"Технологиялық процестердің валидациясы" пәні бойынша 1 аралық бақылау жауаптары

 
 1-билет
1.GMP-дің валидацияға қатысты ережелері.
          Тиісті өндірістік практика-15-қосымша: біліктілік және валидация- Бұл қосымшада дәрілік заттарды (medicinal products) өндіру үшін пайдаланылатын үй-жайларға, жабдықтарға, қамтамасыз ету жүйелеріне және процестерге қолданылатын біліктілік және валидация қағидаттары сипатталған.
Мазмұны
Принципі
Жалпы талаптар
1. Біліктілік пен валидацияны ұйымдастыру және жоспарлау
2. Құжаттама, оның ішінде негізгі тексеру жоспары (VMP)
3. Жабдықтар, Үй-жайлар, қамтамасыз ету жүйелері және басқа да жүйелер үшін біліктілік кезеңдері
4. Қайта мамандану
5. Процестің валидациясы
6. Тасымалдауды тексеру
7. Орау валидациясы
8. Қамтамасыз ету жүйелерінің біліктілігі
9. Сынау әдістемелерінің валидациясы
10. Тазалау валидациясы
11. Өзгерістерді бақылау
12. Глоссарий
 
2.Валидация көлемінің V-тәрізді моделін сызба түрінде көрсетіңіз және ұсынылған сызбаны сипаттаңыз 
V-Model (немесе VEE Моделі) - бұл жүйелерді дамытуға байланысты қиындықтарды түсінуді жеңілдетуге бағытталған ақпараттық жүйелерді (АЖ) дамыту моделі.
V-Model ақпараттық жүйелерін әзірлеуге қатысты-каскадты модельдің өзгеруі, онда даму міндеттері V әрпінің сол жағында жоғарыдан төменге, ал тестілеу тапсырмалары V әрпінің оң жағында жоғары қарай жүреді.V ішінде дамудың әр кезеңінің нәтижелері тестілеу жүйесінің дамуына қалай әсер ететінін көрсететін көлденең сызықтар жасалады.
 
 
 
2-билет

1. "Фармацевтикалық сапа жүйесі ICHQ10 " құжаты, оның сипаттамасы мен құрылысы.

ICH Q10-бұл өнімнің бүкіл өмірлік циклі кезінде қолдануға болатын фармацевтикалық сапа жүйесінің моделі.
ICH Q10 құжатының соңғы нұсқасы 

• 2008 жылы маусымда; 
• ЕО-да 2008 жылы шілдеде; 
• Жапонияда 2010 ақпанда қабылданған, 
• АҚШ Федерегистріне 2009 жылы сәуірде жарияланған. 

ICH Q10 стандарттау жөніндегі халықаралық ұйымның (ИСО) сапа тұжырымдамаларына, GMP нұсқаулықтарына (дәрілік заттарды өндіру қағидалары) негізделген және ICH Q8 "фармацевтикалық өнімді әзірлеу" және ICH Q9 "тәуекелдерді талдау" нұсқаулықтарымен толықтырылатын тиімді фармацевтикалық сапа жүйесінің жан-жақты моделінің сипаттамасын қамтиды.
Ол негізгі төр элементтен тұрады:

• Процестің тұрақтылығын бақылау және өнім сапасын бақылау жағдайы; жақсарту үшін аймақтарды анықтау
• САРА (және тиімділікті бағалау)
• Өзгерістерді басқару
• Кәсіпорын басшылығы тарапынан қадағалау және бақылау. 

 

1. Квалификация объекттерін сипаттап, олардың классификациясын сызбатүрінде көрсетіңіз.

Біліктілік жүйе инфрақұрылымның  маңызды объектілері жұмысының негізгі параметрлері, жұмысқа қабілеттілігін растау және сәйкестік кепілдігі үшін жүргізіледі. Жабдықтар мен жүйелердің біліктілігі олардың жұмысының өнімділігін, сенімділігі мен репродуктивтілігін тексеруді қамтиды, бірақ Біліктіліктің түпкі мақсаты әртүрлі, атап айтқанда өнімнің тиісті және тұрақты сапасын қамтамасыз ету.
 
3-билет

1. Келесі терминдерге анықтама беріңіз: валидация, квалификация, аттеста- ция, верификация, критикалық параметр, қиын жағдай.

 
 
Валидация- (Validation) - нақты процесс, әдіс немесе жүйе алдын ала белгіленген қолайлылық критерийлеріне жауап беретін нәтижелерге дәйекті түрде әкелетін жоғары сенімділік дәрежесін беретін құжатталған рәсім.
 
Квалификация(Qualification) - жобалық құжаттама, жабдық, Инженерлік жүйелер және өндірістің басқа да шарттары күтілетін және жаңғыртылатын нәтижелерге қол жеткізуді қамтамасыз етуге қабілетті екендігін бағалау және құжатталған растау.
 
Аттестация(фр. латын тілінен attestation. attestātio-куәлік, растау) — адамның біліктілігін, білім деңгейі мен дағдыларын растау-шолу (фактілерді баяндау мен оларды бағалауды қорытындылау), сипаттама.
Сертификаттау-бұл кәсіби тексеру қызметкерлер деңгейі. Бұл олардың іскерлік қасиеттерін бағалау және сәйкестікті анықтау үшін қажет кәсіби лауазымдары мен орындалатын атқарып отырған жұмысы. Қалай ереже, ол кемінде 3 рет өткізіледі жыл.
 
 
Аттестаттау үш кезеңнен тұрады:
Дайындық, онда аттестатталатын қызметкерлердің тізімдері, оны өткізу кестесі, қағидалар, критерийлер, комиссиялардың құрамдары жасалады; аттестаттау комиссиялары дайындалады
парақтар мен шолулар (сипаттамалары).
Комиссия құжаттарды қарайтын, қызметкердің жұмысы мен жетістіктері туралы ақпаратты тыңдайтын және оларды басшының қатысуымен талқылайтын өткізу кезеңі. Қорытынды шешім дауыс беру арқылы қабылданады. Шешім аттестаттау парағына енгізіледі
(қызметкердің жеке ісіне тігіледі).
Қорытынды, онда комиссияның ұсынымдарына сәйкес басшы қажетті кадрлық шешімдер қабылдай алады(жалақыны көтеру, басқа бөлімшеге ауыстыру, жұмыстан босату, қайта оқытуға жіберу).
 
Верификация "Тексеру" сөзі екі латын сөзінен шыққан – verum (шынайы) және facere (істеу). "Тексеру" термині адам қызметінің әртүрлі салаларында қолданылады, сондықтан оның мағынасы әртүрлі болуы мүмкін.
Верификация-бұл теориялық ережелерді, алгоритмдер мен бағдарламаларды тексеру және растау; шындықты тану әдістемесі; теорияны эксперимент арқылы шындыққа сәйкестігін тексеру…
 
 
"процестің критикалық параметрі" (critical process parameter; СРР) – өзгергіштігі САПАНЫҢ критикалық көрсеткіштеріне әсер ететін және, демек, процесті жүзеге асыру нәтижесінде талап етілетін сапаны қамтамасыз ету үшін мониторингке немесе бақылауға жататын процесс параметрі.
 
Критикалық процесс (аймақ, операция, параметр және т.б.) - аралық немесе дайын өнім сапасының өзгеруіне себеп болуы мүмкін Процесс (аймақ, операция, параметр және т. б.).
 
"Ең нашар жағдай "- бұл" идеалды " жағдайлармен салыстырғанда сәйкессіздіктің жоғары ықтималдығына әкелуі мүмкін процестің жоғарғы және төменгі параметрлеріне қатысты шарттар немесе шарттар жиынтығы.
 
 
2. DQ, IQ, OQ, PQ квалификация сатыларына анықтама беріңіз. Валидация көлемінің V-тәрізді моделін сипаттаңыз.
 
Жобалау біліктілігі (квалификациясы) (DQ)(Design Qualifications)– GMP талаптарына сәйкес оны жоспарланған пайдалану үшін дәрілік заттарды өндіру, сапасын бақылау, сақтау және дистрибуциялау бойынша ұсынылған жобаның жарамдылығын бағалау және құжатталған растау.
 
Жобалау біліктілігі келесі мақсаттарда жүргізіледі:
 
жоба тұжырымдамасын талдау,
жобаның кемшіліктерін, дәлсіздіктерін, сәйкессіздіктерін анықтау және алынатын өнімнің сапасына әсер ету тәуекелін бағалау,
сGMP талаптарын қамтамасыз етуді бағалау,
біліктілік пен валидацияның келесі кезеңдерін іске асыру мүмкіндігін анықтау.
 
 
Монтаждау біліктілігі (IQ)(Installation Qualification) Осы кезеңде жабдықтың жинақтылығы, оны орнатудың дұрыстығы, жеткізушіден алынған құжаттаманың жинақтылығы мен өзектілігі, пайдаланылатын материалдардың сәйкестігі, жабдықтың сыртқы түрінің сәйкестігі және таңбалануының барабарлығы тексеріледі. Қолданыстағы жабдық үшін бұл біліктілік кезеңі ретроспективті түрде жүргізілуі мүмкін.
 
 
 
жұмыс істеу біліктілігі (OQ)(Operational Qualification) Жабдықтың функционалдық сапасын бағалау кезінде мамандар жабдықтың функцияларын орындаудың дұрыстығына, авариялық жүйелердің, басқару жүйелерінің жұмысқа қабілеттілігіне, жабдық пен жүйенің дұрыс жұмыс істеуіне, өлшеу аспаптары көрсеткіштерінің дұрыстығына, ішкі сор өзектілігіне құжаттамалық дәлелдемелер алу үшін сынақтар жүргізетін болады.
 
 
 
пайдалану біліктілігі эксплутация (PQ)(Performance Qualifications) Кәсіпорын мамандары бағдарламаны әзірлейді және білікті жабдықтың пайдалану сапасын бағалау бойынша жұмыс жүргізеді. Біліктілік нәтижесі осы жабдықты пайдалана отырып, талап етілетін сападағы өнімді ұдайы өндіру мүмкіндігі туралы қорытынды болады
 
V-модель 
 
Бұл модельде өнімді тексеруге және сертификаттауға бағытталған әрекеттерге ерекше мән беріледі. Бұл каскадты модельдің бір түрі, одан бірдей дәйекті құрылымды мұра етті. Модель бағдарламалық жасақтаманы әзірлеу процесінің фазаларын анықтауға кешенді көзқарасты көрсетеді. Онда аналитикалық фазалар мен Кодтау алдындағы жобалау фазалары арасындағы қатынастар, содан кейін тестілеу фазалары көрсетілген. Сызылған сызықтар бұл фазаларды параллель қарастыру керек дегенді білдіреді.
Жобаны және талаптарды жоспарлау-жүйелік талаптар, сондай-ақ ұйымның ресурстары қалай бөлінетіні анықталады.
 

 
 
Өнімге және оның ерекшеліктеріне қойылатын талаптарды талдау-бағдарламалық жасақтамадағы бар проблеманы талдау жасалған бағдарламалық жүйенің толық сипаттамасымен аяқталады;
Сәулет немесе жоғары деңгейдегі дизайн-бағдарламалық жасақтама функциялары жобаны жүзеге асыруда қалай қолданылуы керек;
Жобаның егжей– тегжейлі дамуы-архитектураны құру кезеңінде анықталған әр компонент үшін алгоритмдерді негіздейді.
 
Бағдарламалық кодты әзірлеу-егжей-тегжейлі жобалау кезеңінде анықталған алгоритмдерді дайын бағдарламалық жасақтамаға түрлендіру жүзеге асырылады;
 
Блокты тестілеу-әрбір кодталған модульдің қателіктерін тексеру;
 
Интеграция және тестілеу-Модульдер топтары арасындағы қатынастарды орнату;
 
Жүйелік және қабылдау тестілеуі - жүйенің тұтастай жұмыс істеуін тексеру;
 
Өндіріс, пайдалану және сүйемелдеу – БҚ өндіріске енгізіледі;
 
Қабылдау сынақтары (суретте жоқ) – пайдаланушыға жүйенің функционалдығын бастапқы талаптарға сәйкестігін тексеруге мүмкіндік береді.
 
Артықшылықтары:
 
- тексеру мен аттестаттауға бағытталған жоспарлауға ерекше мән беріледі;
 
- бағдарламалық өнімнің өзін ғана емес, барлық сыртқы және ішкі алынған деректерді аттестаттау және верификациялау көзделген;
 
- талаптарды айқындау орындалады алдында жобасын әзірлеуге жүйесі БОЙЫНША жобалау алдындағы әзірлеумен компоненттерін;
 
- даму процесінің барысын бақылауға болады-фазаның аяқталуы бақылау нүктесі болып табылады;
 
- модельді пайдалану оңай.
 
Кемшіліктері:
 
- параллель Оқиғалармен күресу оңай емес;
 
- өмірлік циклдің әртүрлі кезеңдерінде динамикалық өзгерістер енгізу қарастырылмаған;
 
- өмірлік циклдегі талаптарды тексеру тым кеш;
 
- модельге тәуекелдерді талдауға бағытталған іс-әрекеттер кірмейді.
 
Қолдану критерийлері:
 
- талаптар туралы барлық ақпарат алдын-ала қол жетімді болған кезде жақсы жұмыс істейді.
 
- шешім мен технологияны жүзеге асыру әдісі туралы ақпарат қол жетімді болған кезде тиімді, ал қызметкерлер осы технологиямен жұмыс істеу дағдылары мен тәжірибесіне ие.
 
 
 
 
4-билет

1. "Сапа үшін қауіптерді басқару ICH Q9" құжаты, оның сипаттамасы

 
 
 
 
Q9: мазмұны
•Тәуекелдерді басқарудың негізгі принциптері
•Тәуекелдерді басқару процесінің жалпы схемасы
•Терминология
•Кейбір әдістер
•Әдістерді іс жүзінде қалай қолдануға болатындығы туралы мысалдар
Сапа Тәуекелдерін басқару және тәуекелдерді бағалауға негізделген тәсілдер әртүрлі тапсырмаларды орындау үшін пайдаланылуы мүмкін. Сондықтан, ең алдымен, мұндай талдауды жүргізу мақсаттары анықталуы керек. Фармацевтикалық өндіріс саласында, мысалы, келесі мақсаттарды тұжырымдауға болады:

•    ДЗ сапасына ықтимал залалды болдырмау немесе азайту
•    Сапа жүйесін басқару
•    Сыни параметрлерді таңдау
•    Ауытқулар болған жағдайда шешім қабылдау
•    Ресурстарды оңтайлы пайдалану
•    Тәуекелдерді «сақтандыру»

     Сапаға зиян келтірмеу сапа тәуекелдерін басқарудың басты мақсаты болып табылады; сапа жүйесін басқару кезінде тәуекелдерді талдаудың мақсаты мен міндеті осы жүйенің дамуына басымдық беру немесе кемшіліктерді жою.
Q9: негізгі принциптері
Тәуекелдерді талдаудың екі негізгі қағидасы бар:
•Сапа үшін қауіпті бағалау ғылыми тәсілге негізделуі керек және тұтынушыны қорғауға бағытталған болуы керек;
•Тәуекелдерді талдау кезінде жұмыс көлемі мен құжатты өңдеудің егжей-тегжейі тәуекел дәрежесімен анықталуы керек.
 
 
 
Осы схемаға сәйкес тәуекелдерді басқару процесі келесідей ұсынылуы мүмкін:
1. Жекелеген компоненттер мен тұтастай жүйелер үшін ықтимал ауытқуларды / қателерді (әлеуетті тәуекелдерді) зерделеу (технологиялық процесс, жабдық, инженерлік қамтамасыз ету жүйелері, үй-жайлар және т. б.)
2. Сапаға қатысты ауытқулардың критикалық сипатын талдау және бағалау
3. Тәуекелді болдырмау немесе азайту жөніндегі шараларды айқындау
4. Нәтижелерді пайдалану және құжаттау
5. Тәуекелдер туралы хабарлау 
және тәуекелдерді қайта қарау
 
 
 
2. Квалификация сатыларын суреттеңіз. Квалификацияның әр сатысына си-
паттама беріп, олардың байланысын көрсетіңіз.
Квалификация(Qualification) - жобалық құжаттама, жабдық, Инженерлік жүйелер және өндірістің басқа да шарттары күтілетін және жаңғыртылатын нәтижелерге қол жеткізуді қамтамасыз етуге қабілетті екендігін бағалау және құжатталған растау.
 
Жобалау біліктілігі (квалификациясы) (DQ)(Design Qualifications)– GMP талаптарына сәйкес оны жоспарланған пайдалану үшін дәрілік заттарды өндіру, сапасын бақылау, сақтау және дистрибуциялау бойынша ұсынылған жобаның жарамдылығын бағалау және құжатталған растау.
 
Жобалау біліктілігі келесі мақсаттарда жүргізіледі:
 
жоба тұжырымдамасын талдау,
жобаның кемшіліктерін, дәлсіздіктерін, сәйкессіздіктерін анықтау және алынатын өнімнің сапасына әсер ету тәуекелін бағалау,
сGMP талаптарын қамтамасыз етуді бағалау,
біліктілік пен валидацияның келесі кезеңдерін іске асыру мүмкіндігін анықтау.
 
 
Монтаждау біліктілігі (IQ)(Installation Qualification) Осы кезеңде жабдықтың жинақтылығы, оны орнатудың дұрыстығы, жеткізушіден алынған құжаттаманың жинақтылығы мен өзектілігі, пайдаланылатын материалдардың сәйкестігі, жабдықтың сыртқы түрінің сәйкестігі және таңбалануының барабарлығы тексеріледі. Қолданыстағы жабдық үшін бұл біліктілік кезеңі ретроспективті түрде жүргізілуі мүмкін.
 
 
 
жұмыс істеу біліктілігі (OQ)(Operational Qualification) Жабдықтың функционалдық сапасын бағалау кезінде мамандар жабдықтың функцияларын орындаудың дұрыстығына, авариялық жүйелердің, басқару жүйелерінің жұмысқа қабілеттілігіне, жабдық пен жүйенің дұрыс жұмыс істеуіне, өлшеу аспаптары көрсеткіштерінің дұрыстығына, ішкі сор өзектілігіне құжаттамалық дәлелдемелер алу үшін сынақтар жүргізетін болады.
 
 
 
пайдалану біліктілігі эксплутация (PQ)(Performance Qualifications) Кәсіпорын мамандары бағдарламаны әзірлейді және білікті жабдықтың пайдалану сапасын бағалау бойынша жұмыс жүргізеді. Біліктілік нәтижесі осы жабдықты пайдалана отырып, талап етілетін сападағы өнімді ұдайы өндіру мүмкіндігі туралы қорытынды болады
 
 
 
 
 
 
5-билет
1. "Валидациялық жұмыстардың хаттамасы" құжаты, оның сипаттамасы мен құрылысы.
Валидациялық хаттама-жобалау құжаттамасы (DQ), монтаждау (IQ), жабдықтың, инженерлік жүйелердің, "таза үй-жайлардың" жұмыс істеуі (OQ) және пайдалану (PQ) және т. б. процестерінің (PV) және біліктілігінің валидация нәтижелерін көрсететін құжат. Валидациялық хаттама-тестіленетін параметрлерді, өнімнің сипаттамаларын, технологиялық жабдықты және тестілеу нәтижелерін қабылдауды растау туралы шешім қабылдау сәттерін қоса алғанда, валидация қалай жүргізілетінін белгілейтін құжат. Валидациялық хаттамалар мынадай ережелерді, ақпаратты, құжаттарды қамтиды:
1. Валидация/біліктілік объектісі және оны сәйкестендіру, өткізу күні(кезеңі) және орны.
2. Валидация/квалификация түрі, сатысы және кезеңі.
3. Валидаторларды сәйкестендіру (т.а. ә., лауазымы, қолы, Күні), тартылған ұйымдар немесе сарапшылар туралы мәліметтер.
4. Хаттаманы дайындау, келісу, бекіту және сақтау үшін жауапкершілікті бөлу.
5. Терминдер мен анықтамалар.
6. Валидация/біліктілік рәсімдері мен әдістері (объектіге қатысты).
7. Параметрлер шарттарын бағалау критерийлері.
8. Нормативтік құжаттама (МЕМСТ, Ост, регламент, Мо және т.б.).
9. Біліктілік пен валидация жүргізу кезінде пайдаланылатын өлшеу құралдарын калибрлеу/салыстырып тексеру туралы мәліметтер.
10. Жабдықта, инженерлік жүйелерде, үй-жайларда және т. б. орнатылған өлшеу құралдарын (аспаптар, датчиктер және т. б.) калибрлеу/салыстырып тексеру туралы мәліметтер.;
11. Тесттерді тексеру және бағалау нәтижелері (сынау, өлшеу, сынама алу және т.б.).
12. Анықталған ауытқулар / өзгерістер және оларды түзету шаралары.
13. Түсініктемелер мен ұсынымдар (оның ішінде қайталама жоспарлы валидацияны/біліктілікті жүргізу мерзімдері бойынша).
14. Валидация/біліктілік нәтижелері бойынша қорытынды.
 
 
2. Фармацевтикалық өндірістегі жабдықтардың квалификацияның жүргізу тәртібін схема түрінде көрсетіңіз
6-билет
1. GMP-ға қатысты құжатттар.Өндірістік алаң дерекнамасының мазмұны
GMP-ға қатысты құжатттар: GMP-да құжаттардың 2 түрі көрсетілген: регламенттеуші және тіркеуші құжаттар. Регламенттеуші құжаттар: ерекшеліктер – өндіріс кезінде пайдаланылатын немесе алынатын өнімнің бастапқы және өлшеп-орау материалдары сәйкес, келуге тиіс егжей-тегжейлі талаптарды қамтитын құжаттар. Олар дәрі-дәрмектердің сапасын бағалау үшін негіз болып табылады;
Өндірістік рецептуралар, Технологиялық нұсқаулықтар, өлшеп-орау жөніндегі нұсқаулықтар, сынақ әдістемелері – барлық пайдаланылатын бастапқы шикізат, жабдықтар және компьютерлендірілген жүйелер (олар болған кезде) туралы егжей-тегжейлі ақпаратты қамтитын құжаттар. Бұл құжаттарда технологиялық процестерді жүзеге асыру, өлшеп-орау, сынамаларды іріктеу және сынақтар жүргізу жөніндегі барлық нұсқаулықтар болуға тиіс. Қолданылатын жерде өндіріс процесінде бақылаудың барлық нүктелерін, сондай-ақ қолайлылық өлшемдерімен бірге қолданылатын технологиялық-талдамалық технологияларды көрсету керек;
Рәсімдер (стандартты операциялық рәсімдер (бұдан әрі – СОР) - белгілі бір операцияларды орындауға қойылатын талаптарды қамтитын құжаттар;
Хаттамалар-жекелеген операцияларды жүргізуге және тіркеуге қойылатын талаптарды қамтитын құжаттар;
Техникалық келісімдер-тапсырыс берушілер мен орындаушылар арасында бөгде ұйымдар (аутсорсинг) орындайтын жұмыстарға қатысты жасалған келісімдер.
Тіркеуші құжаттар: жазбалар-нұсқаулықтарға сәйкестігін дәлелдеу үшін әртүрлі іс-әрекеттердің орындалуын растайтын куәліктер (мысалы, іс-шаралар, оқиғалар, тергеп-тексеру).
Есептер-нәтижелер, тұжырымдар мен ұсыныстармен бірге нақты тапсырмалардың, жобалардың немесе тергеп-тексерудің орындалғанын көрсететін құжаттар.
Өндірістік алаңның дерекнамасы-дәрілік заттарды өндіруші жасайтын құжат. Онда сапа және өндірістік алаңның қызметі саласындағы саясат, осы алаңда дәрілік заттарды өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу кезіндегі технологиялық процесс (немесе) сапаны бақылау туралы, сондай-ақ жапсарлас және көрші ғимараттардағы қандай да бір тығыз өзара байланысты жұмыстар туралы арнайы ақпарат болуға тиіс. Егер осы алаңда өндіріс бойынша операциялардың бір бөлігі ғана жүзеге асырылса, онда өндірістік алаңның досьесінде тек осы операциялар, мысалы, талдау, өлшеп-оралған және т. б. сипатталуы тиіс.
Өндірістік алаңның дерекнамасында мынадай ақпарат қамтылуы тиіс:
1) Өндіруші туралы жалпы ақпарат.
Байланыс ақпараты:
2) заңды тұлғаның атауы және мекенжайы;
3)атауы(лері)және нақты мекенжайы(лері))
осы алаңда(лерде) орналасқан өндірістік алаң(дар), ғимараттар мен өндірістік учаскелер);
4) өнімнің ақаулығы және (немесе) кері қайтарып алу жағдайында байланысатын, тәулік бойы жұмыс істейтін персоналдың телефон нөмірі;
5) өндірістік алаңның сәйкестендіру нөмірі, мысалы, GPS координаттары немесе географиялық орналасқан жерін анықтаудың басқа жүйесі (бар болса).
Арнайы рұқсатты (лицензияны) талап ететін өндірістік қызмет туралы ақпарат:
1) уәкілетті орган берген дәрілік заттарды өндіруге арналған қолданыстағы арнайы рұқсаттың (лицензияның) көшірмесі (1-қосымша ретінде);
2) егер бұл өндіріске рұқсатпен (лицензиямен) қамтылмаса, лицензияланған дәрілік нысандарды (қызмет түрлерін) көрсете отырып, шетелдік уәкілетті органдарды қоса алғанда, тиісті уәкілетті органдар лицензиялаған өндіру, импорттау, экспорттау, көтерме сауда және т. б. жөніндегі қызметтің қысқаша сипаттамасы; ;
3) егер бұл 1-қосымшада көрсетілмесе, қазіргі уақытта алаңда өндірілетін өнім түрлері (тізбе 2-қосымша ретінде келтіріледі);
4) инспекциялауды жүргізген уәкілетті органдардың (мемлекеттердің) күні мен атауын көрсете отырып, соңғы 5 жылда тиісті өндірістік практика талаптарына сәйкестікке алаң инспекцияларының тізбесі, сондай-ақ тиісті өндірістік практика талаптарына сәйкестіктің қолданыстағы сертификатының көшірмесі (бар болса) (3-қосымша ретінде).
Кәсіпорында жүзеге асырылатын қандай да бір басқа өндірістік қызмет:
егер мұндай жүргізілетін болса, фармацевтикалық қызметпен байланысты емес кәсіпорындағы (өндірістік алаңдағы) өндірістік қызметтің сипаттамасы.
 
2. Стерилді ерітінділерді өндіру мысалында валидация объекттерін критикалық, маңызды және жай деп бөліңіз.
1. Заттар мен тазартылған суды дайындау. (Маңызды)
2. Тазартылған суды стерилизациялау. Критикалық саты(критикалық параметрлер: стерилизация уақыты)
3. Флакондар мен тығындарды дайындау.(жай)
4. Ерітінді дайындау   Критикалық саты(критикалық параметрлер: компоненттер мөлшері)
5. Флакондар мен тығындарды жуу.(жай)
6. Толтыру (ерітіндіні фильтрлеу, хим.анализ;  флакондарды толтыру; тығындармен жабу; закатка колпачков;  флакондардың стерилизациясы) (маңызды)
7. Буып түю(жай)
 
 
 
7-билет

1. Валидациялық мастер-жоспар, оның сипаттамасы мен құрылысы. 

Валидациялық жоспар (ValidationMasterPlan) - валидация жүргізу бойынша кәсіпорынның философиясын, стратегиясын және әдіснамасын сипаттайтын құжат.
Валидациялық мастер-жоспар қысқаша, нақты және нақты қорытынды құжат болуы тиіс.
Валидациялық мастер-жоспар валидацияға қатысты кәсіпорынның тұжырымдамасын қорытады, персоналдың жауапкершілігін айқындайды, валидацияға жататын объектілердің тізбесін, өткізу кезеңділігін және валидацияны Құжаттамалық ресімдеуге қойылатын талаптарды белгілейді.
2. Валидациялық мастер-жоспар мынадай ақпаратты қамтуы тиіс:
a) валидация саясаты;
b) валидация бойынша қызметтің ұйымдық құрылымы;
c) техникалық құралдардың, жүйелердің, жабдықтардың және процестердің қысқаша сипаттамасы
валидация;
d) құжаттама нысаны; хаттамалар мен есептер үшін пайдаланылуы тиіс нысан;
e) жоспарлау және жоспарлау;
f) өзгерістерді бақылау;
g) бар құжаттарға сілтемелер.
2. ICH Q10 құжатына сәйкес кәсіпорынның фармацевтикалық сапа жүйесінің құрылымын түсіндіріңіз. 
 
ICH Q10 стандарттау жөніндегі халықаралық ұйымның (ИСО) сапа тұжырымдамаларына, GMP нұсқаулықтарына (дәрілік заттарды өндіру қағидалары) негізделген және ICH Q8 "фармацевтикалық өнімді әзірлеу" және ICH Q9 "тәуекелдерді талдау" нұсқаулықтарымен толықтырылатын тиімді фармацевтикалық сапа жүйесінің жан-жақты моделінің сипаттамасын қамтиды.
ICH Q10 негізгі элементтері:

• Процестің тұрақтылығын бақылау және өнім сапасын бақылау жағдайы; жақсарту үшін аймақтарды анықтау
• САРА (және тиімділікті бағалау)
• Өзгерістерді басқару
• Кәсіпорын басшылығы тарапынан қадағалау және бақылау

Фармацевтикалық сапа жүйесін кәсіпорында енгізу кезеңдері:
1. Барлық қызметкерлерді Сапа менеджментінің негіздеріне оқыту, оның ішінде процесс және жүйелік тәсілдердің идеологиясы, процестерді басқарудың статистикалық әдістерін қолдану (SPC) және т. б.
2. ISO 9001/GxP сәйкес барлық қызметті жеке өзара байланысты процестерге бөлу, оларды көрнекі сипаттау және құжаттау.
3. Процестерді бағалау параметрлері мен критерийлерін әзірлеу. Әрбір процесс шеңберінде жауапкершілік пен өкілеттіктерді бөлу.
4. Барлық әзірленген модельді тәжірибеге енгізу.
5. Ішкі аудиттерді кең және жүйелі жүргізу, сәйкессіздіктерді анықтау және олардың туындау себептерін жою үшін түзету және алдын алу іс-әрекеттерін әзірлеу.
6. Басшылық тарапынан СҚҚ тұрақты талдауы.
7. Қызметкерлермен және тұтынушылармен кері байланыс рәсімдерін тұрақты практикаға енгізу.
8. Барлық жерде түзету және алдын алу іс-әрекеттерін орындау, қызметкерлерді кез келген сәйкессіздіктерді іздеуге және жоюға ынталандыру.
 
8-билет 

1. Квалификация мен валидацияның айырмашылықтарын көрсетіңіз.

Айырмашылық "квалификация" термині негізінен материалдық объектілерге (Үй - жайлар, Инженерлік жүйелер, жабдықтар және т.б.), ал "валидация" - материалдық емес объектілерге (процестер, бақылау рәсімдері, бағдарламалық қамтамасыз ету және т. б.) қолданылады.
 2. Фармацевтикалық сапа жүйесінің моделін сызба түрінде көрсетіңіз. (GMP EО 3 бөлімі, ICH Q10) және оны сипаттаңыз.
                
 
11-билет. 
1. "Валидациялық жұмыстардың есебі" құжаты, оның сипаттамасы мен құрылысы.
Валидациялық жұмыстардың есебі - процестер валидациясының (PV) және квалификацияның барлық сатыларының (DQ, IQ, OQ, PQ) нәтижелерін көрсететін және бағалайтын кәсіпорын құжаты.
Валидациялық жұмыстардың есебінің құрылысы: 
1. Валидация объектісі және оны сәйкестендіру, өткізу күні (кезеңі) және орны. 2. Валидацияның мақсаты мен түрі. 
3. Валидация комиссия мүшелері (ТАӘ, лауазымы, қолы, Күні) ; 
4. Бастапқы ақпарат: 

• Объектінің жалпы сипаттамасы, оның ішінде критикалық параметрлер. 
• Құжаттама тізбесі (регламенттер, фармстаттар, жобалық құжаттама, нұсқаулықтар, ерекшеліктер, сертификаттар, паспорттар және т.б.). 
• Сынақтарды жүргізу әдістемелерінің (өлшемдер, сынамаларды іріктеу және т.б.) және нәтижелерді бағалау өлшемдерінің тізбесі. 

5. Калибрлеу/тексеру туралы мәліметтер: 

• Жабдықта, инженерлік жүйелерде, үй-жайларда және т. б. орнатылған өлшеу құралдары (аспаптар, датчиктер, таразылар және т. б.). 
• Валидация/ біліктілік жүргізу кезінде пайдаланылатын өлшеу құралдары. 

6. Құжаттар: 

• Квалификацияның барлық сатыларының (DQ,IQ,OQ,PQ) және процестердің валидациясы (PV) хаттамалары. 
• Сынақтардың, сынамаларды іріктеудің және т. б. деректері мен нәтижелері бар хаттамалар (есептер және т. б.)

7. Алынған нәтижелерді талдау, оның ішінде: 

• Крит. шарттар мен параметрлерді тексеру. 
• Анықталған ауытқулар (өзгерістерге) талап етілетін іс-әрекеттерді түзету. 
• Еңбекті қорғау шарттары мен қауіпсіздік техникасы. 

8. Валидация нәтижелері бойынша қорытынды. 
9. Қайта жоспарлы валидацияны жүргізу мерзімдері.
ЕКІНШІ ВЕРСИЯ:
Технологиялық процестің валидациясы бойынша есеп мыналарды қамтуы тиіс:
- сәтсіз сынақтардың деректерін қоса алғанда, сынақтар мен өлшеулер барысында нәтижелерді қорыту;
- жоспарға қосымша орындалған кез келген жұмыс және ықтимал себептерін түсіндіре отырып, ресми тіркелген жоспардан кез келген ауытқулар;
- нәтижелерді күтілгендермен салыстыру және салыстыру;
- кез-келген әрекет немесе қайта жұмыс аяқталғаннан кейін жұмысты ресми мақұлдау/қабылдамау;
- процестің валидацияланған мәртебесі туралы қорытынды.
Технологиялық процестердің валидациясы жөніндегі есептерде жабдықты, инженерлік жүйелерді, бұрын орындалған үй-жайларды аттестаттау жөніндегі құжаттарға міндетті түрде сілтемелер беріледі.
Валидация жөніндегі құжаттама сапаны қамтамасыз ету мұрағатында сақталуы және уәкілетті органдардың талап етуі бойынша ұсынылуы тиіс.
 
2. Фармацевтикалық өндірісте валидацияны жүргізудің жалпы схемасы.
Технологиялық үдерістердің валидациясына жабдықты, үй-жайларды, инженерлік жүйелерді және сынау әдістемелерін табысты аттестаттаудан кейін ғана кірісуге болады. 
12-билет
 1. Келесі терминдерге анықтама беріңіз: валидация, квалификация, аттестация, верификация, критикалық параметр, қиын жағдай.
№15 бұйрықтан алынған терминдер:
Валидация –нақты пайдалану немесе қолдануға арналған талаптардың орындалғанының объективті куәлігін беру негізінде растау.
Квалификация - жобалық құжаттама, жабдық, Инженерлік жүйелер және өндірістің басқа да шарттары күтілетін нәтижелерге қол жеткізуді қамтамасыз етуге қабілетті екендігін бағалау және құжатталған растау.
Аттестация - үй-жайлардың, жабдықтардың, жүйелердің, машиналардың, компьютерлендірілген жүйелердің, персоналдың және пайдалануға арналған шикізатты жеткізушілердің жарамдылығының құжатталған куәлігі.
Верификация-бұл өнімнің сапасын ішкі реттеу, ол нұсқауларға, сертификаттарға, сондай-ақ арнайы үлгілерге сәйкес жүргізілуі керек.
Критикалық параметр– шамалы өзгеріс процестің сенімділігіне немесе түпкілікті өнімнің сапасына елеулі әсер ететін параметрлер(темп, қысым, жылдамдық). 
"Ең нашар жағдай"- бұл "идеалды" жағдайлармен салыстырғанда сәйкессіздіктің жоғары ықтималдығына әкелуі мүмкін процестің жоғарғы және төменгі параметрлеріне қатысты шарттар немесе шарттар жиынтығы.
2. Фармацевтикалық өндірісте валидацияны жоспарлауды схема түрінде көрсетіңіз
Валидацияны жоспарлаудың негізгі құжаты валидациялық жоспар (ВЖ) болып табылады.
1. Валидация мақсаттары мен міндеттерін анықтау.
2. Валидация / квалификация жүргізу үшін жауапкершілікті бөлу, валидациялық хаттамаларды жазу және бекіту және т. б.
3. Валидацияның ұйымдық құрылымы (сценарийі) : 

• Валидация/квалификация түрі, сатылары және кезеңдерін бекіту 
• Жұмыстарды жүргізу орны мен уақытын тағайындау. Тартылатын сыртқы ұйымдар және / немесе сарапшыларды растау. 
• Валидациялық хаттамалардың, есептердің, жиынтық кестелердің және т. б. Нысандарын бекіту. 
• Өлшеу құралдарын калибрлеу/тексеру.
• Процестерді валидациялау бойынша жұмыстардың тізбесі және өндіріс жағдайларының кв. (технологиялық және зертханалық жабдықтар, инженерлік жүйелер, "Таза" Үй-жайлар және т.б.). Бұл ретте жекелеген объектілерді/валидация рәсімдерін алып тастау негізделеді. 
• Персоналға қойылатын талаптар валидация/біліктілік жүргізуде есепке алынсын. 
• Валидациялық жоспарды мерзімді түзету шарттарын қабылдау.
• Сынақ жүргізу (Өлшеу, сынама алу және т.б.) әдістемелерінің тізбесін дайындау. Нәтижелерді бағалау критерийлері, критикалық шарттар / параметрлер тағайындау 

4. Жұмыс кестесін валидация объектісінің атауы/біліктілігі, сатысы/кезеңдері, хаттамаларды келісуге/бекітуге жауапты валидаторлар, уақыты мен орны, сор сәйкестендіру, құны және т. б. көрсетілген кесте түрінде ресімдеу ұсынылады.