Сипаттамалы статистика: Орталық тенденциялар және өзгергіштік өлшемдері

Таңдаманың сандық сипаттамалары бақылау деректері жөнінде сандық мәлімет береді және оларды өзара салыстыруға мүмкіндік береді. Практикалық маңызы ең жоғары сандық сипаттамаларға таңдама таралулардың орын (таңдама таралудың ортасының орнын анықтайы) және шашырау сипаттамалары жатады. 
Орын сипаттамалары 
- таңдама орта, 
- медиана,
- мода.
Шашырау көрсеткіштері
- таңдаманың дисперсиясы,
- стандарттық ауытқу,
- таңдаманың құлашы,
- квартильдер,
- вариация коэффициенті,
- квартильаралық құлаш.
Орын сипаттамалары
таңдама орта:
 
таңдама орта деп таңдама жиынтық белгісінің орта арифметикалық мәнін айтады.
Мода – таңдамада ең үлкен жиілікке сәйкес келетін варианта.
Медиана – вариациалық қатарды тең екіге бөлетін варианта.
Таңдама стандарттық ауытқу:

Стандарттық ауытқу деректердің мәндеріндегі құбылмалылықты бейнелейді және ол деректер жиынындағы өзгергіштікті анықтау қажет болғанда көрсетілуі тиіс.

Стандарттық қате таңдама ортаның дәлдігін бейнелейді және ол деректер жиынындағы орта мәнді анықтау қажет болғанда көрсетілуі тиіс.
Үлкен стандарттық қате бағаның дәл еместігін көрсетеді, ал кіші стандарттық қате бағаның дәлдігін көрсетеді. Егер таңдама көлемі ұлғайса және деректердің шашылуы аз болса, онда стандарттық қате азаяды, яғни біз дәлірек баға аламыз.
Вариация коэффициенті (Cv) - стандарттық ауытқудың орта арифметикалық шамаға проценттік қатынасы: 
Вариация коэффициенті – бұл вариациялық қатардың өзгергіштігінің салыстырмалы өлшемі.
Вариация коэффициентінің қолданылуы
Әрбір нақты вариациялық қатардың әртүрлілігін бағалау және, сәйкес, әр орта мәннің типтілігін пайымдау үшін. 
Cv <10% болғанда қатардың әртүрлілігі әлсіз, 
10% < Cv < 20% - орта,
ал Cv >20% - күшті болып саналады. 
Қатардың әртүрлілігінің күшті болуы сәйкес орта шаманың типтілігінің аз екендігін көрсетеді, сондықтан оны практикалық мақсатта қолдану маңызды емес.
Мысал
Өте үлкен ампулалар партиясынан көлемі 50 болатын кездейсоқ таңдама алынды. Х белгісі – 1 см-ге дейінгі дәлдікпен өлшенген ампулалардың ұзындығы келесі вариациялық қатар түрінде берілген: 22, 24, 26, 26, 27, 28, 28, 31, 31, 31, 32, 32, 33, 33, 33, 33, 34, 34, 34, 34, 34, 35, 35, 36, 36, 36, 36, 36, 37, 37, 37, 37, 37, 37, 38, 38, 40, 40, 40, 40, 40, 41, 41, 43, 44, 44, 45, 45, 47, 50. Таралудың статистикалық дискретті қатарын, мода, медиана, таңдама ортасын, дисперсияны, орта квадраттық ауытқу, вариация коэффициентін, Q1, Q3 табу керек.