"Фармацевтикалық өндіріс технологиясындағы кәсіби терминология" пәні бойынша 1 аралық бақылаудың жауаптары
moder- 26-11-2021, 10:52
- Комментов: 0
- Просмотров: 989
Теориялық сұрақтар:
1) Кәсіби құзыреттілік компоненттерін атаңыз
1)әлеуметтік және құқықтық
2)Жеке
3)арнайы
4)аутокомпетентность
5)экстремалды
2) Кәсіби дағдылардың негізгі топтарын тізімдеңіз.
Гностикалық дағдылар - жалпы кәсіптік, өндірістік және психологиялық білімдерді алу, жаңа ақпаратты алуды қамтамасыз ету, ондағы негізгі, маңыздыларды бөліп көрсету, өз тәжірибесін, жаңашылдар мен өндіріс рационализаторларының тәжірибесін жинақтау және жүйелеу саласындағы танымдық дағдылар;
Ұйымдастырушылық-әдістемелік шеберлік - кәсіби қызметті ұйымдастыру, кәсіби қарым-қатынас орнату, команда құру, өзін-өзі басқаруды ұйымдастыру;
Қарым-қатынас дағдылары - жалпы кәсіби дағдылар, оның ішінде перцептивті, мәнерлі, шешендік;
Болжау дағдылары - жағдайларды диагностикалау мен талдауды, қызметтің альтернативті модельдерін құруды, жеке тұлға мен ұжымның дамуын жобалауды, процесті және нәтижені бақылауды қамтитын жұмыс процесінің сәттілігін болжаудағы жалпы кәсіби дағдылар;
Рефлексивті дағдылар - өзін-өзі тану, кәсіби қызмет пен кәсіби мінез-құлықты өзін-өзі бағалау, өзін-өзі актуализациялау қабілеті;
Жалпы кәсіби дағдылар - сызбаларды, сызбаларды, техникалық сызбаларды оқып, құрастыра білу, есептеу және графикалық жұмыстарды орындау, өндірістің экономикалық көрсеткіштерін анықтау;
Конструктивті дағдылар - технологиялық процестерді әзірлеу мен техникалық құрылғыларды жобалаудағы интегративті дағдылар, оқу-техникалық және технологиялық құжаттаманы әзірлеуді, жобалау жұмыстарын жүзеге асыруды, технологиялық карталарды құрастыруды, жетекші тестілерді;
Іскерлік этикеттің түрлерін тізімдеңіз.
Іскерлік Этикет қағидалары:
Жалпы мағынасы: Бұл бизнес екенін білдіретін жалпы түсінік
этикет тәртіпті ұйымдастыруға және сақтауға, үнемдеуге бағытталған
уақыт және басқа да ақылға қонымды мақсаттар.
Бостандық: іскерлік этикеттің ережелері мен нормаларына қарамастан
бар және орындалады, бірақ олар кедергі болмауы керек
бизнес бойынша серіктестерді таңдау еркіндігі, әдістерді таңдау еркіндігі
Тараптар арасындағы уағдаластықтарды орындау.
Әдептілік: іскерлік этикет жақсылыққа бағытталған және оның мәні бойынша міндетті
моральдық болу.
Ыңғайлылық: іскерлік этикеттің нормалары мен ережелері
іскери серіктестер; олар іскер адамдарға кедергі жасамауы керек
іскерлік қатынастарды дамыту.
3. Іскерлік этикет және оның түрлері
Орындылығы: іскерлік этикеттің әр ережесі белгілі бір қызмет етеді
мақсаттары, өйткені іскерлік қатынастардың түрлері (презентация, келіссөздер, бизнес
әңгіме және т.б.) нақты мақсаттарға ие.
Үнемділік: ұйымның Протокол бөлімі басшылыққа алынуы керек
"ақылға қонымды құны", өйткені іскерлік қарым-қатынас этикасы айналып өтпеуі керек
ұйымдар өте қымбат.
Консерватизм: сенімділік, тұрақтылық, беріктік-бұл
бизнес әлемінде тартымды. Киімдегі, әдептіліктегі, адалдықтағы Консерватизм
дәстүрлер беріктік пен беріктік сезімін тудырады.
Жеңілдік: этикет нормалары табиғи, кернеусіз қолданылады,
оңай. Оларды сақтау міндетті емес, психологиялық
қабылдамаңыз, этикеттің ыңғайсыздығын жасаңыз.
Әмбебаптылық: іскерлік этикеттің нормалары бизнестің көптеген аспектілеріне бағытталған
қарым-қатынастар.
Тиімділік: Іскерлік қатынастар стандарттары мерзімдерді қысқартуға ықпал етеді
шарттарды орындау, ұйымдағы қақтығыстарды азайту.
Терминдер:
1. "Жазбаша сөйлеу".
Сойлеудің ерекше бір түрі — жазбаша сөйлеу. Жазбаша сөйлеу арнаулы әдістер арқылы меңгерілетін сөйлеудің түрі. Мұны игеру адамға оңайлықпен түсиейді. Жазбаша сөйлеу адам баласы хат танырлықтай дәрежеге жеткенде, ауызша сөйлеудің біршама дамыған кезінде ғана пайда бола бастайды.
2. Биологиялық белсенді заттар - организмнің қандай да бір қызметін атқаратын, арнайы жоғары әрекетті іске асыратын органикалық қосылыстар[1]. Бұл заттарға ферменттер, гормондар, дәрумендер және т.б. заттар жатады..
3. Фармацевтикалық терминология
Фармацетикалық терминология – белгілі бір жүйемен байланысты терминдер жиынтығы.Терминдердің қалыптасуы фармацияның қоғамдық және ғылыми- техникалық дамуымен байланысты , дәрітану саласында жаңа түсініктердің пайда болуына байланысты сәйкес терминдермен белгіленеді.Фармацевтикалық терминдердің унификациялауын және реттеу мәселелерімен ҚР ДСМ Мемлекеттік фармакологиялық орталықтың номенклатуралық комиссиясы және Фармакопеялық комитет қадағалайды.
1."письменная речь".
Особый вид речи-письменная речь. Письменная речь-вид речи, овладеваемый специальными приемами. Овладение этим легко дается человеку. Письменная речь начинает проявляться только при некотором развитии устной речи, когда человек достигает такой степени, что письмо становится узнаваемым.
2.биологически активные вещества - органические соединения, выполняющие какую-либо функцию организма, осуществляющие специальное высокое действие[1]. Эти вещества включают ферменты, гормоны, витамины и т. д..
3. фармацевтическая терминология
Фармацевтическая терминология-это набор терминов, связанных с определенной системой.Формирование терминов связано с общественным и научно - техническим развитием фармации , обозначается соответствующими терминами в связи с появлением новых понятий в области фармацевтики.Вопросы унификации и регулирования фармацевтических терминов курируются номенклатурной комиссией государственного фармакологического центра МЗ РК и фармакопейным комитетом.
1."written speech".
A special type of soilage is written speech. Written speech is a type of speech that is mastered by special methods. It is easy for a person to master it. Written speech begins to appear only with the development of oral speech, when a person reaches the degree of recognition of letters.
2. biologically active substances - organic compounds that perform certain functions of the body, carry out a special high activity[1]. These substances include enzymes, hormones, vitamins, and so on..
3. pharmaceutical terminology
Pharmaceutical terminology is a set of terms related to a particular system.The formation of terms is associated with the social and scientific and technical development of Pharmacy , established by the corresponding terms in connection with the emergence of new concepts in the field of Medicine.Issues of unification and regulation of pharmaceutical terms are monitored by the nomenclature Commission of the state pharmacological center of the Ministry of health of the Republic of Kazakhstan and the pharmacopoeial committee.
Ситуациялық тапсырмалар:
1. Тірек сөздер мен сөз тіркестерін қолдана отырып, «Дәрілік заттардың өндірістік технологиясы» тақырыбына ауызша презентация дайындаңыз. Өндіріс, дәрілік зат, технологиялық процесс, санитарлық режим, стандарт, әзірлеу, дәрілік формасы, қосалқы зат, сапа.
«Дәрілік заттардың өндірістік технологиясы»
Фармацевтикалық технология - бұл өндіріс процесі туралы ғылым және дәрілік заттарды дәрілік заттарға қайта өңдеудің және оларды дәрілік заттарға қайта өңдеудің теориялық негіздері.
Фармацевтикалық технология фармацевтикалық ғылымның негізгі бөлігі болып табылады, ол өндіріс, дәрі-дәрмектер мен дәрілік заттардың қасиеттері, сонымен қатар фармацевтикалық қызметті ұйымдастыру және маркетинг туралы ғылым жүйесін құрайды.
Дәріхана дегеніміз - дәрі-дәрмектерді табуға, дамытуға, зерттеуге, стандарттауға, сақтауға және таратуға бағытталған ғылыми білім мен практикалық қызмет жүйесі.
Дәрілік заттарды өндіру - дәрілік заттардың сапасын бақылау жөніндегі федералды агенттік бекіткен дәрілік заттардың өндірісі мен сапасын бақылауды ұйымдастыру ережелеріне сәйкес дәрілік заттарды өндіруге лицензиясы бар кәсіпорын - өндірушілердің дәрілік заттарды сериялы өндірісі.
Дәрілік заттар - қаннан, қан плазмасынан, сондай-ақ адам ағзасынан, жануарлардың немесе өсімдіктердің тіндерінен, микроорганизмдерден, минералдардан, биологиялық технологияларды немесе синтез әдістерін қолдана отырып, аурулардың алдын алу, диагностикалау, жүктіліктің алдын-алу үшін қолданылатын заттар.
Фармацевтикалық технологияның негізгі міндеттері:
-жаңа дәрілік заттар мен дәрілік заттарды өндірудің әдістері мен технологиялық негіздерін жасау;
- заманауи дәрі-дәрмектерді толық жетілдіру;
- дәрі-дәрмек өндірісінде жаңа қосалқы заттарды іздеу, зерттеу және қолдану;
-дәрілік заттардың, дәрі-дәрмектердің, жартылай фабрикаттардың және басқа өнімдердің тұрақтылығы мен сақтау мерзімін зерттеу
7.Сөйлеу түрлерін тізімдеңіз. Оларды сипаттаңыз.
Негінде сөйлеудің көптеген түрлері бар.Олардың барлығын біріктіп ауызша және жазбаша
сөйлеу деп қарастыруға болады.Ауызша сөйлеу атында айтып тұрғандай ауыз арқылы дыбыс шығарумен жүзеге асырылады.Мақсаты адамдардың бір бірімен сөйлесіп,түсінісуінде.Оның мимика,эмоция арқылы жеткізуге болады.
Ауызша сөйлеуге монолог пен диалогты жатқыза аламыз.Монолог деп адамның жеке бір құбылысқа,жағдайға байланысты өзінің ойын жеткізуін айтады.Ол белгілі бір ретпен,мағыналы айтылуымен ерекшеленеді.Оған лекциялар,баяндама,прозаларды жатқызуға болады.
Диалогқа келетін болсақ бұл сөйлеу түріне кем дегенде екі адам қатысуы керек,яғни сол сойлесу түрі диалог болып саналады.Бір ерекшелігі көп жағдайда дайындықты талап етпейді және синтаксистік жағынан сөздердің бір бірімен мағыналы түрде қарастырылуына мән берілмейді.Оған екі адамның бір біріне хабар жеткізуін,телефон арқылы сөйлесуің,сұхбат алуды жатқызуға болады.Сұрақ қойып оған жауап алу болып саналады.
Жазбаша сөйлеу бұл ауызбен тыңдаушыға жеткізу емес керісінше жазу арқылы оқитын адамға жолданады.Ол мағыналы,белгілі бір тақырыпта,реті сақталу арқылы,синтаксистік жағынан дұрыс сақталған сөйлеу түрі.
Ішкі сөйлеу атында тұрғандай адамның ішкі ойын қағаз бетіне түсіруі.Ол оның ойлау қабілетінің қаншалықты жоғары деңгейде екендігін көрсетеді.Оған армандарын,алдыға қойған мақсаттарын,жоспарын,жеке күнделіктерін жатқызады.
8.Глоссарий дегеніміз не?
Глоссарий дегеніміз - белгілі бір жалпы тақырыппен біріктірілген белгілі бір ұғымдардың немесе терминдердің сөздігі. Бұл термин грек тілінен шыққан «глосса», яғни тіл, сөйлеу деген мағынаны білдіреді. Ежелгі Грецияда мәтіндердегі түсініксіз сөздер глоссалар деп аталды, олардың түсіндірмесі өрістердің жанында берілген. Глоссарий жиналысы глоссарий деп аталды.
9.Глоссарийдің мақсаты қандай?
Глоссарий түсініксіз сөздер мен күрделі терминологиялық бірліктердің түсіндірмесін табу үшін қажет.
Терминдер
13.Белсенді зат
18.Дәрілік препараттарды дайындау
57.Шприц
Биологиялық белсенді заттар - адамдар мен жануарлардың ағзасында физиологиялық функциялардың өзгерістерін туғызатын және дәрілік заттарды алудың әлеуетті көзі болып табылатын әр текті заттар. Биологически активные вещества - вещества различного происхождения, вызывающие изменения физиологических функций организма у человека и животных и являющиеся потенциальными источниками получения лекарственных средств. Biologically active substances are substances of various origin that cause changes in the physiological functions of the body in humans and animals and are potential sources of medicinal products.
Дәрілік препараттарды дайындау-Дәрілік препараттарды алуды, олардың сапасын тексеруді, персонал мен жұмыс орнын даярлауды, нормативтік құжаттардың талаптарына сәйкес дәрілік препаратты өзі дайындауды, өлшеп-орауды және буып-түюді, препаратты сапасын тексеруді және науқасқа жіберуді қамтитын техникалық, технологиялық және ұйымдастырушылық іс-шаралар кешені.
Изготовление лекарных препаратов - комплекс технических, технологических и организационных мероприятий, включающий получение лекарных препаратов, проверку их качества, подготовку персонала и рабочего места, само изготовление лекарного препарата в соответствии с требованиями нормативных документов, фасовку и упаковку, проверку качества и отпуск препарата больному. Manufacturing of medicinal products - a complex of technical, technological and organizational measures, including obtaining medicinal products, checking their quality, training staff and workplace, manufacturing the medicinal product itself in accordance with the requirements of regulatory documents, packaging and packaging, quality control and release of the drug to the patient.
Шприц - цилиндр мен өзекті поршеннен тұратын жанармай сияқты сұйық заттарды сығымдап шығаруға арналған құрал. Шприц - это устройство, используемое для сжатия жидкостей, например топлива, состоящее из цилиндра и стержня. A syringe is a device used to compress liquids, such as fuel, consisting of a cylinder and a rod.
Ситуациялық тапсырмалар
3.Тірек сөздер мен сөз тіркестерін қолдана отырып, «Дәрілік заттардың өнеркәсіптік өндірісі» тақырыбына ауызша презентация дайындаңыз.
Сала, химиялық-фармацевтикалық, галенофармацевтикалық, антибиотик, органопрепарат, витамин, синтетикалық заттар, табиғи шикізат, галендік препараттар, жаңа галендік препараттар,
Дәрілік заттардың өнеркәсіптік өндірісі
Дәрілік заттардыңөнеркәсіптік өндірісін айтпас бұрын, тарихына қысқаша көз жүгіртсек. Қазақстан Республикасының фармацевтикалық өнеркәсібінің даму тарихы, Республикада фармацияның дамуымен тығыз байланысты. Ол ХІХ ғасырдың соңынан бастау алған, елде капитализмнің дамуына ықпал еткен буржуазды реформаларды ары қарай дамытқан Қазақстанның Ресейге қосылуының аяқталуы кезеңіне сәйкес болды. Қазақстан Республикасы 1991 жылы тәуелсіздік алғаннан кейін құрылды. Кеңес Республикасы ретінде 1991 ж. желтоқсанда ыдыраған КСРО құрамына кірген. Қазақстан аймағы – 2,7 млн. шаршы километрден астам және 14 облысқа бөлінген. Халқы шамамен 17 млн. астам адамды құрайды. Дәрі жетіспеушілік байқалды. Атап айтсақ антиботиктерден, қарапайым витамин тапшылығы байқалды.
Қазақстан Республикасы егемендік алғаннан кейін фармацевтикалық және медициналық өнеркәсіпсіз қалды. Республика аймағындағы бірнеше фармацевтикалық кәсіпорындар тек гален препараттары мен субстанциялар шығарып отырды. Шағын көлемде инфузиялық ерітінділер өндіріліп отырды. Одан басқа, бұрынғы Кеңестің басқа республикаларға қайта өңдеуге жіберілетін, жабайы өсетін өсімдік табиғи шикізатының дайындығы жүргізілді. Жануарлардан органопрепараттар алу жоспарланды. Синтетикалық заттардан жасалынатын дәрілерге көп көңіл бөлінді.
1993 жылы 5 наурыздағы Қазақстан Республикасы Комитетінің «Мемлекеттік холдингтік компания «Фармация» туралы» № 1138 және Мемлекеттік мүлік бойынша Оңтүстік Қазақстан аймақтық Комитетінің 1993 ж. 19 желтоқсандағы ««Химфарм» Мемлекеттік акционерлік қоғамы туралы» № 184 Қаулысы бойынша Ф.Э. Дзержинский атындағы Шымкент химиялық-фармацевтикалық зауыты «Химфарм» Ашық Акционерлік Қоғамы болып қалыптасты
ФАРМАЦЕВТИКАЛЫҚ ӨНЕРКӘСІП (farmasevtıkalyq ónerkásip, the pharmaceutical industry) – өнеркәсіп саласы, қызметі дәрілік препараттар мен медициналық бұйымдарды әзірлеумен, зерттеумен, жаппай өндірумен және таратумен байланысты кәсіпорындар мен ұйымдардың жиынтығы
Галенофармацевтикалық немесе тинктуралық-экстракциялық цехта галендік және жаңа галендік препараттар өндірісі шоғырланған, мысалы: тұнбалар, сығындылар, биогендік стимуляторлар препараттары және т. б.
4. Әдеби орыс тіліне қандай нормалар тән?
Тіл мәдениетінің тірегі – әдеби тілдің нормалары мен стильдік жүйелері. Бұлар әдеби тілдің қоғамдық қызметімен астарласып жататындықтан, тіл мәдениеті ұғымының аясы кең.
Әдеби норма дегеніміз – тілдің таңдамалы, қолайлы, ой-пікірді дәл беруге жарамды, жалпыға ортақ жүйелері.
Әдеби нормалар
Лексикалық норма
Грамматикалық норма
Орфоэпиялық норма
Орфографиялық норма
Осы норма сақталғанда, сөзге, сөйлем жүйесіне, сөйлеу ырғағына, тіл көркемдігіне мән берген адамның ойы сындарлы, сөзі жатық болады.
Әдеби тілде орфографиялық норманы сақтау жазуда бірізділікті қалыптастырады. Орфографиялық нормадан ауытқуға, оны өзгертіп жазуға болмайды.
Орфоэпиялық норма адамның сөз мәдениетіні қандай екендігін көрсетеді. Сөздердің кейбірі жазылуы бойынша айтылса, күлкілі естіледі. Тілдік заңдылықтарға сәйкес олардың айтылуы бөлек. Мысалы: тәкәппар-тәкәппар, аппақ-әппәқ, көкөніс- көгөніс, ақ алма-ағ алма.
Сөздерді орнымен қолдана білсек, лексикалық норманы сақтағандық болып табылады. Лексикалық нормаға диалектизмдер, кәсіби сөздер, дөрекі сөздер мен жаргондар жатпайды.
Лексикалық норма бойынша тілдегі түрлі мағынадағы сөздерді таңдап қолдана білу керек. Тілімізде мағыналары бір-біріне жуық бірнеше сөздер синонимдік қатар құрайды. Мысалы, ұстаз, мұғалім, оқытушы деген сөздердің мағыналары бір-біріне жақын.
Грамматикалық норма – сөйлемдегі сөздердің орын тәртібінің сақталуы, қосымшалардың сөзге орфографиялық заңдылықтарды сақтай отырып жалғануы, осы арқылы ойдың дұрыс жеткізілуі.
Сөйлем мүшелерінің орын тәртібін сақтамаудан, қосымшаларды ретімен қолданбаудан, сөз тіркестерін дұрыс қолдана білмеуден грамматикалық норма бұзылады. Грамматикалық норманығ дұрыс қолданылмағанын тыңдаушы тез аңғарады.
5. Фармацевт-технологтың кәсіби қызметіндегі тілдің рөлі қандай?
Медицина қызметкері мен пациент арасында өзара түсіністік орнатудың маңызды шарттарының бірі – қолдау сезімі. Егер науқас медициналық қызметкердің көмектесуге емес, көмектесуге ниетті екенін түсінсе, онда ол емдеу процесіне белсенді қатысуы мүмкін. Медицина қызметкері түсіністік танытса, адам оның шағымдары естілгеніне, медицина қызметкерінің санасында тіркелгеніне және ол оларды ойлайтынына сенімді. Бұл сезім медицина қызметкері: "мен сізді естимін және түсінемін" деп айтқан кезде күшейеді – немесе оны көзбен немесе бастың түйінімен білдіреді. Құрмет адамның жеке тұлға ретінде құндылығын тануды білдіреді. Бұл әсіресе медициналық қызметкер науқастың өмірінің мән-жайларымен танысқан кезде анамнез жинау кезеңінде өте маңызды. Эмпатия-пациентпен ынтымақтастық орнатудың кілті. Сіз өзіңізді науқастың орнына қойып, әлемге оның көзімен қарай білуіңіз керек. Аурудың ішкі көрінісін түсіну және ескеру маңызды-пациент сезінетін және сезінетін барлық нәрсе, оның жергілікті сезімдері ғана емес, сонымен бірге жалпы әл-ауқат, өзін-өзі бақылау, оның ауруы туралы идеясы, оның себептері туралы.
- Науқасқа мейірімділік пен мейірімділік танытыңыз.
- Науқасқа өз еркіңізді таңдамаңыз, оның тілектерін құрметтеңіз.
- Мүмкін емес уәде бермеңіз және уәделеріңізді орындаңыз.
- Сенім-медицина қызметкері мен пациент арасындағы қарым-қатынастың негізі.
- Медицина қызметкерінің құпиясын сақтаңыз.
6. Сөйлеу әрекетінің қандай түрлерін білесіз?
Өзінің ерекшеліктері мен қызметіне қарай сөйлеу екі түрге бөлінеді: ішкі және сыртқы.Ішкі сөйлеу тағы да ауызша және жазбаша болып бөлінеді, ал ауызша монологтік және диалогтік болып бөлінеді.
Сөйлеудің барлық түрлері бір-бірімен өзара байланысты. Бірақ, сөйлеу түрлерінің әрқайсысының оның өзіне тән ерекшеліктері бар. Ешқандай да ой тілсіз және материалдық сөйлеу үрдістерісіз айтылуы мүмкін емес. Ауызша, әсіресе жазбаша сөйлеуге даярлықта іштей сөйлеу кезеңі болады. Бұл іштей сөйлеу болып табылады.
Іштей сөйлеу, жоғарда айтылғандай, ауызша және жазбаша болып бөлінеді. Жазбаша сөйлеуде қарым-қатынастың шарты мәтінімен байланысты. Жазбаша сөйлеу ауызша сөйлеуге қарағанда мазмұны жағынан ерекше жинақталған болады. Жазбаша сөйлеуде жазба белгілерді қолдану арқылы іске асады.
Жазбаша сөйлеу ауызша сейлеуден кейін пайда болды және оның негізінде қалыптасты. Белгілі бір адамның тарапынан айтылатын, естілетін сөйлеуді ауызша сөйлеу деп атаймыз. Ауызша сөйлеу — бұл кәдімгі дыбыстың ауызекі сөйлеу тілі, онымен біз басқа адамдармен тікелей қарым-қатынаста пайдаланатын тіл. Ауызша сөйлеу қарым-қатынас кеңістік пен уақыттың жағдайларымен шектеулі болып келеді.
Ауызша сөйлеу диалогтік және монолоғтік болып бөлінеді. Екі немесе одан да көп адамдардың арасында әңгіме,сөйлесу түрінде жүретін диалогтік сөйлеу үрдісінде адам сұрақ қояды және оған жауап береді, сын-пікір айтады, қолдау және қарсылық білдіреді. Күнделікті және жай әңгімеде диалогиялық сөйлеу оның алдын ала қойылған мақсатты сипатта және жоспары болмайды. Осындай әңгіменің бағыт-бағдары және оның нәтижелері белгілі дәрежеде қатысушьшардың айтқандарымен анықталады. Егер әңгіме қатаң белгіленген міндетке бағындырылса, диалогтік сөйлеу мақсатты сипатта болады, айтылатын ойлар кең түрде беріледі.
Диологтік сөйлеу ережесі бойынша монологтік сөйлеуге әсіресе, жазбаша сөйлеуге қарағанда,байланысты және кеңінен айтылған ойларды құруға аз талаптар қойылады. Бұл мынадай жағдаймен түсіндіріледі, себебі әңгімелесушілер бірдей жағдайда болғандықтан, фактілер мен құбылыстарды бірдей қабылдайды, сондықтан да бір-бірін оңай түсінеді.
Монологтік сөйлеу қарым-қатынас тәжірибесінде ерекше орын алады және әртүрлі ауызша және жазбаша сөйлеген сөздері мен баяндамаларында байқалады. Сөйлеудің монологиялық түрлеріне лекциялар, баяндамалар, жиналыстарда сөйлеген сөздер, хабарландырулар бұйрықтар және көптеген басқа да ауызша және жазбаша хабарлар жатады.
Диалогтік сөйлеумен салыстырғанда монологтік сөйлеу сөйлеу түрінің ең күрделі де және қиын түрі.
Жазбаша сөйлеу ауызша сөйлеу сияқты қарым-қатынастың сондай қызметін атқарады. Бірақ ой алмасу ауызша және жазбаша сөйлеуде әртүрлі тәсілдермен және құралдармен іске асады. Жазбаша сөйлеу графикалық түрде, жазба белгілердің (әріптердің) көмегімен бейнеленеді.
Іштей сөйлеу деп дауыс шығармай, әр уақытта сөйлеу үрдісінде қолданылатын сөйлеуді айтамыз.
Терминдер
7. Брикет — қатты мөлшерленген дәрілік түр
Брикет — твердая дозированная лекарственная форма
Briquette — a solid dosage form
12. Мемлекеттік Фармакопея – бұл фармацевтикалық анализді реттейтін негізгі құжат.
Государственная Фармакопея является основным документом, регулирующим фармацевтический анализ.
The state Pharmacopoeia is the main document regulating pharmaceutical analysis.
56. Фармация-дәрілік заттарды іздестіруге, дайындауға, стандарттауға, зерттеуге, сақтауға және босатуға арналған ғылыми білім мен практикалық қызмет жүйесі.
Фармация - система научных знаний и практической деятельности, посвященная изысканию, изготовлению, стандартизации, исследованию, хранению и отпуску лекарственных средств.
Pharmacy is a system of scientific knowledge and practical activities dedicated to the research, manufacture, standardization, research, storage and distribution of medicines.
Ситуациялық тапсырмалар
2.Тірек сөздер мен сөз тіркестерін қолдана отырып, «Қазақстанның фармацевтикалық нарығы» тақырыбына ауызша презентация дайындаңыз.
Сегмент, өнеркәсіп, өндіріс, стандарт, GMP, импорт, экспорт, аймақ, дәрі-дәрмек, технологиялық процесс.
Нарықтың оның дамуын тежейтін әлсіз жақтарына импорт бағыныштылықтың жоғары болуын, соның ішінде, отандық нарықта Европалық Одақ елдерінің, Үндістан, Турция мемлекеттерінің фармацевтикалық 67 компанияларының басым жағдайын; қазақстандық мекемелердің GMP халықаралық стандарт талаптарына сай болмауына байланысты (қазіргі кезде ҚР бес өндірушісінің тек 9 өндірістік сегментінде ғана GMP стандартына сәйкес қорытынды бар) экспорттық потенциалының төмен болуын; халықаралық стандартқа сай жұмыс істейтін қызметкерлердік жоқтығын, жалпы фармацевтикалық салады қызметкерлердің жетіспеушілігін; заманауи өндіріс технологияларының болмауын; дәрі-дәрмекті тіркеу шараларының ұзақтығын; технологиялық процесстің дұрыс болмауын; импортты препараттарды сатып алуға дистрибьютерлерді қосқанда бірегей нарықтың қызығушылығын жатқызуға болады.
Фармацевтика нарығы өте маңызды өнеркәсіпке жатады, өйткені оның ойдағыдай дамуы халық денсаулығының кепілі. Сондықтан аймақтың медицина саласы алдағы уақытта кәсіппорындарды жаңғырту және жаңа өнеркәсіп орындарын салу, оның түрлерін айтарлықтай кеңейту мақсатында фармацевтика саласын дамытып, оны отандық өніммен 50% қамтамасыз етуді алға қойып отыр
19) "Морфологиялық нормалар"термині нені білдіреді?
Морфологиялық нормалар - бұл әр түрлі сөйлеу бөліктерінің сөздерінің грамматикалық формаларын(сан, жыныс, қысқа формалар, сын есімдерді салыстыру дәрежелері және басқалары) дұрыс құруға арналған нормалар. Олардың бұзылуы өтінішті түсінуді қиындататын және сөйлеушінің сөйлеу мәдениетінің төмендігін көрсететін қателіктерге алып келеді. Мысалы:бір килограмм баклажан орнына,баклажан килограммы деген сияқты.
20) Фармацевттің кәсіби мәдениеті қандай?
Дәріханаларға келушілермен сөйлескен кезде фармацевтикалық қызметкер :
1. Науқастың жеке басын құрметтеу қажет: оған(жазсаңдарда болады томендегіні)- ұқыптылық,- сыпайылық,- қызмет көрсету мәдениеті,- мейірімділік, сезімталдық.
2. Өзара түсіністік.
3. Төзімділік
4. Психотерапияның бағыты.
5. Білікті қызмет көрсете білуі
6. ДЗ мен медициналық мақсаттағы бұйымдардың аумақтық және географиялық ерекшеліктерін ескере отырып, сапасы мен қажетті ассортиментін қамтамасыз ету,дәріхана мекемесінің орналасқан жерінің ерекшеліктері және сатып алушының қаржылық мүмкіндіктерін ескеру қажет.
21) Фармацевттің кәсіби мәдениетіндегі ғылыми сөйлеудің рөлі қандай?
Фармацевтің ғылыми мәдениетіне біз фрмацевтің өз әріптестермен сөйлесуін айтсақ болады. Мысал ретінде фармацевтикалық дәрі шығаратын зауттардағы адмадардың ғылыми және кәсіби түрдегі сөйлеуін алып қарайтын болсақ,үлкен аппараттардың,дәрі дәрмектердің және көптеген құрылғылардың атауларын кезіктіреміз,көп жағдайда түсінбейміз. Неге? Себебі біз ол саланың маманы болмағандықтан. Сондықтан әр саланың өзіне ғана түсінікті сөздері болатынындай,адам өз саласының тілінде жетік сөйлеуі маңызды.
Термин
1. Елеу
Елеу – Сусымалы материалдарды Елек жиынтығының көмегімен бөлшектердің мөлшері мен пішінімен ерекшеленетін жеке фракцияларға механикалық сұрыптау (бөлу) процесі. Просеивание-процесс механической сортировки (разделения) сыпучих материалов на отдельные фракции, отличающиеся размерами и формой частиц с помощью сита. Sieving is the process of mechanical sorting (separation) of bulk materials into individual fractions, which differ in particle size and shape by means of a sieve set.
2. Кәсіби құзыреттілік
Кәсіби құзыреттілік-белгілі бір қызмет саласында жұмыс міндеттерін тиімді орындау үшін талап етілетін кәсіби білім мен тәжірибенің (құзыреттердің) жиынтығын, сондай-ақ жұмысқа оң көзқарасты иелену. Профессиональная компетентность- обладание совокупностью профессиональных знаний и опыта (компетенций), а также положительного отношения к работе, требуемые для эффективного выполнения рабочих обязанностей в определенной области деятельности Professional competence: the possession of a set of professional knowledge and experience (competencies), as well as a positive attitude to work, required for the effective performance of work duties in a particular field of activity.
3. Дәрілік заттарды ұтымды пайдалану
Дәрілік заттарды ұтымды пайдалану дәрілік заттарды дұрыс, тиісті және тиісті түрде пайдалануды білдіреді. Рациональное использование лекарственных средств подразумевает правильное, соответствующее и надлежащее использование лекарственных средств. The rational use of medicines implies the correct, appropriate and appropriate use of medicines.
4. Рецепт
Рецепт-дәрігердің дәрі-дәрмектерді дайындау және босату туралы фармацевтке жазбаша өтініші, онда оларды пайдалану туралы нұсқаулар бар. Реце́пт — письменное обращение врача к фармацевту о приготовлении и отпуске лекарств, которое также содержит указания, как ими пользоваться. Prescription-a written request from a doctor to a pharmacist about the preparation and release of medicines, which also contains instructions on how to use them.
5. Сегмент
Сегмент (segment). жедел жадтағы бірін-бірі жабатын бір деңгейдің тармақтарының оверлейлік құрылымды программадағы тобының бірі; теле-өндеуде — буферде орналасатын хабардың бөлігі; жазба немесе жазбаның бөлігі. Сегмент (segment). одна из групп ветвей одного уровня, перекрывающих друг друга в оперативной памяти; в теле-обработке-часть сообщения, которая находится в буфере; запись или часть записи. Segment (segment). one of the groups of overlapping branches of the same level in Ram; in teleworking-part of the message located in the buffer; part of the record or record.
6. Араластыру
Араластыру – қаты затың сұтықтықта еруін немсе бір сұтықтықтың екінші сұтықтықта біркелкі таралуын жылдамдататын әдіс болып каледі. Смешивание-способ, ускоряющий растворение твердого вещества на указательном и равномерное распределение одного указательного вещества на другом указательном. Mixing is a method that accelerates the dissolution of a solid substance in the solute, and the uniform distribution of one solute in the solute in the other.
Ситуациялық сұрақтар
7. Кілт сөздер мен сөз тіркестерін қолдана отырып, "фармацевтикалық өндіріс технологиясы" тақырыбында ауызша хабарлама дайындаңыз»
Сала, химиялық-фармацевтикалық, галенофармацевтикалық, антибиотиктер, органопрепарат, витамин, синтетикалық заттар, табиғи шикізат, галендік препараттар, жаңа галендік препараттар
Фармацевтикалық өндіріс технологиясы қазіргі таңда елімізде қолға алынып жатқан дамушы салалардың бірі болып табылады. Химиялық-фармацевтика өнеркәсібі-дәрі-дәрмек өндіретін химия өнеркәсібі саласы. Химиялық-фармацевтика өнеркәсібіне синтетикалық және фитохимиялық препараттар, антибиотиктер, витаминдер, қан алмастырғыштар және органопрепараттар, әртүрлі мөлшерленген дәрілік заттар (оның ішінде ампуладағы инъекциялық ерітінділер, таблеткалар, драже, капсулалар, таблеткалар, медициналық шырақтар), жақпа, эмульсиялар, аэрозольдер, бұласырлар және т. б. шығаратын кәсіпорындар кіреді. Сонымен қатар кәзіргі кезде табиғи шикізаттарды (өсімдіктерді) пайдалану арқылы галендік жән жаңа галендік препараттар алынуда.
8. Кілт сөздер мен сөз тіркестерін қолдана отырып, "медициналық бұйымдар"тақырыбында ауызша хабарлама дайындаңыз.
Диагностика, алдын-алу, емдеу, қауіпсіздік, тиімділік, механикалық әсер, құрылғы, құрылғы, өмір сапасы.
Ең алдымен диагностика дегеніміз не? Диагностика — техникалық ақауларды іздестіруге жөне анықтауға арналған теория, әдістер және жабдықтар туралы ілім. Медицинада диогностикалық құрылғылардың көмегімен біз аурулардың алдын-алуға және оларды дер кезінде емдеу арқылы адам өмірінің сапасын жақсарта аламыз.
9. Кілт сөздер мен сөз тіркестерін қолдана отырып, "мемлекеттік фармакопея" тақырыбында ауызша хабарлама дайындаңыз»
Нормативтік құжат, стандарт, талап, сапа, мақала, талдау әдістері, бақылау, фармацевтикалық химия, заңды күш.
Фармокопия нормативтик құжат.
Жалпы фармакопеялық мақалалардың ішінде төмендегілер үшін берілетін жалпы талаптар айтылады:
• сынақ әдістері;
• қаптамалық материалдар мен контейнерлер;
• реагенттер; • сапа стандарттары
• дәрілік түрлер
• дәрілік өсімдік шикізаттарының морфологиялық топтары;
• медицинлық иммунобиологиялық препараттар
Қазақстан Республикасы Мемлекеттік фармакопеясы бекітілгеннен кейін өзінің заңды күшке ие болады. Оның талаптары дәрілік заттарды өндірумен, дайындаумен, өткізумен, сақтаумен, бақылаумен және қолданумен айналысатын республиканың барлық кәсіпорындары мен ұйымдары үшін міндетті болып табылады.
Теориялық сұрақтар
22) Ғылыми салада сөйлеу этикетінің қандай ережелері жұмыс істейді?
Сөйлеу этикеті тілдің барлық қажетті құралдарын қолдана отырып, сауатты, мәнерлі, нақты, қисынды және дәйекті түрде ойлау қабілетін қамтиды. Алайда, мәдени сөйлеу жолында тапшы лексика, орынсыз жаргон, паразиттік сөздер және басқа да ауызша қоқыстар түрінде кедергілер туындайды, оларды жою керек.
Сіз біреуге хабарласқан кезде, сіз сол адамның жынысын, жасын және кейде әлеуметтік мәртебесін ескеруіңіз керек. Досыңызға немесе үйіңізге айтқандарыңыз бейтаныс адамға, үлкен адамға, жоғары атаққа қатысты орынсыз және тіпті дөрекі болуы мүмкін.
"Сіз" туралы үндеу әдетте отбасы ішінде, достар мен жақсы таныстар арасында болады. "Сіз" туралы бастауыш мектеп жасындағы балаларға да жүгінуге болады. Басқа жағдайларда, мұндай ауысу байланысқа қатысушылардың жеке рұқсатымен және келісімімен ғана жүреді, бұған дейін "сіз"үндеуі қолайлы болып саналады. Біздің уақытымызда мұндай қоңыраулардың шекаралары бұлдыр болғанымен, адамға "сен" деп жүгіну өз еркімен ұнамсыз және таныс емес болып саналады.
23)"Стилистика" ғылымы нені зерттейді?
Стилистика-тілдік қарым-қатынастың әртүрлі жағдайлары үшін тілдік бірліктерді бірыңғай мағыналық және композициялық тұтастыққа (мәтінге) таңдау принциптері мен ұйымдастыру тәсілдерін, сондай-ақ осы қағидаттар мен әдістердегі айырмашылықтармен айқындалатын тіл білімінің филологиялық пәні, бөлімі. Стилистика ғылымы фармацевтикамен тікелей байланысты деп ойлаймын. Себебі, фармацевттер адамдармен күнделікті қарым-қатынаста болады. Фармацевттің айтқан әрбір сөзі түсінікті, мағыналы болуы қажет. Оның сөз саптауы жұмыс кезінде өте маңызды роль атқарады. Кәсіби терминдерді қандай жағдайда қолдану қажет екенін, қарапайым лексиканы қай кезде қолдану керек екенін жақсы түсінуі қажет.
24) Кәсіби сөйлеу дегеніміз не.
Кәсіби сөйлеу-адамдардың қарым-қатынасы, кез-келген мамандықтың спикерлері тіл арқылы.
Тіл білім алу құралы ретінде, адамның өміршеңдігінің құралы ретінде өте маңызды. Ол рухани мәдениет саласына ғана емес, сонымен бірге өндіріспен, оның барлық салаларымен, әлеуметтік қатынастармен де байланысты, сондықтан ол әлеуметтік саланың құрамдас бөлігі болып табылады.
Уақыт тілдің функцияларын жаңаша қарастыруды талап етеді. Анықтайтын критерий-бұл мамандықты білу, кәсіби терминологияны меңгеру деңгейі, өндірістік және кәсіби салада қарым-қатынас жасау мүмкіндігі.
Қазіргі шындықта аудармашының кәсіби сөйлеуі өте қажет. Экономикалық халықаралық байланыстар бұрынғыдан да маңызды және сұранысқа ие. Сондықтан, шет тілінің белгілі бір айналымының ерекшеліктерін түсінудегі кез-келген дәлсіздіктер үлкен қаржылық қиындықтарға әкелуі мүмкін. Егер сіз ана тілін білмейтін болсаңыз, аударма бюросынан маман жалдаған дұрыс. Кәсіби-семинарлар, баяндамалар, шарттар мен міндеттемелерді аудару кезінде ең жақсы шешім.
Ғылыми-техникалық прогресс, мемлекеттегі экономикалық, әлеуметтік және саяси жүйелерді қайта құру тұжырымдамалардың тұтас қабатын тудырады және ана тілін жаңа терминологиямен қанықтырады. Әр түрлі мамандық өкілдерінің білім деңгейінің жоғарылауымен қатар олардың кәсіби сөйлеуіне қойылатын талаптар да артып келеді.
Біз жаңа мамандықтардың пайда болуына және олардың тілдерінің қалыптасуына куә болдық. Тілдің енгізілуіне байланысты кәсіпорындарда ғылыми-техникалық, қоғамдық және саяси лексика мен терминологияның әртүрлі мамандықтарының сөздігі айтарлықтай байытылады.
Мамандықтың тілін білу дегеніміз-арнайы терминологияны, синтаксистік құрылымдарды құру ерекшеліктерін білу, яғни қалыптасқан тілдік құзіреттілікке ие болу, осы білімді практикада дұрыс және дұрыс пайдалану.
Мамандық тілін білу еңбек тиімділігін едәуір арттырады, қиын өндірістік жағдайда, өз және соған ұқсас мамандықтардың өкілдерімен байланыста болуға көмектеседі.
Маманның кәсіби шеберлігі сонымен қатар нақты арнайы білімді, кәсіби сөйлеу нормаларын сақтай отырып, ұжымда қарым-қатынас жасай білуді қамтамасыз етеді, өйткені мамандарға сөйлеу ережелер жинағы ретінде емес, жеке тұлғаны өзін-өзі қалыптастыру және өзін-өзі тану құралы ретінде қажет.
25) Функционалды стильге тұжырымдамасына анықтама беріңіз
Функционалды стиль-бұл белгілі бір қызмет ету саласы бар және стилистикалық маңызы бар (таңбаланған) тілдік құралдарға ие әдеби тілдің ішкі жүйесі (түрі).
Функционалды стильдер түрлері:
сөйлеу стилі, ғылыми стиль, ресми бизнес стилі, журналистік стиль, көркем әдебиет стилі.
Ғылыми стиль
Ғылыми стиль-бұл ғылым тілі. Бұл сөйлеу стилінің ең көп кездесетін ерекшелігі-презентация логикасы. Ғылыми мәтін астын сызылған, қатаң логикамен ерекшеленеді: ондағы барлық бөліктер мағынасымен тығыз байланысты және қатаң дәйекті түрде орналастырылған; тұжырымдар мәтінде келтірілген фактілерден туындайды. Ғылыми сөйлеу стилінің тағы бір типтік белгісі-дәлдік. Семантикалық дәлдікке (бірегейлікке) сөздерді мұқият таңдау, сөздерді тікелей мағынасында қолдану, терминдер мен арнайы лексиканы кеңінен қолдану арқылы қол жеткізіледі.
Абстракция мен жалпылау әр ғылыми мәтінге енеді. Сондықтан мұнда елестету, көру, сезіну қиын дерексіз ұғымдар кеңінен қолданылады. Мұндай мәтіндерде дерексіз мағынасы бар сөздер жиі кездеседі, мысалы: бос, жылдамдық, уақыт, күш, сан, сапа, заң, Сан, шек; формулалар, символдар, шартты белгілер, графиктер, кестелер, диаграммалар, диаграммалар, сызбалар жиі қолданылады.
Ғылыми стиль негізінен жазбаша формада болады, бірақ ауызша формалар да мүмкін (баяндама, хабарлама, дәріс). Ғылыми стильдің негізгі жанрлары-монография, мақала, тезистер, дәріс және т. б.
Публицистік стиль
Публицистік сөйлеу стилінің мақсаты-оқырманға, тыңдаушыға бір уақытта әсер ету, оны бір нәрсеге сендіру, оған белгілі бір идеялар, көзқарастар ұсыну, оны белгілі бір іс-әрекеттерге, іс-әрекеттерге итермелеу арқылы әлеуметтік маңызды ақпаратты хабарлау.
Публицистикалық сөйлеу стилін қолдану саласы-әлеуметтік-экономикалық, саяси, мәдени қатынастар.
Журналистика жанрлары-газеттегі, журналдағы мақала, эссе, репортаж, сұхбат, фельетон, шешендік сөз, сот, радио, теледидар, жиналыста сөйлеу, баяндама.
Журналистік сөйлеу стилі логикамен, бейнелілікпен, эмоционалдылықпен, бағалаумен, шақырумен және соған сәйкес тілдік құралдармен сипатталады. Ол қоғамдық-саяси лексиканы, синтаксистік құрылымдардың әртүрлі түрлерін кеңінен қолданады.
Ресми іс-қағаздар стилі
Ресми іскери сөйлеу стилі құқықтық қатынастар, қызмет көрсету, өндіріс саласында қолданылады.
Ресми іс-қағаздар стилінің негізгі стильдік ерекшеліктері:
а) өзге түсіндіруге жол бермейтін дәлдік;
б) жеке емес сипат;
в) мәтінді құрудың стандарттылығы, стереотиптілігі;
г) тиісті-нұсқамалық сипат.
Заңнамалық мәтіндерге арналған тұжырымдардың дәлдігі, ең алдымен, арнайы терминологияны қолдануда, термологиялық емес лексиканың бірегейлігінде көрінеді. Іскерлік сөйлеудің типтік ерекшелігі-синонимдік ауыстырудың шектеулі мүмкіндіктері; сол сөздердің, негізінен терминдердің қайталануы.
Іскерлік сөйлеудің жеке емес сипаты онда 1-ші және 2-ші тұлғаның етістіктерінің формалары және 1-ші және 2-ші тұлғаның жеке есімдіктері жоқ екендігінде, ал 3-ші тұлғаның етістіктері мен есімдіктері көбінесе белгісіз жеке мағынада қолданылады.
Ресми құжаттарда тұжырымдардың ерекшелігіне байланысты баяндау мен сипаттама жоқ.
Барлық құжаттар эмоционалдылықтан, экспрессивтіліктен айырылған, сондықтан біз олардан тілдің көрнекі құралдарын таба алмаймыз.
Ауызекі сөйлеу стилі
Ауызекі сөйлеу стилінің негізі-ауызекі сөйлеу. Ауызекі сөйлеу стилінің негізгі функциясы-байланыс, ал оның негізгі формасы — ауызша.
Ауызекі сөйлеу стилінің бөлігі ретінде әдеби тілдің нормаларына сәйкес келетін жалпы қабылданған сөздерді қолдана отырып, әдеби-ауызекі сөйлеу стилі және әдеби нормалардан ауытқып, стильдік төмендеудің көлеңкесіне ие сөздер мен бұрылыстармен сипатталатын ауызекі сөйлеу түрі ерекшеленеді.
Сөйлеу стилінің жазбаша формасы эпистолярлық жанрда жүзеге асырылады (жеке хаттар, жеке хат алмасу, сонымен қатар күнделік жазбалары).
Көркемдік стиль
Көркемдік стиль-көркем шығармашылықтың құралы және сөйлеудің барлық басқа стильдерінің тілдік құралдарын біріктіреді. Алайда, көркемдік стильде бұл бейнелеу құралдары ерекше рөл атқарады: оларды қолданудың мақсаты оқырманға эстетикалық және эмоционалды әсер ету болып табылады. Көркем әдебиет вернакулярлық, диалектикалық сөздер мен сөз тіркестерін, тіпті вульгаризмдерді қолдануға мүмкіндік береді. Көркем әдебиет тілінде әр түрлі бейнелеу және экспрессивті құралдар қолданылады (метафора, эпитет, антитеза, гипербола және т.б.). Тілдік құралдарды таңдау автордың жеке басына, тақырыпқа, шығарманың идеясына, жанрына байланысты. Көркем мәтіндегі сөз мағынаның жаңа реңктерін ала алады.
Көркем стильдің негізгі мақсаты-тіл арқылы көркем образдар жасау, сондықтан көркем әдебиетте көркем, эмоционалды боялған сөйлеу бұрылыстары кеңінен қолданылады.
Жарқын бейнеге деген ұмтылыс авторларды сөйлеу трафареттерінен, үлгілерден аулақ болуға, ойларын білдіру үшін жаңа нұсқалар мен формаларды іздеуге мәжбүр етеді.
Көркемдік стиль жанрлардың, стилистикалық құралдар мен техниканың алуан түрлілігімен сипатталады.
Фармацевтика саласында ғылыми, ресми-іс қағаздар және ауызекі сөйлеу стилі қолданылады. Ғылыми стиль әртүрлі кітаптар, ақпарат құралдарында қолданылады. Ресми іс-қағаздар стилі өндіріс құжаттарын толтырғанда, жасағанда, дәрі-дәрмектердің құрамын жазғанда, экспорт жасағанда және т.б. қолданылады. Ал ауызекі сөйлеу стилі фармацевт клиенттермен, әріптестерімен және т.б. сөйлескенде пайдаланылады.
Терминдер
Келесі терминдерді анықтаңыз:
43. Стандарт
44. Стандарттау
45.Таблетка
46. Термин
47.Терминология
48. Технологиясы
Ситуациялық тапсырмалар
10. Кілт сөздер мен сөз тіркестерін қолдана отырып, "медициналық бұйымның қауіпсіздігі"тақырыбында ауызша хабарлама дайындаңыз.
Өмірге, денсаулыққа зиян науқас, медициналық техника, қорғаныс, механикалық зақым, діріл, Шу, Жылу сәулесі, үйлесімділік, қауіпсіз материалдар, Нұсқаулық.
Медициналық бұйымның немесе медициналық техниканың қауіпсіздігі дегеніміз адамның өміріне, денсаулығына, сондай-ақ қоршаған ортаға зиян келтірумен байланысты жол берілмейтін қатердің болмауы. Осы қателер болмаған кездегі материалдарды қауіпсіз материалдар деп атаймыз. Біз медициналық бұйымды немесе техниканы дұрыс, өмірімізге, денсаулығымызға зиян келтірмей пайдалана алуымыз үшін осы бұйым немесе техниканы қолдану туралы нұсқаулықты пайдалануымыз қажет. Қолдану жөніндегі нұсқаулық– медициналық бұйымды пайдалану жөніндегі нұсқаулықты, медициналық қолдану әдістемесін, паспортты, формулярды, медициналық бұйымды монтаждау, баптау, техникалық қызмет көрсету, жөндеу, тасымалдау, сақтау, кәдеге жарату жөніндегі нұсқаулықтарды қамтуы мүмкін медициналық бұйымның мақсатына, тиісінше және қауіпсіз пайдаланылуына қатысты өндіруші пайдаланушыға беретін ақпаратты қамтитын пайдалану құжаттамасы. Бұл медициналық бұйым немесе техниканы қолданған кезде біз оған механикалық зақым келтірмеуіміз қажет. Себебі, оған механикалық зақым келсе, істен шығады. Бұдан басқа медициналық бұйым мен техниканың істен шығуына діріл, артық, қатты шу, жылу сәулесі әсер етуі мүмкін. Сол себепті медициналық бұйымды зиян келтіретін факторлардан қорғаныста ұстауымыз қажет.
Және біз бұл медициналық бұйым мен медициналық техниканы басқа техникамен бірге қолданған жағдайда оларлың үйлесімділігін аса мән беруіміз керек.
11. Кілт сөздер мен сөз тіркестерін қолдана отырып, "дәрілік зат" тақырыбында ауызша хабарлама дайындаңыз»
Химиялық қосылыс, биологиялық белсенді зат, дәрі, организм, ауру, патологиялық процесс, денсаулық.
Дәрілік зат немесе дәрі дегеніміз - бұл аурулардың алдын-алу, емдеу, диагностика және денсаулыққа күтім жасау, патологиялық процесс кезінде қолданылатын белгілі бір дәрілік түрдегі синтетикалық немесе табиғи заттар жиынтығы. Дәрі-дәрмектер қарапайым, құрамында бір белсенді зат бар және күрделі болуы мүмкін, оның құрамына емдік әсері бар бірнеше зат кіреді. Белсенді зат препараттың негізгі бөлігін құрайды және оның фармакологиялық әсерін анықтайды. Бұдан басқа, дәрілік препараттың құрамына көлем жасау, әсер етуші затты қажетті концентрацияға дейін сұйылту, қажетті түс пен дәм беру үшін пайдаланылатын басқа да химиялық қосылыстар кіруі мүмкін — бұл қосымша заттар. Бұл қоспалар көбінесе науқастың денесіне бейтарап әсер етеді, бірақ кейде жанама әсерлерді тудыруы мүмкін. Мысалы, егер глюкоза толтырғыш ретінде пайдаланылса, препарат қант диабетімен ауыратын науқастарға қарсы.
12. Кілт сөздер мен сөз тіркестерін қолдана отырып, "технологиялық процесс" тақырыбына ауызша хабарлама дайындаңыз»
Операциялар, бастапқы шикізат, дайын өнім, өндірістік процесс, технологиялық операциялар, рәсімдер, GMP, сапа, дәрілік препарат.
Технологиялық процесс дегеніміз шикізаттан дайын өнім алу мақсатында белгілі бір кезектесіп жүретін және бір-бірімен өзара байланысты технологиялық операциялардың жиынтығы. Технологиялық процесс арқылы дәрілік препаратты өндірістік процестер арқылы ала аламыз. Технологиялық процестің өзі 3 сатыдан тұрады. 1-сатыда біз шикізатты өңдеуге дайындаймыз. 2-сатыда негізгі реакция жүреді. 2-саты технологиялық процестің ең басты сатысы болып табылады. 3-сатыда дайын өнімді бөліп алып, тазалаймыз. Дайын өнім, шикізат, өндіретін зауыт, онда болатын процесстер белгілі бір сапа көрсеткіштеріне сай болуы қажет. Мысалы, дәрі-дәрмектер өндірісі GMP стандартына сай жұмыс жасауы қажет. GMP стандарты өндірілген медициналық препараттың формуласы мәлімделгенге сәйкес келетініне; препаратта бөгде қоспалар жоқтығына; тиісті таңбалау бар екендігіне; препарат тиісті түрде оралғанына; ол жарамдылық мерзімі ішінде өзінің қасиеттерін жоғалтпайтынына кепілдік береді.
26) Орыс тілінің стильдері мен негіздерін атаңыз;
Қазіргі орыс тілінің стильдері, олардың негізгі белгілері
Функционалды стиль - бұл белгілі бір қарым-қатынас саласына қызмет ететін және берілген коммуникация міндеттерін орындауға мүмкіндік беретін арнайы тілдік құралдар жиынтығына ие әдеби тілдің бір түрі.
Әдеби тілдің түрлері ретінде функционалдық стильдер нормалар мен стандарттарға бағытталған. Әдеби тілдің бес функционалды стилі бар: ауызекі, ғылыми, ресми-іскерлік, публицистикалық, көркемдік.
Сөйлесу
Әңгімелесу стилі - бұл бейресми қарым-қатынас стилі. Оның элементі - ауызша формальды емес сөйлеу.
Подстильдер:* күнделікті өмір,* күнделікті бизнес,* эпистолярлық (жеке хат алмасу).
Функциялар:* ақпараттық;* эмоционалды (әңгімелесушіге эмоционалды әсер ету).
Қарым-қатынастың бейресмидігіне деген көзқарас, демек, ауызекі сөйлеуде сөйлеудің үлкен еркіндігі сипатталады, ол өзін-өзі тоқтатуы, нормадан ауытқуы мүмкін. Күнделікті өмірде, бейресми қарым-қатынаста адамның әлемге, адамдарға деген эмоционалды-бағалаушылық қатынастың бүкіл гаммасын білдіру қажеттілігі жүзеге асырылады.
Лексикалық құралдар: ауызекі сөздік қорының молдығы, көбінесе экспрессивті және эмоционалды, бұл сөйлеуге айқындық пен бейнелілік береді.
Синтаксистік құралдар: сөздердің ерекше тәртібі, толық емес сөйлемдердің көп мөлшері, интонацияны, сөйлеу жылдамдығын қолдану арқылы мағынасы белгіленетін одақсыз сөйлемдер.
Лаконизм, сөйлеу құралдарының үнемділігі тән.
Ғылыми стиль
* абстракция,
* дерексіз немесе стилистикалық тұрғыдан бейтарап лексиканың таралуы,
* презентацияның бірізділігі,
* терминдерді қолдану,
* сөз қолданудың бір мағыналылыққа бейімділігі,
Стиль өзіне тән: әр түрлі жұмыс салаларына қатысты объектілер мен ұғымдарды атайтын сөздер мен сөз тіркестері. іс-шаралар және әдетте пайдаланылмайды. Терминдер мен кәсіби шеберліктер енгізілген. Тұрақты белгілерді білдіретін етістіктер. Уақыты: қазіргі. тіркеу, сюрреал (болжам), сөйлеу сәтінің ұзартылған уақыты, қазіргі тарихи қолданылмайды (тарихқа қатысты жұмыстарды қоспағанда). сирек формалар өткен. және болашақ. уақыт
Ғылыми стиль жанрлары:* тиісті ғылыми: ғылыми мақала, монография, шолу, диссертация, тезис және тезис, тезистер, мәтінге ғылыми түсініктеме, реферат, дәріс, реферат, конспект;* ғылыми және оқу: оқулық, анықтамалық;* ғылыми-көпшілік: эссе, мақала, шолу;* ғылыми және ақпараттық: конспект хабарлама, дәріс, баяндама;* ғылыми анықтама: сөздік, анықтамалық, энциклопедия.
Ресми бизнес
Ол адамдар мен мекемелер арасындағы іскерлік және ресми қатынастар саласында, құқық, заң шығару саласында қолданылады.
Мінез ерекшеліктері:* тұжырымның дәлдігі* кейбір тұлғасыздық, презентацияның құрғақтығы,
* белгілі бір тәртіп пен іскерлік қатынастарды реттейтін стандарттаудың жоғары дәрежесі, * тұрақты, клишедті айналымдар (баж салыңыз, егер жоқ болса ...)* ауызша зат есімдермен тіркестер
Сыйлық. есепте көрсетілген уақыт. Заңды түрде. қазіргі рецепт. Міндеттеме мағынасындағы болашақ (перспектива).
Журналистік
Бұқаралық ақпарат құралдарын пайдалануға арналған, сонымен қатар, көпшілік алдында сөйлеу индустриясына арналған. Айырмашылық ерекшелігі - автордың оқырманға немесе тыңдаушыға тікелей жүгінуі, өрнек пен стандарттың үйлесімділігі.
Мінез ерекшеліктері
* тілдің тақырыптық және стилистикалық гетерогенді құралдарын қолдану,
* көркем және ғылыми сөйлеудің ерекшеліктері үйлеседі,
* эмоционалды боялған үзінділер мен «интеллектуалды» контексте үйлесімділік,
* науқандық бағдар - экспрессивті-бағалауыштық лексика мен фразеологизмдерді қолдану,
* берілген құжаттың дәлдігіне назар аударып,
* формальдылық, мысалы, ғылыми, ресми-іскери және қоғамдық-саяси терминологияны қолдануда, қысқартуларды кең қолдануда (БҰҰ, ТАСС),
* сөйлеу маркаларының болуы (парақтарды қалдырмаңыз; қатал сын және т.б.)
Ауызекі және көркемдікке жақын.Мақсатына қарай етістіктің қолданылуын кеңейту немесе азайту. Сыйлық басым. Нағыз тарихи. Хроника үшін өткен, болашақ ақпарат / шежіре ретінде. Сөйлеп тұрған.
Публицистикалық жанрлар:* Ресми ақпараттық жанрлар: ақпараттық-аналитикалық мақала, ақпараттық ескертпе;* ақпараттық және экспрессивті жанрлар: газет мақаласы, саяси, экономикалық және осыған ұқсас тақырыптардағы репортаж, корреспонденция, газет ерекшелігі, репортаж, сұхбат, жарнама және т.б.* сендіру жанрлары: қоғамдық даулар: пікірталас, дау, полемика және шешендік өнердің әр түрлі түрлері және т.б.
Көркем стиль
Ол көркем шығармаларда қолданылады, оның негізгі қызметі эстетикалық, оқырманға эмоционалды әсер етеді. Көркем мәтінде, жанрына, мазмұнына, авторлық ниетіне, әдеби тілдің барлық функционалды стильдерінің элементтеріне және ұлттық барлық түрлеріне байланысты тіл (оның ішінде әдеби емес).
Мінез ерекшеліктері:* кейіпкерлер мен әлем бейнелерін жасауға көмектесетін көркемдік құралдардың болуы,* троптарды және басқа көркем бейнелеу құралдарын қолдану.
Жалпы сөйлеу, ауызекі сөйлеу. Бірнеше рет және жүздер болуы мүмкін. Мәнерлілік үшін бәрі. Жылдам етістіктер. Кемел мағынасы бар сапалы өзгеріс. Болашақ кемелді және жетілмеген. Сияқты бөлшегі бар етістіктер. Субъюнктивті күйде -қа бөлшегі ретті жұмсартады.
Жанрлар: ертегі, поэма, поэма, драма, комедия, трагедия, ода, ертегі, сонет, т.б.
27) Ғылыми стильдің мақсаты не?
Ғылыми стиль –табиғат, адам және қоғам туралы объективті хабар беруді мақсат ететін функционалдық стильдердің бірі.
Ғылыми жұмыстардың стилі ғылыми еңбектің мазмұны мен мақсатынан туындайды. Дәлірек айтқанда, ғылыми стильдің мақсаты –бізді қоршаған шындықты мүмкіндігінше дәл және толық түрде түсіндіру, құбылыстардың арасындағы байланыстың себептері мен салдарын ұғындыру, тарихи дмаудың заңдылықтарын ашу т.с.с. мәселелер.
Ғылым саласындағы ойлаудың ең басты формасы –ұғым, ал одан кейінгі ойлау динамикасы тіл арқылы жүзеге асқанда, пікір мен ой қорытуға сүйенеді. Сөйтіп, ғылым ойлаудың интеллектуалдық –ұғымдық бейнесімен сипатталады.
Тым ерте кезде ғылыми шығармалар трактат, диалог, тіпті поэзиялық туындылар (одалар мен поэмалар) ретінде жазылған. Қазіргі ғылыми стильдегі еңбектер прозаға ұқсас сипатта жарық көріп жатады да, оның жанрларына монография, оқулық, мақала, ғылыми есеп, диссертация, реферат, баяндама, тезистер, патенттер, т.б. жатады.
Ғылыми стиль әдетте үш шағын стильге жіктеледі:
• Таза ғылыми шағын стиль;
• Оқулық –ғылыми шағын стиль;
• Көпшілікке арналған ғылыми шағын стиль.
Таза ғылыми шағын стиль белгілі бір ғылым саласындағы зерттеушілер шығармаларының стилі болып табылады, олар сол әріптестеріне арнап жазылады. Қоғамдық –гуманитарлық ғылым саласындағы ғылыми еңбектер көпшілікке түсінікті болып келеді. Сонысына қарамастан, таза ғылыми стильге жатады. Оның басты себебі: ондай зерттеулерде, айталық, әдебиетті жақсы түсінетін мәдениетті оқырманды елең еткізерлік нақтылы теориялық тұжырымдар жасалып отырады.
Оқулық –ғылыми шағын стиліндегі шығармалардың басты мақсаты –шәкірттерге нақтылы бір ғылымның негіздерінен білім беру немесе ғылымның жеке саласы бойынша тұрақты түсінік қалыптастыру. Осыған байланысты мектеп оқушыларына арналған оқулықтар ең бастысы «жеңілден –қиынға қарай, қарапайымнан –күрделіге қарай» деген ұстанымға сай келу керек.
Көпшілікке арналған ғылыми шағын стильде жазылған еңбектер ілгерілерден өзгеше. Олар білім –ғылымның белгілі бір саласындағы мамандарға немесе білім алуға ұмтылған жастарға емес, жалпы қауымға, жасына интеллектуалдық дәрежесіне, ұлттық ерекшелігі мен наным –сеніміне қарамастан, кең аудиторияға арналады. Мақсаты –ғылым саласындағы жаңалықтар туралы немесе елдің ішкі, сыртқы жағдайы туралы көпшілікті хабардар ету.
Ғылыми стильде диалог пен монолог қолданылады. Соның ішінде монолог жетекші орында.
Ғылыми стильдің ауызша және жазбаша түрлері бар. Жазбаша түрлеріне жататындар: монография, мақала, диссертация, рецензия, оқулықтар т.б.
Ауызша түріне жататындар: баяндама, жарыссөз, лекция т.б.
Ғылыми стильдің бұл екі түрінің ішінде жазбаша еңбектер жетекші орын алады.
Фонетикалық ерекшелігіне келетін болсақ, ғылыми стильге байланысты еске алатын жай –еңбектердің көбіне жазбаша түрде болатыны. Дегенмен, ғалым лекция, баяндамасын ауызша оқығанда интонация мен паузаның әдеттегі сөйлеудегі интонация мен паузадан айырмашылығы бар. Ғалым сөйлегенде белгілі бір ұғымға, жаңа түсінікке ерекше екпін беріп, талдауларын интонация арқылы саралап айтады.
Ғылыми стильдің лексикасы туралы сөз болғанда, ең алдымен ескеретін жағдай терминдерге қатысты болмақ. Терминдік даар сөздер мен сөз тіркестері екі түрлі: таза ғылыми терминдер және көпшілікке түсінікті терминдер.
Ғылыми стильдің ерекшеліктерін танытатын көрсеткіштердің бір түрі –морфологиялық тұлғалар. Морфологиялық тұлғалардың сөз таптарына телулі болатыны белгілі. Зат есімдердің қолданылуында қызықты жайлар кездесіп отырады. Сөздердің өздері жекеше келіп, көптік мағынаны білдіреді. Жекеше түрде қолданудың ыңғайлы тәсілі ғылыми атақ, дәрежелер мен мекеме атауларына байланысты болып келеді.
Есімдік пен етістік қиысу арқылы көпше түрде жұмсалып, жекешелік мағынаны білдіретіні бар.
Етістіктің шақ категориясының стилистикалық қызметі әр алуан. Ғылыми стильде көбіне етістіктің осы шақтағы ашық тұлғасы пайдаланылады.
28) Сөйлеу стилінің мақсаты не.
Сөйлеу тілі адамдардың бір-бірімен күнделікті қатынасында пайдаланылады. Сондықтан, онда тілдің коммуникативтік функ-циясы баса сезіледі.
Сөйлеу стилі белгілі бір жағдайда тікелей жасалатын қатынас стилі болғандықтан, ол сөйлеудщ ауызша формасымен тығыз бай-ланысты. Ауызша сөйлеуде еркіндік басым келеді. Яғни үйреншікті жағдайда адамдар қысылмай еркін сөйлейді. Өйткені онда күнделікті өмірге байланысты мәселе сөз болады. Сондықтан сөй-леу тақырыбына сай түрмыста көп жүмсалатын үйреншікті сөздер мен сөз тіркестері қолданылады. Бұл сөйлеу — тіліне тұрмыстық сипат беріп, оны қарапайымдандырады. Сөйлеу тілінің өзіндік ерекшелігін жасайтын айрыкша белгісі — жағдайға (ситуация) байланысты сөйлеу мәнері. Сөйлеу мәнеріне қарай тілдік единицаларды қолдану өзгешелігі болады. Ол ерекшелік ең алдымен, ондағы лексика-фразеологиядан байқалады.
Өмірдің барлық саласында сөйлеу тілі кеңінен пайдаланылады, бірақ оның атқаратын қызметі және тілдік жүйенің пайдаланылуы бір текті болып келмейді. Солай болғандықтан сөйлеу тілін зерттейді.
29) Ресми бизнес стилінің стильдік ерекшеліктері қандай?
Ресми-іскерлік стиль – ресми қарым-қатынас саласында сөйлесу құралы: құқықтық қатынастар және басқару саласында. Бұл сала халықаралық қатынастарды, юриспруденцияны, экономика, әскери саланы, жарнама саласын, ресми мекемелерде байланыс орнатуды, мемлекеттік қызметті қамтиды.
Тілдің кітабының стильдерінің арасында ресми-іскери стиль салыстырмалы тұрақтылық пен жақындықпен ерекшеленеді. Уақыт өте келе, ол мазмұнның өзіндік сипаты бойынша туындаған кейбір өзгерістерге ұшырайды, бірақ оның көптеген ерекшеліктері, тарихи дамыған жанрлары, арнайы сөздік, фразеология, синтаксистік бұрылыстар оны жалпы консервативті сипатқа ие етеді.
Ресми іскерлік стильдің тән ерекшелігі – онда сөйлеу тілінің көптеген стандарттарының болуы – клишелер. Егер басқа стильдерде өрнектелген бұрылыстар көбінесе стилистикалық кемшілік ретінде әрекет етсе, онда ресми-іскери стильде олар көбінесе табиғи әмбебап құрал ретінде қабылданады.
Іскерлік құжаттардың көптеген түрлері макеттер мен макеттердің жалпы қабылданған формаларын қолданады және бұл, әрине, оларды пайдалануға жеңілдетеді және жеңілдетеді.белгілі бір жағдайларда іскерлік практика ғана толтыру керек дайын нысандары пайдаланылады деп ешқандай апат. Тіпті конверттер (әр түрлі елдерде әр түрлі, бірақ берік олардың әрқайсысы жылы құрылған) белгілі бір тәртіппен жазылуы шешті, және ол өз артықшылығы бар және жазу үшін, мен почта қызметкерлері үшін. жеңілдету және іскерлік қарым-қатынас жеделдету Сондықтан, барлық сол ауызша клишелерді, бұл өте орынды болып табылады.
Ресми-іскерлік стилі – бұл құжаттардың стилі: мазмұны айырмашылықтарды және жанрдағы алуан қарамастан халықаралық келісімдер, мемлекеттік реттеу, құқықтық заңдар, жарғылар, ережелер, ресми хат-хабарлар, бизнес мақалалар, т.б., ресми-іскерлік стилі .. жалпы алғанда бірқатар жалпы сипаттамалармен сипатталады.
Оларға мыналар жатады:
1) ықшамдылық, жинақы презентация, тілдік құралдарды үнемді пайдалану;
2) материалдың 2) стандартты келісім, жиі байланысты нысаны (және т.б. жеке куәлік, сертификаттар, туу туралы куәлік, неке туралы куәліктің түрлі түрлері, қаржылық құжаттар), осы стильде тән клишелерді пайдалану ;
3) 3) терминология, дипломатиялық номенклатурасы (заңды, кеңінен пайдалануәскери, әкімшілік және т.б.), және фразеология арнайы қорын (ресми, іс) болуы, мәтін slozhnosokraschennyh сөздер қосу, қысқартулар .;
4) 4) желісі мен әл есепке үшін жиі қолдану ауызша зат Назывным шын мәнінде, сәйкес, қатысты, негізделген предлогтар (, әсері.), Кешенді одақтар (байланысты болуына байланысты, яғни, бұл шын мәнінде Шын мәнінде,) байланысты, бұл және т.б. факт, бұл сондай-ақ жағдайда күрделі сөйлем (бөліктерін қосу үшін қызмет етеді жиынтығы тіркестерінің түрлі салдарынан негіздер бұл туралы; бұл жай себеппен; сондықтан бұл осылайша жағдай, факт, және т.б.);
5) Тұсаукесер 5) сюжеттік стилі, листинг атаулы ұсыныстарды пайдалану;
6) Өз кезегінде, бірінші кезекте мемлекеттік органдардың қызметіне қатысты заңнамалық құжаттардың тілін және халықаралық қатынастармен байланысты дипломатиялық актілердің тілін ажырата алады. Күнделікті-іскери тұрғыда бір жағынан институттар мен ұйымдар арасындағы хат алмасу екінші жағынан контент, жанр және қолданылатын тіл құралдарының табиғаты бойынша ерекшеленеді.
7) Заңнамалық құжаттардың тілі мемлекеттік заңның лексика және фразеологиясы, азаматтық құқық, қылмыстық құқық, еңбек туралы заңдар кодексі, неке және отбасы туралы заңдар кодексі және т.б. қамтиды.
8) Оған әкімшілік органдардың жұмысы, азаматтардың ресми қызметі және т.б. байланысты лексика және фразеология кіреді.
30) Ресми бизнес стилінің мақсаты, қызмет көрсету саласы, функциялары қандай?
Ресми-іскерлік стиль – Іскерлік қатынастар саласында, іскерлік қағаздарда, яғни заңдарда, құжаттарда, актілерде, шарттарда, қаулыларда, жарғыларда, қызметтік хат жазысуда және т. б. пайдаланылатын кітаптың бірі.
Бұл стильдің міндеті-ақпарат беру, нұсқаулар беру. Ресми іскери стиль дәлдігімен, бірегейлігімен, жеке емес сипатымен, мәтін құрылысының стандартталуымен, мәтіннің рецептуралық сипатымен сипатталады.
Ресми бизнес стилі келесі тілдік құралдарды қолданумен сипатталады:
лексика деңгейінде:
толық атауларды, нақты күндерді қолдану;
кітап лексикасы (осыған байланысты,) ;
сөздерді тікелей мағынада қолдану;
экспрессивті және бағалау лексикасының болмауы;
ауызша зат есімдерді жиі қолдану (тестілеу, қолдану, орындау) ;
стандартталған айналымдардың болуы (мерзімі өткен соң, белгіленген тәртіппен, заңды күшіне енсін) ;
синонимдік ауыстырудың шектеулі мүмкіндіктері, жиі лексикалық қайталанулар;
морфология деңгейінде
жеке есімдіктердің болмауы, әсіресе 1 және 2 тұлға, олардың орнына тиісті атаулар, тиісті атаулар немесе арнайы белгілер (Тапсырыс беруші, Орындаушы), сондай-ақ 1 және 2 формадағы етістіктер қолданылады;
синтаксистік деңгейде:
қарапайым сөйлемді оқшауланған айналымдармен, біртекті мүшелермен қиындату;
мәтінді семантикалық блоктарға нақты бөлу, әдетте субпозициялар мен элементтердің сандық дизайнын қолдану.
Үшін ресми-іскери стиль тән сияқты монологтік ұйымдастыру тәсілдері сөйлеу, және диалог (әңгіме екі тұлғалар үшін) немесе полилог (әңгіме бірнеше тұлғалар) .
Негізгі жанрлар: монологиялық-бұйрық, қызметтік өкім, Нұсқаулық, өтініш, сұрау , шағым (рекламация), ұсыныс, Есеп, шолу; жанрлар-полилогтар – жиналыс, кеңес, келіссөздер, сұхбат.
Терминдер
49)Жоғарғы терминология- терминдер саналы икемдеуге және реттеуге оңай көнімді лексиканың ерекше секторын құрайтын, өңдірістің, қызметтің, білімнің сапасындағы терминдердің жиынтығы.
Высшая терминология-совокупность терминов качества производства, деятельности, образования, составляющих особый сектор лексики, в которой термины легко поддаются сознательной адаптации и регулированию.
Top terminology-a set of terms on the quality of production, activity, and knowledge, which form a special sector of vocabulary, the terms of which are easy to consciously adapt and adjust.
50)Трансферт- акционерлік сертификатқа меншік құқығын сатушы-делдалдан сатып алушы-делдалға заң жүзінде ауыстыра отырып табыстау. Бағалы қағаз иесі өзінің атаулы бағалы қағазына меншік құқығын осы бағалы қағаз табысталатын тұлғаны көрсетпестен табыстауы туралы қол қойған құжаты баланстық (теңгерімдік) "трансферт" немесе "бланкілік Трансферт", екі елдің коммерциялық банктері арасында күні бұрын келісілген валюталық соманы өзара алмасу жөніндегі банк операциясы "валюталық трансферт", чектің, вексельдің, коносаменттің, тағы басқа сыртқы бетіне индоссаменттің табыстау жазбасын жазуы жолымен бағалы қағазға меншік құқығын беруі "индоссаменттік Трансферт" деп аталады;
Трансферт-передача права собственности на акционерный сертификат с юридической заменой от продавца-посредника к покупателю-посреднику. Подписанный владельцем ценной бумаги документ о передаче права собственности на ее именную ценную бумагу без указания лица, которому эта ценная бумага будет передаваться, называется балансовым (балансовым) "трансфертом" или "бланковым трансфертом", банковской операцией по взаимному обмену валютной суммы, предварительно согласованной между коммерческими банками двух стран, "валютным трансфертом", передачей права собственности на ценную бумагу путем записи передаточной надписи индоссамента на оборотной стороне чека, векселя, коносамента и;
Transfer-transfer of ownership of a joint-stock certificate with legal transfer from the seller-intermediary to the buyer-intermediary. A document signed by the owner of a security on the transfer of ownership of its registered security without specifying the person to whom this security is transferred is called a balance sheet (balance sheet) "transfer" or "blank transfer", a banking operation to exchange a previously agreed currency amount between commercial banks of the two countries "currency transfer", the transfer of ownership of a security by writing a note of the transfer of an endorsement on the reverse side of a check, bill of lading, bill of lading, etc.;
51)Дәрілік Заттарды орау- аурулардың алдын алуға, оларды диагностикалауға және емдеуге, сондай-ақ ағзасының күйi мен функцияларының өзгеруiне арналған фармакологиялық белсендi заттарды бiлдiретiн немесе олардан тұратын құралдар: дәрiлiк зат, дәрiлiк субстанция, табиғи тектi дәрiлiк шикiзат, дәрiлiк ангро - және балк өнiмдерi, дәрiлiк препараттар, иммунобиологиялық медициналық препараттар.
Упаковка лекарственных средств-средства, представляющие или содержащие фармакологически активные вещества для профилактики, диагностики и лечения заболеваний, а также изменения состояния и функций организма: лекарственное средство, лекарственная субстанция, лекарственное сырье природного происхождения, лекарственные ангро - и балканские продукты, лекарственные препараты, иммунобиологические медицинские препараты.
Packaging of medicines-means representing or consisting of pharmacologically active substances intended for the prevention, diagnosis and treatment of diseases, as well as changes in the state and functions of the body: medicinal product, medicinal substance, medicinal raw materials of natural origin, medicinal angro - and bulk products, medicinal products, immunobiological medical preparations.
52)Фармацевт-технолог- фармацевтің көмекшісінің жұмысына жетекшілік жасайды, дәрілік препараттарды, дәріханаішілік дайындамаларды дайындау кезінде барлық технологиялық талаптардың орындалуын қадағалайды.
Руководит работой фармацевта - технолога-помощника фармацевта, контролирует выполнение всех технологических требований при изготовлении лекарственных препаратов, внутриаптечных заготовок.
Supervises the work of a pharmacist-technologist - assistant pharmacist, monitors compliance with all technological requirements for the production of medicines, intra-pharmacy blanks.
53)Фармацевтикалық қызмет- дәрiлiк заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы өндiру, дайындау (медициналық техникадан басқасын), көтерме және бөлшек саудада өткiзу бойынша денсаулық сақтау саласында жүзеге асырылатын, дәрiлiк заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы сатып алуға (алуға), сақтауға, әкелуге, әкетуге, сапасын бақылауға, ресiмдеуге, таратуға, пайдалануға және жоюға, сондай-ақ олардың қауiпсiздiгiн, тиiмдiлiгiн және сапасын қамтамасыз етуге байланысты қызмет.
Фармацевтическая деятельность-деятельность, осуществляемая в области здравоохранения по производству, изготовлению (кроме медицинской техники), оптовой и розничной реализации лекарственных средств, изделий медицинского назначения и медицинской техники, связанная с приобретением (приобретением), хранением, ввозом, вывозом, контролем качества, оформлением, распространением, использованием и уничтожением лекарственных средств, изделий медицинского назначения и медицинской техники, а также обеспечением их безопасности, эффективности и качества.
Pharmaceutical activity - an activity carried out in the field of healthcare for the production, manufacture (except for medical equipment), wholesale and retail sale of medicines, medical devices and medical equipment, related to the purchase (acquisition), storage, import, export, quality control, registration, distribution, use and destruction of medicines, medical devices and medical equipment, as well as ensuring their safety, efficiency and quality.
54)Фармацевтика өнеркәсібі- негізінен аурулардың алдын алуға, жеңілдетуге және емдеуге арналған дәрілік заттарды зерттеуге, әзірлеуге, жаппай өндіруге, нарықты зерттеуге және таратуға байланысты сала.
Фармацевтическая промышленность — отрасль промышленности, связанная с исследованием, разработкой, массовым производством, изучением рынка и распределением лекарственных средств, преимущественно предназначенных для профилактики, облегчения и лечения болезней.
The pharmaceutical industry is an industry related to the research, development, mass production, market research, and distribution of medicines primarily intended for the prevention, relief, and treatment of diseases.
Ситуациялық тапсырмалар
13. Кілт сөздер мен сөз тіркестерін қолдана отырып, "фармацевт-технологтың міндеттері" тақырыбында ауызша хабарлама дайындаңыз»
Фармацевтикалық білім, өндіріс, технологиялық процесс, дәрілік препарат, талаптарды сақтау, бақылау, жауапкершілік, сапа.
Фармацевтикалық қызметті көрсету және дәрілік препараттардың сапасын қамтамасыз ету мақсатымен кез келген елде белгілі бір функцияларды орындайтын, өзара әрекет ететін органдар жүйесі құрылады, олардың ішінде лицензиялау функциясының ерекше маңызы бар.
Фармацевт-технолог өз мамандығын жетік білетін және Фармацевтикалық білім бар адам болу керек деп ойлаймын. Дәрілік препараттар өндірісін мемлекеттік нормалау, негізінен, төрт бағытта жүргізіледі: 1) Дәрілік препараттар дайындауға рұқсат етілетін адамдар тобын шектеу (фармацевтік жұмысқа құқығы болуы тиіс); 2) Дәрілік препараттар жазылымының құрамын нормалау; 3) Дәрілік препараттарды дайындау үшін қолданылатын дәрілік және қосымша заттар сапасының нормаларын белгілеу; 4) Дәрілік препараттар өндіру. Фармацевт-технологқа қойылатын талаптар: өз ісіне жауапкершілікпен қарау,барлық талаптарды сақтау, және бақылау жүргізіп отыру жұмысын дұрыс орындай білу деп ойлаймын.
14. Кілт сөздер мен сөз тіркестерін қолдана отырып, "экстракциялық препараттар технологиясы"тақырыбында ауызша хабарлама дайындаңыз.
Сығындылар, фармация, өсімдік шикізаты, тұнбалар, концентраттар, жаңа галенді препараттар, экстракция, экстракция, экстрагент.
Қазіргі аналитикалық құралдардың әр түрлі обьектілеріндегі элементтер ізін анықтауда концентірлеу яғни экстракция әдісі қолданылады.Бұл әдіс көптеген белгілі әдістердің ішінен ең көп дамығаны және көптеп таралғаны болып табылады.
Экстракция бұл өзара араласпайтын екі фаза арасында заттың үлестірілуіне негізделген физика және химиялық процесс.Бұл тәсіл заттарды бөлу үшін жиі пайдаланылатын ең күрделі және ең көп дамыған,кең
тараған әдіс.
Өсімдіктерді, препараттарды алу кезінде, экстрактивті заттармен бірге көптеген баллансты заттар да сығындалады. Дәріханада әдетте өсімдік шикізатынан тек кана сулы сығындылар – қайнатпа мен тұнбалар дайындалады. Фармацияда экстракция өсімдік шикізаттарынан эфир майларын, коллоидтарды, т.б. физиологиялық активті заттарды бөліп алу үшін қолданылады. Токсикологиялық химияда улы заттарды бөлу үшін, дәрілік технологияда тұндырма, қайнатпаларды алу ушін қолданылады.
Экстракт-концентраттар - тұнбаларды дайындау үшiн қолданылатын дәрiлiк өсiмдiк шикiзатынан алынған стандартталған концентрленген сығындылар. Оларды зауытта, фабрикаларда дайындалады. ҚР ДСМ 15.12.04 жылғы N 142 бұйрығының 22 тармағына сәйкес: сулы сығындылар алу үшiн дәрiлiк өсiмдiк шикiзатының орнына экстракт-концентраттарды қолдануға болады. Олар сұйық 1:2, құрғақ 1:1, 1:2 болуы мүмкiн. Бұл жағдайда жазылым құрамындағы дәрiлiк заттардың концентрлi ерiтiндiлерiн қолдануға болады.
15.Кілт сөздер мен сөз тіркестерін қолдана отырып, "экстракциялық препараттар" тақырыбында ауызша хабарлама дайындаңыз»
Дәрілік өсімдік шикізаты, сұйықтық, спирт, биологиялық белсенді заттар, алу, балласты заттар, әдісі, табиғи жағдайы, жұмсақ әсері
Дәрілік өсімдік шикізаты – жаңадан жиналған және кептірілген, дәрілік заттарды алу үшін пайдаланылатын шикізат. Биологиялық белсенді заттар – тірі ағзаға спецификалық әсері бар және дәрілік өсімдік шикізатының терапиялық эффектісін анықтайтын табиғи қосылыстарды айтады. Дәрілік өсімдік шикізаты – дәрілік фитопрепараттар немесе басқа фармацевтикалық өнімдер немесе жартылай фабрикаттар өндіру мақсатымен медициналық қолданысқа рұқсат етілге дәрілік заттар, фитопрепараттар, дәрілік өсімдік шикізаты немесе көмекші заттар. Экстрагент – өсімдіктен биологиялық белсенді заттарды экстракциялауға қолданатын ерткіш. Экстрагент ретінде спирт, кетон, жай және күрделі эфирлер, аминдер, т.б. қосылыстар пайдаланылады.
13) Кәсіби лексика тұжырымдаманы ашыңыз.
Кәсіби лексика - белгілі бір мамандық, кәсіп аумағында қолданылатын және сол мамандықтың адамдарына ғана түсінікті болып келетін сөздер.
Мысалы, дәрілік зат, негізгі зат, анестетик фармацевтикаға байланысты болады. Фармацевтер дәрі-дәрмек терапиясының маманы болып табылады және науқастардың пайдасына дәрі-дәрмектерді қолдануды оңтайландыратын денсаулық сақтаудың алғашқы мамандары болып табылатындықтан, оларға өзінің білімдерін жаңарту, әріптестермен кәсібі тілде сөйлесе алу мамандықтың негізгі шарттары болып табылады. Фармацевттер әріптестерімен, жаңа білім алу барысында көптеген кәсібі лексикасын қолданады. Ол лексика басқа мамандық өкілдері үшін түсініксіз болады.
14) «Этикет» деп нені атайды ?
Жалпы этикет сөзінің анықтамасы:
Этикет- қоғамда адам мінез-құлық ережелерінің жиынтығы, түрлі құқықтық, әлеуметттік және зияткерлік мәртебесі бар адамдар арасындағы қарым- қатынас нормалары. Жеке мінез- құлықтың сыртқы түрі ретінде этикет әрқашан адамның рухани әлемінің нақты ішкі мазмұны мен байланысты. Этикет біздің мінез- құлқымыздың әртүрлі аспектілерінде көрініс табады. Мысалы, адамның түрлі қозғалысы, ол қабылдаған қалпы этикеттің мәні болуы мүмкін. Этикет мақсатында біз жиі заттарды, әсіресе киімдерді қолданамыз. Бірақ адамдарға деген көзқарастарды білдірудегі ең маңызды рөл біздің сөйлеуіміз болып табылады. Біздің сөзіміз- біздің іс- әрекеттерімізді вербализациялау.
Фармацевт (фармацевт) пациентпен сөйлескен кезде тонын және бағытты дәл таңдау үшін дәріханаға келушілерді ажырата білуі керек. Мысалы, егде жастағы адамдар жиі сөйлескісі келеді, кеңес алады, ал фармацевт өз қалауын қанағаттандыруға міндетті. Пациенттерді жүйке жүйесінің типіне қарай бөлу керек: ұялшақ адамдарға қамқорлық таныту, ашуланған адамдарға сабырлықпен және сақтықпен қарау, жанасушыларға сыпайы, дөрекілерге ұстамдылықпен қарау. Сондай-ақ, науқастарды аурудың күйіне қарай бөлу керек: аурудың басталуы, аурудың ушығуы, қалпына келтіру кезеңін білу керек.
Фармацевт бәріне бірдей сыпайы және мейірімді, бәріне тез арада қызмет етуге тырысуы керек.
15) Ғылыми салада сөйлеу этикетінің қандай ережелерімен жұмыс істейді?
Сөйлеу этикеті — қандай да бір қоғамда қабылданған адамдар айналасында жəне тиісті мəндермен жүзеге асырылатын сөйлеу əдебінің ережесі. Сөйлеу этикеті — бұл «қатынасты негіздейтін: тілдік, ұлттық, этникалық сияқты көптеген факторлардың түйісіп келетін, адамдар арасындағы қатынас саласы». Ғылыми академиялық қарым-қатынастың сөйлеу этикеті - бұл академиялық ортадағы айтылымның сол немесе басқа сөйлеу дизайнын таңдауды анықтайтын лингвистикалық құралдар мен жалпы этикет нормаларының жиынтығы. Ол қазіргі әдеби тілдің талаптарын және академиялық этикет деп аталатын талаптарды қамтиды. Презентация тәсілі, тілді меңгеру деңгейі мен стилі автордың ғылыми мәдениетін көрсетеді.
Терминдер
№ Қазақ тілінде Орыс тілінде Ағылшын тілінде
1 Дәрілік препарат - синтетикалық немесе табиғи тектес заттардың дәрілік түрдегі заты немесе қоспасы (таблетка, капсула, ерітінді) , жақпа, вакцина және т.б.) және т.б.) аурулардың алдын алу, диагностикалау және емдеу үшін қолданылады. Лекарственный препарат — вещество или смесь веществ синтетического или природного происхождения в виде лекарственной формы (таблетки, капсулы, раствора, мази, вакцины и т. п.), применяемые для профилактики, диагностики и лечения заболеваний. A medication (also referred to as medicine, pharmaceutical drug, medicinal drug or simply drug) is a drug used to diagnose, cure, treat, or prevent disease.
2 Инфузия - бұл дәрілік заттың баяу инъекциясы, көбінесе тамырға салынады. Әдетте бұл әдіс ағзадағы жоғалған сұйықтық пен электролиттерді толтыру үшін, қан препараттарын енгізу үшін немесе ДЗ ұзақ уақыт енгізу үшін қолданылады (мысалы, антибиотиктер немесе ауырсынуды басатындар), сонымен қатар науқастың тамақтануы үшін керек. Инфузия - медленное введение вещества, чаще всего в вену. Этот метод обычно применяется для восполнения утраченной жидкости и электролитов в организме, введения продуктов крови или для длительного введения лекарственных веществ (например, антибиотиков или обезболивающих лекарств), а также для питания больного. Infusion is a slow injection of a substance, most often into a vein. This method is usually used to replenish lost fluid and electrolytes in the body, to administer blood products, or for long-term administration of drugs (for example, antibiotics or pain relievers), as well as to feed the patient.
3 Сығындылар-өсімдік шикізатынан спирттің көмегімен алынатын қоюланған сығынды. Консистенциясына қарай сұйық,қою және құрғақ деп бөлінеді. Сұйық сығындылар(extractum fluidum) боялған. Сұйықтық,қою сығындылар (extractum spissum)-құрамында ылғалдылығы 25% дейін болатын тұтқыр масса , құрғақ сығындылар (extractum siccum)-құрамындағы 5% дейін болатын сусымалы масса. Қою және құрғақ сығындылар капсула,ұнтақ,таблетка,супазиторий пилюля құрамына кіреді. Экстра́кт, или вы́тяжка (лат. Extractum), — концентрированное извлечение из лекарственного растительного сырья или сырья животного происхождения, представляющее собой подвижные, вязкие жидкости или сухие массы. Экстрагентами могут быть вода, спирт, водно-спиртовые растворы, эфир, углекислота; экстракты, соответственно, разделяют на водные, спиртовые, эфирные, масляные, СО2-экстракты и др. An extract is a substance made by extracting a part of a raw material, often by using a solvent such as ethanol, oil or water. Extracts may be sold as tinctures, absolutes or in powder form.
Ситуациялық тапсырмалар
5.Кілт сөздерді қолдана отырып, тақырыпқа ауызша хабарлама дайындаңыз: "Фармацевт – технолог мамандығы»
Фармацевт-технологтың жұмысы фармацевтикалық және медициналық салаларға тиесілі екенін түсіну қиын емес. Мұндай мамандарға қойылатын талаптар Денсаулық сақтау министрлігінің бұйрығымен бекітілген. Олар фармацевтикалық компанияларда да, дәрілік заттарды өз бетімен әзірлеуге лицензиясы бар дәріханаларда да жұмыс істей алады.. Технолог-фармацевт дегеніміз қарапайым фармацевтке қарағанда әлдеқайда кең білімі мен дағдылары бар нағыз специалист.
Фармацевт-технолог білуі қажет:
дәрілік заттардың дайындау технологиясын білуі қажет;
Сапалы дәрілік заттарды өндіру. Оған таблеткалар, ұнтақтар, жақпа майлар, микстуралар, т.б. жатады;
қарапайым азаматтарды және әртүрлі ұйымдарды қауіпсіз, толық жұмыс істейтін дәрі-дәрмектермен және басқа тауарлармен қамтамасыз ету;
дәрі-дәрмектерді және басқа стандартты дәріхана тауарларын қабылдау ережесін бақылау;
сеніп тапсырылған дәрі-дәрмектерді дұрыс сақтау;
қарапайым азаматтарды, медициналық мекемелердің персоналын сатылатын тауарлардың сапасы туралы консультация беру;
фармакологиялық қасиеттеріне байланысты дәрілік заттардың сипаттамаларын бағалау;
ОХТ
5-вариант
5 ВАРИАНТ
1) Материалдық және энергетикалық баланс.
Материалдық және энергетикалық баланс жаңа өндіріске жоба жасағанда және істеп тұрған өндірістің жұмыстарына талдау жасау үшін жасалынады.
Материалдық баланс масса сақталу заңына негізделген. Барлық тұйықталған жүйеде реакцияға түсетін заттың массасы реакция нәтижесінде алынған заттың массасына тең болады. Егер осыны кез келген технологиялық үдерістің материалдық баланысына сәйкестесек: технологиялық операцияға түсетін заттың массасы – кіріс, операция нәтижесінде алынған барлық заттың массасына – шығыс тең немесе заттардың кірісі ΣВ оның шығысына ΣВ тең. Сонымен материалдық баланстың теңдеуі: ΣВ кіріс = ΣВ шығыс.
Материалдық баланс – технологиялық үдерістің айнасы. Периодтық үдерістер үшін материалдық баланс бір операцияға есептеліп, ал үздіксіз үдерістер үшін бірлік уақытқа арналып жасалады. Материалдық баланс барлық үдеріске немесе оның жеке бір сатыларына құрылады. Материалдық баланс қатты, сұйық жəне газдың массасына жеке-жеке түрде беріледі.
Энергетикалық баланс энергияның сақталу заңына негізделген. Соған сәйкес үдеріске енгізілген энергия мөлшері бөлінетін энергияның мөлшеріне, яғни энергияның кірісі оның шығысына тең. Берілген өндірістік операциядағы жылудың кірісі – ΣQ кіріс осы операциядағы жылудың шығысына – ΣQ шығыс тең болуы қажет, яғни: ΣQ кіріс=ΣQ шығыс
ҚОСЫМША: Химиялық-технологиялық үдерістер энергияның əртүрінің (жылу, механикалық, электр энергия) жұмсалуымен байланысты. Бұл үдерістерде жылу энергиясының маңызы зор болғандықтан, жылу балансы жасалады.
Бұл жағдайда энергияның сақталу заңы былай айтылады: берілген өндірістік операциядағы жылудың кірісі – ∑Q кіріс осы операциядағы жылудың шығысына – ∑Q шығыс тең болуы қажет, яғни: ∑Qкіріс=∑Qшығыс
Жылу балансы материалдық баланстың деректеріне сүйене отырып жасалады. Баланс жасағанда берілетін жəне алынатын жылуды, аппаратта өтетін физикалық өзгертулерді жəне химиялық реакциялардың жылу эффектілерін ескереді.
2) Техникалық су және оның сапасына қойылатын талаптар.
ҚОСЫМША: Химиялық өндірістерде су универсалды еріткіш, жылу тасымалдаушы жəне шикізат ретінде қолданылады. Су – сутек жəне оттек алудың көзі, қышқыл, сілті алуда, сонымен бірге көптеген химиялық үдерістерде реагент болып табылады. Сонымен қатар ол өнімдер мен аппараттарды жылытуға немесе салқындатуға, вакуумды құруға және бу шығаруға, еріткіштерді, реакциялық ортаны, экстрагентті немесе сіңіргішті, тасымалдауыш агенттерді, жууға арналған заттарға, айдау заттарына жұмсалады. Көптеген технологиялық процесстер жоғары температура мен қысымда өтеді, ондай технологиялар үшін деминералданған сулар қажет етіледі.
НЕГІЗГІ: Үйлер, зауыттар, жеңіл және ауыр өнеркәсіп, фармацевтика салаларын жылытатын қазандықтар-ешқандай техникалық кәсіпорын өз жұмысында сусыз жұмыс жасай алмайды және оны көп мөлшерде тұтынады. Өндірістік мақсатта пайдаланылатын су - техникалық деп аталады. Әрине, адамдар мұндай суды іше алмайды, өйткені ол сапа мен қауіпсіздік нормаларына сәйкес келмейді.
Техникалық суды пайдаланушылардың үш негізгі бағытын атап көрсетуге болады:
1. Техникалық су мақсатты өнім өндіруге арналған шикізат ретінде. Тұтынушылардың бұл тобына фармацевтика саласын, косметика мен гигиеналық құралдарды, тұрмыстық химия және т.б. өндірушілерді жатқызуға болады.
2. Технологиялық процесте қолданылатын техникалық су. Бұған электронды индустрия және ұнтақты бояу өндірістері кіреді.
3. Техникалық су техникалық прогреске байланысты. Тұтынушылардың бұл тобына барлық ЖЭО, ЖЭС, АЭС және сіздің үйіңізді жылумен және ыстық сумен қамтамасыз ететін барлық қазандықтар кіреді.
Кәсіпорындардағы техникалық суға көптеген талаптар қойылады. Өнімнің белгілі бір түрлерін өндіру үшін қаттылығы немесе құрамы бойынша әртүрлі сұйықтықтарды пайдалану қажет. Соңғы өнімнің сапасы мен қасиеттері осы көрсеткіштерге байланысты.
Техникалық суға қойылатын талаптар әртүрлі. Оларды кәсіпорындардың өздері анықтайды.
Оның келесі қасиеттері бар:
түсі,
мөлдірлігі,
исі,
жалпы тұз құрамы,
кермектік-онда кальций жэне магний тұздарының бар болуы
тотығушылық-онда органикалық заттардың, темірдің оңай тотыққыш косындыларының жэне күкіртті сутектің бар болуы жэне бүлар оңай тотығуға түседі.
pH көрсеткіші-судың кышқылдылығы мен негізділігі (сілтілігі) болып табылады. Көптеген табиғи сулар үшін активті орта рН = 6,5-8,5 шамаларына сәйкес келеді.
ҚОСЫМША: Технологиялық сулардың орасан үлкен мөлшері және залалданған сулардың көп мөлшері су қорларын тиімді пайдаланудың ең алғышартты мәселелерін шешуді туғызып отыр. Бұл мәселелер былай шешілуі мүмкін:
- технологиялық операцияларға (істерге) кететін су шығынының ғылыми негізделген нормаларын жасау;
- қалдықтарды ең жоғарғы дәрежеде толық пайдалану жэне осы арқылы су тазалаушы құрылыстарда оның қажеттілігін азайту;
- аппараттардағы сумей суытудың орнына ауамен суыту процестерін енгізу;
- су шықпайтын түйық өндірістерді және су айналушы орамдарды (циклдерді) ашу.
3) Фармацевтикалық реакторлар, биореакторлар және фармацевтикалық өнеркәсіптегі басқа да ыдыстар.
КІРІСПЕ: Химиялық реактор деп химиялық реакциясы мен масса тасымалдауды (диффузиямен) біріктіріп, химия-технологиялық үрдісті жүзеге асатын аппаратты айтады.
НЕГІЗ: Фармацевтикалық өндіріске арналған жабдық - дәрі-дәрмек өндірісінде қолданылатын құрылғылардың барлық спектрін қамтитын категория. Технологиялық циклдің әр кезеңінде (шикізатты дайындау, өнімге қажетті форма беру, қабықтарды жағу, мөлшерлеу, сыртқы дизайны және орау) арнайы техника қолданылады. Оның көмегімен үздіксіз ағын режимінде әртүрлі дәрілік формалар (таблеткалар, түйіршіктер, капсулалар, майлар) алынады.
Фармацевтика саласында реакторлар таптырмайтын жабдық болып табылады. Олар әртүрлі химиялық технологиялық процестерді орындау үшін қолданылады: гидролиз, кристалдану, бейтараптану, булану, дисперсия, термиялық өңдеу, гомогендеу, еру және т.б. Реакторлар вакциналар, гельдер, майлар, көз тамшылары, антибиотиктер, инфузиялық ерітінділер, емдік сироптар, инсулин және т.б. сияқты фармацевтикалық өнімдерді өндіруде қажет.
Фармацевтикалық реакторлардың кәдімгі химиялық реакторлардан айырмашылығы, олардың ерекше талаптары бар және қатаң GMP (Good Manufacturing Practice) стандарттарына сәйкес келуі керек. Мысалы, тазалау мен зарарсыздандыруға ерекше талаптар қойылады. Фармацевтикалық реактор CIP / SIP жүйелерімен жабдықталған болуы керек, яғни. орнында зарарсыздандыруға және орнында тазартуға арналған.
Сондай-ақ, стандарттар реактор жүйесінің материалдарын қарастырады, олар максималды тазалықты, коррозияға төзімділікті, жылу мен массаның оңтайлы берілуін қамтамасыз етуі керек. Сондықтан реактор жасау үшін фармацевтикалық болат, боросиликат шыны, жабуға арналған фармацевтикалық эмаль сияқты арнайы материалдар қолданылады.
Фармацевтикалық реактор сұйық және қатты дәрілік формаларды (майлар, эмульсиялар, тамшылар, қоспалар, инфузиялық ерітінділер, сарысулар, вакциналар) өндіру үшін қолданылатын негізгі жабдықтардың бірі болып табылады. Заттардың еруі, гомогенизациясы, дисперсиясы үшін қажетті температуралық және химиялық ортаны жасайды.
Гидролиз - тұз иондарының сумен әрекеттесуі;
Бейтараптандыру - қышқылдың негізбен әрекеттесуі;
Кристалдану - басқа аморфты күйдегі заттан кристалдардың түзілуі;
Булану - заттың сұйықтан буға ауысуы;
Химиялық түрлендірулер - реактивтердің трансформациясы;
Дисперсия - ірі бөлшектерді ұсақ бөлшектерге ұсақтау;
Гомогенизация - қатты қоспаларды ұнтақтау арқылы сұйықтықты үлкен біртектілікке келтіру және т.б.
Құрылғының классикалық нұсқасы хроммен, никельмен және молибденмен байытылған, жоғары легирленген баспайтын болаттан жасалған үш қабырғалы бакқа ұқсайды. Бұл қорытпа химиялық реакцияға түспейді, тоттанбайды және жиі дезинфекциялаумен және бумен зарарсыздандырумен үйлеседі. Аппараттың барлық модульдері (бу, ыстық су, жылу оқшаулау) тұйық ортаны құруға және жылу шығынын азайтуға бағытталған. Олар қажетті физикалық-химиялық мәртебе беру үшін заттың қауіпсіз, толық термиялық өңдеуін қолдайды. Қосымша құрылғылардың ішінде салқындатқыштың немесе салқындатқыштың айналмалы қозғалысын қамтамасыз ететін арматура мен араластырғышты ажыратуға болады, соның арқасында бүкіл массаның біркелкі қызуы (салқындауы) пайда болады. Қақпақтың үстінде араластырғышты айналдыратын жетегі бар, бактың төменгі бөлігінде температура датчигі орналасқан. Процесті визуалды бақылау үшін инспекциялық люктер де бар.
Биореактор - интенсивті араластыру жағдайында микроорганизмдерді өсіру үшін қалыпты ауа алмасуы және тұрақты температурасы бар стерильді қоректік ортаны құратын құрал. Ол көбінесе дәрі-дәрмектер мен вакциналар өндірісінде қолданылады. Микробиологиялық зерттеулермен айналысатын зертханалар жабдықтарының негізгі элементі - биореактор - бұл жасушаларды немесе пайдалы метаболиттерді ашыту үшін қолайлы жағдайлар сақталатын камера. Бұл құрылғының негізгі мақсаты - өсірілген микроорганизмдердің тіршілік әрекеті үшін қолайлы жағдайлар жасау: тыныс алу, тамақтану және метаболизм өнімдерін шығару. Жұмыс кезінде құрылғы жасушаларға жылу және механикалық әсер етпестен газ бен сұйықтықтың біркелкі араласуын орындайды. Мәдениеттің ластануын болдырмау үшін бүкіл процесс стерильді жағдайда жүзеге асырылады. Жабдық, ауа және барлық материалдар қысыммен бумен өңделеді.
ҚОСЫМША: Кептіргіш - бұл фармацевтика саласында жиі қолданылатын құрал, оның көмегімен қатты және ұнтақты заттардың ылғалдылығы олардың пайдалы қасиеттерін жақсы сақтау және ұзарту үшін және дәрі-дәрмектерді дайындаудың рецептін нақты сақтау үшін азаяды.
Суды тазарту құрылымы құрамында су бар барлық препараттар үшін таза негіз алуға ықпал етеді. Әдетте, өңдеу 5-6 кезеңде жүзеге асырылады, олардың әрқайсысында белгілі бір сүзгі модулі қосылады.
Дигестер - сұйық дәрілік заттарды жоғары температуралық жағдайда (100 ° C дейін) дайындау үшін қолданылатын жабдықтың кең тараған түрі. Ол көбінесе концентрацияланған ерітінділер, сироптар, қоректік массалар өндірісінде қолданылады.
ҚОСЫМША: https://infourok.ru/prezentaciya-oborudovanie-farmacevticheskogo-proizvodstva-1046343.html
4) Егер 1 т этил спирті үшін этиленнің шығындық коэффициенті 0,78т болса, онда көп реттік циркуляция жағдайында этиленнен алынған этил спиртінің шығымын есептеңіз.
11 ВАРИАНТ 3 ТАПСЫРМА
Аса маңызды мұнай өнімдері және оларды қолдану салалары
Мұнай – судан жеңіл, түсі ашық сары түстен қара қоңыр түске дейін болатын май тəрізді сұйықтық. Мұнай негізінен көміртектен (85-86%), сутектен (12-14%) жəне өзара байланысқан əртүрлі көмірсутектер – алкандар, циклоалкандар, арендерден тұрады. Сонымен бірге, аздаған мөлшерде құрамында азот, оттек, күкірт бар заттар жəне механикалық қоспа болады.
Мұнай өнімдері – көмірсутектер мен олардың туындыларының қоспасы; мұнай мен мұнай газдарынан алынатын жеке химиялық қосылыстар. Мұнай өнімдері отын, майлар, битумдар, ауыр көмірсутектер және әр түрлі мұнай өнімдері сияқты негізгі топтарға бөлінеді. Отын негізіндегі мұнай өнімдеріне көмірсутекті газдар мен бензин, лигроин, керосин, дизель отыны, мазут, т.б. жатады.
Мұнайды өңдегенде алынатын өнімдер: отындар (сұйық жəне газтəрізді), майлағышмайларжəнеконсистенттіжаққыштар, еріткіштер, жеке көмірсутектер – этилен, пропилен, метан, ацетилен, бензол, толуол, ксилол жəне т.б., қатты жəне жартылай қатты көмірсутектер қоспасы (парфин, вазелин, церезин), мұнай битумдары жəне пектер, техникалық көміртек (күйе), мұнай қышқылдары жəне оның туындылары. Мұнай сұйық отындары: мотор жəне қазандық болып бөлінеді. Мотор отындары: карбюраторлы, реактивті жəне дизелді түрлерге бөлінеді. Карбюраторлы отындарға авиационды, автомобилді бензиндер, ал тракторлы отындарға лигроин, керосин, ал дизелді отындарға сығылу арқылы іштен жанатын поршенді двигателдерде қолданылатын газойлдер, со- 161 лярлы фракциялар жатады. Қазандық отындар: мазут жəне басқа мұнай қалдықтары.
Мұнай өз бойынан электр тогын өткізбейді. Сондықтан ол электроникада изолятор (айырушы) ретінде қолданылады. Осы кезеңде мұнай құрамынан екі мыңнан астам халық шаруашылығына керекті заттар алынып отыр: бензин, керосин, лигроин, парафин, көптеген иіссу түрлері, кремдер, парфюмериялық жұмсақ майлар, дәрі-дәрмектер, пластмасса, машина дөңгелектері тағы басқа. Ол қуатты әрі арзан отын — бір тонна мұнай үш тонна көмірдің, 1,3 тонна антрациттың, 3,3 тонна шымтезектің қызуына тең.
16) "Тілдік норма"терминіне түсініктеме беріңіз.
Тілдік норма дегеніміз – тілдегі бірізділік, тіл материалдарын нормалау деген сөз, белгілі бір тәртіп, заңдылыққа бағындыру.
17) Лексикалық норма термині дегеніміз не?
Лексикалық норма – әдеби тілдің жалпыға ортақ сөз байлығының қалыптасқан тұлғада, жалпыға ортақ мағынада жұмсалуы. Нормаға түскен сөз сол қалпында қатып қалмай, әдеби тілдің талабына лайық, заңды өзгеріске ұшырап отыруы да мүмкін. Лексикалық нормаларды сақтау — сөздерді іріктеп, сұрыптап, талғаммен қолдану. Сөйлеу мәдениетінде ойдың дәлдігі, сөздің анықтығы, тазалығы, көңілкүйге әсер ететін шынайылығы, көркемдігі аса маңызды.
18) "Орфоэпиялық нормалар"термині нені білдіреді?
Орфоэпиялық нормалар - ауызша сөйлеудің айтылу ережелері. Оларды тіл білімінің арнайы бөлімі - орфоэпия (грек тілінен orthos - «дұрыс» және эпос - «сөйлеу») зерттейді. Тілдің жалпы қабылданған айтылу нормаларын сақтау адамның сөйлеу мәдениеті деңгейінің көрсеткіштерінің бірі болып табылады.
Термин
Инфузия дегеніміз - өсімдік бөлшектерінен оны қайнаған суға батырғаннан кейін (шай қайнатуға ұқсас) белсенді бөлшектер алынатын процесс.
Инфузия (Infusion) — процесс, при котором активные частицы экстрагируются из растительного вещества после его погружения в кипящую воду (аналогично завариванию чая).
Infusion is a process in which active particles are extracted from a plant matter after it is immersed in boiling water (similar to brewing tea).
Өндірістік алаң-медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы өндіру процесін және (немесе) оның белгілі бір сатыларын орындауға арналған өндірістік және қосалқы үй-жайлардың аумақтық оқшауланған кешені.
Производственная площадка – территориально обособленный комплекс производственных и вспомогательных помещений, предназначенный для выполнения процесса производства изделий медицинского назначения и медицинской техники и (или) его определенных стадий.
Production site – a geographically isolated complex of production and auxiliary premises designed to perform the production process of medical devices and medical equipment and (or) its specific stages.
Тиімділік-жұмысты аз уақыт пен күш жұмсау арқылы орындау немесе қажетті нәтижеге жету мүмкіндігі. Философияда тиімділік дегеніміз қазіргі себептердің белгілі бір нәтиже шығару қабілеті деп түсініледі.
Эффективность — способность выполнять работу и достигать необходимого или желаемого результата с наименьшей затратой времени и усилий. В философии под эффективностью понимается способность действующей причины произвести определённый эффект.
Efficiency — the ability to complete the work and achieve the necessary or desired result with the lowest time and strength. In philosophy, efficiency refers to the ability to produce a certain effect.
6. Түйінді сөздер мен сөз тіркестерін қолдана отырып, "ҚР фармацевтика өнеркәсібінің дамуы" тақырыбына ауызша хабарлама дайындаңыз»
Өнеркәсіп, фармация, дәрілік препарат, жалпы ішкі өнімдегі үлес, Инвестициялар, трансферт, технология, дженерик, GMP.
Фармация халыққа дәрі-дәрімекпен көмек көрсетуді іске асыратын сала. Фармацияның негізіне дәрілік заттарды анықтау, іздеу, оларды зерттеу, дайындау, қалыптау және шығару, сұрыптау, стандарттау, сақтау, тарату және фармациялық қызметті ұйымдастыру жатады. Қазақстандық фармацевтикалық өнеркәсіп дамып келе жатыр , жалпы саны 79 кәсіпорыннан тұрады Эксперттердің бағалауы бойынша отандық өндіріс дәрілік препараттардың ішкі сұраныстың тек 20 %-ғана қамтамасыз етеді.Осылайша, жергілікті фармацевтикалық өнімнің тапшылығы болған жағдайда халық импорт арқылы өз қажеттіліктерін қамтамасыз етуге мәжбүр болады, сол себепті трансферттерді дұрыс ұйымдастыру қажет. Трансферті технологиялар бұл импортты алмастыру жөніндегі міндеттерді тұтынушы үшін зиян келтірмей орындау мүмкіндігі. Дәрілік препараттар ішінде дәрілік шөптер көп сұранысқа ие, шет мемлекеттердің қызығушылығын тудырып отыр, осыны пайдалы отырып дәрілік шөптерді дженерик айналдыру қажет. Дженерик — құрамында химиялық зат бар дәрілік зат-препараттың бастапқы әзірлеушісі-компания патенттеген белсенді фармацевтикалық ингредиент. Биыл жалпы ішкі өнім көлемі 2019 жылдың қаңтар-қазан айларында 4,4 пайызға өсті. Экономиканың өсуінің факторлары инвестициялық белсенділік, ішкі сұраныстың және шағын және орта бизнес үлесінің ұлғаюы, өнеркәсіптің кіші салаларындағы өсім және мұнай өндірудің қалпына келуі болып табылады. Экономиканың салалары бойынша инвестициялық жобалар тобы құрылды. Бұл ортамерзімдік перспективада экономиканыңы тұрақты және сапалы өсу негізін құрайды. Сонымен бірге бұл елдегі іскерлік белсенділікке оң әсер етеді. Инвестициялар 8,2 пайызға өсті.Қазақстандық мекемелердің GMP халықаралық стандарт талаптарына сай болмауына байланысты басқа мемлекеттерге импорт шығара алмайды (қазіргі кезде ҚР бес өндірушісінің тек 9 өндірістік сегментінде ғана GMP стандартына сәйкес қорытынды бар)
1) Кәсіби құзыреттілік компоненттерін атаңыз
1)әлеуметтік және құқықтық
2)Жеке
3)арнайы
4)аутокомпетентность
5)экстремалды
2) Кәсіби дағдылардың негізгі топтарын тізімдеңіз.
Гностикалық дағдылар - жалпы кәсіптік, өндірістік және психологиялық білімдерді алу, жаңа ақпаратты алуды қамтамасыз ету, ондағы негізгі, маңыздыларды бөліп көрсету, өз тәжірибесін, жаңашылдар мен өндіріс рационализаторларының тәжірибесін жинақтау және жүйелеу саласындағы танымдық дағдылар;
Ұйымдастырушылық-әдістемелік шеберлік - кәсіби қызметті ұйымдастыру, кәсіби қарым-қатынас орнату, команда құру, өзін-өзі басқаруды ұйымдастыру;
Қарым-қатынас дағдылары - жалпы кәсіби дағдылар, оның ішінде перцептивті, мәнерлі, шешендік;
Болжау дағдылары - жағдайларды диагностикалау мен талдауды, қызметтің альтернативті модельдерін құруды, жеке тұлға мен ұжымның дамуын жобалауды, процесті және нәтижені бақылауды қамтитын жұмыс процесінің сәттілігін болжаудағы жалпы кәсіби дағдылар;
Рефлексивті дағдылар - өзін-өзі тану, кәсіби қызмет пен кәсіби мінез-құлықты өзін-өзі бағалау, өзін-өзі актуализациялау қабілеті;
Жалпы кәсіби дағдылар - сызбаларды, сызбаларды, техникалық сызбаларды оқып, құрастыра білу, есептеу және графикалық жұмыстарды орындау, өндірістің экономикалық көрсеткіштерін анықтау;
Конструктивті дағдылар - технологиялық процестерді әзірлеу мен техникалық құрылғыларды жобалаудағы интегративті дағдылар, оқу-техникалық және технологиялық құжаттаманы әзірлеуді, жобалау жұмыстарын жүзеге асыруды, технологиялық карталарды құрастыруды, жетекші тестілерді;
Іскерлік этикеттің түрлерін тізімдеңіз.
Іскерлік Этикет қағидалары:
Жалпы мағынасы: Бұл бизнес екенін білдіретін жалпы түсінік
этикет тәртіпті ұйымдастыруға және сақтауға, үнемдеуге бағытталған
уақыт және басқа да ақылға қонымды мақсаттар.
Бостандық: іскерлік этикеттің ережелері мен нормаларына қарамастан
бар және орындалады, бірақ олар кедергі болмауы керек
бизнес бойынша серіктестерді таңдау еркіндігі, әдістерді таңдау еркіндігі
Тараптар арасындағы уағдаластықтарды орындау.
Әдептілік: іскерлік этикет жақсылыққа бағытталған және оның мәні бойынша міндетті
моральдық болу.
Ыңғайлылық: іскерлік этикеттің нормалары мен ережелері
іскери серіктестер; олар іскер адамдарға кедергі жасамауы керек
іскерлік қатынастарды дамыту.
3. Іскерлік этикет және оның түрлері
Орындылығы: іскерлік этикеттің әр ережесі белгілі бір қызмет етеді
мақсаттары, өйткені іскерлік қатынастардың түрлері (презентация, келіссөздер, бизнес
әңгіме және т.б.) нақты мақсаттарға ие.
Үнемділік: ұйымның Протокол бөлімі басшылыққа алынуы керек
"ақылға қонымды құны", өйткені іскерлік қарым-қатынас этикасы айналып өтпеуі керек
ұйымдар өте қымбат.
Консерватизм: сенімділік, тұрақтылық, беріктік-бұл
бизнес әлемінде тартымды. Киімдегі, әдептіліктегі, адалдықтағы Консерватизм
дәстүрлер беріктік пен беріктік сезімін тудырады.
Жеңілдік: этикет нормалары табиғи, кернеусіз қолданылады,
оңай. Оларды сақтау міндетті емес, психологиялық
қабылдамаңыз, этикеттің ыңғайсыздығын жасаңыз.
Әмбебаптылық: іскерлік этикеттің нормалары бизнестің көптеген аспектілеріне бағытталған
қарым-қатынастар.
Тиімділік: Іскерлік қатынастар стандарттары мерзімдерді қысқартуға ықпал етеді
шарттарды орындау, ұйымдағы қақтығыстарды азайту.
Терминдер:
1. "Жазбаша сөйлеу".
Сойлеудің ерекше бір түрі — жазбаша сөйлеу. Жазбаша сөйлеу арнаулы әдістер арқылы меңгерілетін сөйлеудің түрі. Мұны игеру адамға оңайлықпен түсиейді. Жазбаша сөйлеу адам баласы хат танырлықтай дәрежеге жеткенде, ауызша сөйлеудің біршама дамыған кезінде ғана пайда бола бастайды.
2. Биологиялық белсенді заттар - организмнің қандай да бір қызметін атқаратын, арнайы жоғары әрекетті іске асыратын органикалық қосылыстар[1]. Бұл заттарға ферменттер, гормондар, дәрумендер және т.б. заттар жатады..
3. Фармацевтикалық терминология
Фармацетикалық терминология – белгілі бір жүйемен байланысты терминдер жиынтығы.Терминдердің қалыптасуы фармацияның қоғамдық және ғылыми- техникалық дамуымен байланысты , дәрітану саласында жаңа түсініктердің пайда болуына байланысты сәйкес терминдермен белгіленеді.Фармацевтикалық терминдердің унификациялауын және реттеу мәселелерімен ҚР ДСМ Мемлекеттік фармакологиялық орталықтың номенклатуралық комиссиясы және Фармакопеялық комитет қадағалайды.
1."письменная речь".
Особый вид речи-письменная речь. Письменная речь-вид речи, овладеваемый специальными приемами. Овладение этим легко дается человеку. Письменная речь начинает проявляться только при некотором развитии устной речи, когда человек достигает такой степени, что письмо становится узнаваемым.
2.биологически активные вещества - органические соединения, выполняющие какую-либо функцию организма, осуществляющие специальное высокое действие[1]. Эти вещества включают ферменты, гормоны, витамины и т. д..
3. фармацевтическая терминология
Фармацевтическая терминология-это набор терминов, связанных с определенной системой.Формирование терминов связано с общественным и научно - техническим развитием фармации , обозначается соответствующими терминами в связи с появлением новых понятий в области фармацевтики.Вопросы унификации и регулирования фармацевтических терминов курируются номенклатурной комиссией государственного фармакологического центра МЗ РК и фармакопейным комитетом.
1."written speech".
A special type of soilage is written speech. Written speech is a type of speech that is mastered by special methods. It is easy for a person to master it. Written speech begins to appear only with the development of oral speech, when a person reaches the degree of recognition of letters.
2. biologically active substances - organic compounds that perform certain functions of the body, carry out a special high activity[1]. These substances include enzymes, hormones, vitamins, and so on..
3. pharmaceutical terminology
Pharmaceutical terminology is a set of terms related to a particular system.The formation of terms is associated with the social and scientific and technical development of Pharmacy , established by the corresponding terms in connection with the emergence of new concepts in the field of Medicine.Issues of unification and regulation of pharmaceutical terms are monitored by the nomenclature Commission of the state pharmacological center of the Ministry of health of the Republic of Kazakhstan and the pharmacopoeial committee.
Ситуациялық тапсырмалар:
1. Тірек сөздер мен сөз тіркестерін қолдана отырып, «Дәрілік заттардың өндірістік технологиясы» тақырыбына ауызша презентация дайындаңыз. Өндіріс, дәрілік зат, технологиялық процесс, санитарлық режим, стандарт, әзірлеу, дәрілік формасы, қосалқы зат, сапа.
«Дәрілік заттардың өндірістік технологиясы»
Фармацевтикалық технология - бұл өндіріс процесі туралы ғылым және дәрілік заттарды дәрілік заттарға қайта өңдеудің және оларды дәрілік заттарға қайта өңдеудің теориялық негіздері.
Фармацевтикалық технология фармацевтикалық ғылымның негізгі бөлігі болып табылады, ол өндіріс, дәрі-дәрмектер мен дәрілік заттардың қасиеттері, сонымен қатар фармацевтикалық қызметті ұйымдастыру және маркетинг туралы ғылым жүйесін құрайды.
Дәріхана дегеніміз - дәрі-дәрмектерді табуға, дамытуға, зерттеуге, стандарттауға, сақтауға және таратуға бағытталған ғылыми білім мен практикалық қызмет жүйесі.
Дәрілік заттарды өндіру - дәрілік заттардың сапасын бақылау жөніндегі федералды агенттік бекіткен дәрілік заттардың өндірісі мен сапасын бақылауды ұйымдастыру ережелеріне сәйкес дәрілік заттарды өндіруге лицензиясы бар кәсіпорын - өндірушілердің дәрілік заттарды сериялы өндірісі.
Дәрілік заттар - қаннан, қан плазмасынан, сондай-ақ адам ағзасынан, жануарлардың немесе өсімдіктердің тіндерінен, микроорганизмдерден, минералдардан, биологиялық технологияларды немесе синтез әдістерін қолдана отырып, аурулардың алдын алу, диагностикалау, жүктіліктің алдын-алу үшін қолданылатын заттар.
Фармацевтикалық технологияның негізгі міндеттері:
-жаңа дәрілік заттар мен дәрілік заттарды өндірудің әдістері мен технологиялық негіздерін жасау;
- заманауи дәрі-дәрмектерді толық жетілдіру;
- дәрі-дәрмек өндірісінде жаңа қосалқы заттарды іздеу, зерттеу және қолдану;
-дәрілік заттардың, дәрі-дәрмектердің, жартылай фабрикаттардың және басқа өнімдердің тұрақтылығы мен сақтау мерзімін зерттеу
7.Сөйлеу түрлерін тізімдеңіз. Оларды сипаттаңыз.
Негінде сөйлеудің көптеген түрлері бар.Олардың барлығын біріктіп ауызша және жазбаша
сөйлеу деп қарастыруға болады.Ауызша сөйлеу атында айтып тұрғандай ауыз арқылы дыбыс шығарумен жүзеге асырылады.Мақсаты адамдардың бір бірімен сөйлесіп,түсінісуінде.Оның мимика,эмоция арқылы жеткізуге болады.
Ауызша сөйлеуге монолог пен диалогты жатқыза аламыз.Монолог деп адамның жеке бір құбылысқа,жағдайға байланысты өзінің ойын жеткізуін айтады.Ол белгілі бір ретпен,мағыналы айтылуымен ерекшеленеді.Оған лекциялар,баяндама,прозаларды жатқызуға болады.
Диалогқа келетін болсақ бұл сөйлеу түріне кем дегенде екі адам қатысуы керек,яғни сол сойлесу түрі диалог болып саналады.Бір ерекшелігі көп жағдайда дайындықты талап етпейді және синтаксистік жағынан сөздердің бір бірімен мағыналы түрде қарастырылуына мән берілмейді.Оған екі адамның бір біріне хабар жеткізуін,телефон арқылы сөйлесуің,сұхбат алуды жатқызуға болады.Сұрақ қойып оған жауап алу болып саналады.
Жазбаша сөйлеу бұл ауызбен тыңдаушыға жеткізу емес керісінше жазу арқылы оқитын адамға жолданады.Ол мағыналы,белгілі бір тақырыпта,реті сақталу арқылы,синтаксистік жағынан дұрыс сақталған сөйлеу түрі.
Ішкі сөйлеу атында тұрғандай адамның ішкі ойын қағаз бетіне түсіруі.Ол оның ойлау қабілетінің қаншалықты жоғары деңгейде екендігін көрсетеді.Оған армандарын,алдыға қойған мақсаттарын,жоспарын,жеке күнделіктерін жатқызады.
8.Глоссарий дегеніміз не?
Глоссарий дегеніміз - белгілі бір жалпы тақырыппен біріктірілген белгілі бір ұғымдардың немесе терминдердің сөздігі. Бұл термин грек тілінен шыққан «глосса», яғни тіл, сөйлеу деген мағынаны білдіреді. Ежелгі Грецияда мәтіндердегі түсініксіз сөздер глоссалар деп аталды, олардың түсіндірмесі өрістердің жанында берілген. Глоссарий жиналысы глоссарий деп аталды.
9.Глоссарийдің мақсаты қандай?
Глоссарий түсініксіз сөздер мен күрделі терминологиялық бірліктердің түсіндірмесін табу үшін қажет.
Терминдер
13.Белсенді зат
18.Дәрілік препараттарды дайындау
57.Шприц
Биологиялық белсенді заттар - адамдар мен жануарлардың ағзасында физиологиялық функциялардың өзгерістерін туғызатын және дәрілік заттарды алудың әлеуетті көзі болып табылатын әр текті заттар. Биологически активные вещества - вещества различного происхождения, вызывающие изменения физиологических функций организма у человека и животных и являющиеся потенциальными источниками получения лекарственных средств. Biologically active substances are substances of various origin that cause changes in the physiological functions of the body in humans and animals and are potential sources of medicinal products.
Дәрілік препараттарды дайындау-Дәрілік препараттарды алуды, олардың сапасын тексеруді, персонал мен жұмыс орнын даярлауды, нормативтік құжаттардың талаптарына сәйкес дәрілік препаратты өзі дайындауды, өлшеп-орауды және буып-түюді, препаратты сапасын тексеруді және науқасқа жіберуді қамтитын техникалық, технологиялық және ұйымдастырушылық іс-шаралар кешені.
Изготовление лекарных препаратов - комплекс технических, технологических и организационных мероприятий, включающий получение лекарных препаратов, проверку их качества, подготовку персонала и рабочего места, само изготовление лекарного препарата в соответствии с требованиями нормативных документов, фасовку и упаковку, проверку качества и отпуск препарата больному. Manufacturing of medicinal products - a complex of technical, technological and organizational measures, including obtaining medicinal products, checking their quality, training staff and workplace, manufacturing the medicinal product itself in accordance with the requirements of regulatory documents, packaging and packaging, quality control and release of the drug to the patient.
Шприц - цилиндр мен өзекті поршеннен тұратын жанармай сияқты сұйық заттарды сығымдап шығаруға арналған құрал. Шприц - это устройство, используемое для сжатия жидкостей, например топлива, состоящее из цилиндра и стержня. A syringe is a device used to compress liquids, such as fuel, consisting of a cylinder and a rod.
Ситуациялық тапсырмалар
3.Тірек сөздер мен сөз тіркестерін қолдана отырып, «Дәрілік заттардың өнеркәсіптік өндірісі» тақырыбына ауызша презентация дайындаңыз.
Сала, химиялық-фармацевтикалық, галенофармацевтикалық, антибиотик, органопрепарат, витамин, синтетикалық заттар, табиғи шикізат, галендік препараттар, жаңа галендік препараттар,
Дәрілік заттардың өнеркәсіптік өндірісі
Дәрілік заттардыңөнеркәсіптік өндірісін айтпас бұрын, тарихына қысқаша көз жүгіртсек. Қазақстан Республикасының фармацевтикалық өнеркәсібінің даму тарихы, Республикада фармацияның дамуымен тығыз байланысты. Ол ХІХ ғасырдың соңынан бастау алған, елде капитализмнің дамуына ықпал еткен буржуазды реформаларды ары қарай дамытқан Қазақстанның Ресейге қосылуының аяқталуы кезеңіне сәйкес болды. Қазақстан Республикасы 1991 жылы тәуелсіздік алғаннан кейін құрылды. Кеңес Республикасы ретінде 1991 ж. желтоқсанда ыдыраған КСРО құрамына кірген. Қазақстан аймағы – 2,7 млн. шаршы километрден астам және 14 облысқа бөлінген. Халқы шамамен 17 млн. астам адамды құрайды. Дәрі жетіспеушілік байқалды. Атап айтсақ антиботиктерден, қарапайым витамин тапшылығы байқалды.
Қазақстан Республикасы егемендік алғаннан кейін фармацевтикалық және медициналық өнеркәсіпсіз қалды. Республика аймағындағы бірнеше фармацевтикалық кәсіпорындар тек гален препараттары мен субстанциялар шығарып отырды. Шағын көлемде инфузиялық ерітінділер өндіріліп отырды. Одан басқа, бұрынғы Кеңестің басқа республикаларға қайта өңдеуге жіберілетін, жабайы өсетін өсімдік табиғи шикізатының дайындығы жүргізілді. Жануарлардан органопрепараттар алу жоспарланды. Синтетикалық заттардан жасалынатын дәрілерге көп көңіл бөлінді.
1993 жылы 5 наурыздағы Қазақстан Республикасы Комитетінің «Мемлекеттік холдингтік компания «Фармация» туралы» № 1138 және Мемлекеттік мүлік бойынша Оңтүстік Қазақстан аймақтық Комитетінің 1993 ж. 19 желтоқсандағы ««Химфарм» Мемлекеттік акционерлік қоғамы туралы» № 184 Қаулысы бойынша Ф.Э. Дзержинский атындағы Шымкент химиялық-фармацевтикалық зауыты «Химфарм» Ашық Акционерлік Қоғамы болып қалыптасты
ФАРМАЦЕВТИКАЛЫҚ ӨНЕРКӘСІП (farmasevtıkalyq ónerkásip, the pharmaceutical industry) – өнеркәсіп саласы, қызметі дәрілік препараттар мен медициналық бұйымдарды әзірлеумен, зерттеумен, жаппай өндірумен және таратумен байланысты кәсіпорындар мен ұйымдардың жиынтығы
Галенофармацевтикалық немесе тинктуралық-экстракциялық цехта галендік және жаңа галендік препараттар өндірісі шоғырланған, мысалы: тұнбалар, сығындылар, биогендік стимуляторлар препараттары және т. б.
4. Әдеби орыс тіліне қандай нормалар тән?
Тіл мәдениетінің тірегі – әдеби тілдің нормалары мен стильдік жүйелері. Бұлар әдеби тілдің қоғамдық қызметімен астарласып жататындықтан, тіл мәдениеті ұғымының аясы кең.
Әдеби норма дегеніміз – тілдің таңдамалы, қолайлы, ой-пікірді дәл беруге жарамды, жалпыға ортақ жүйелері.
Әдеби нормалар
Лексикалық норма
Грамматикалық норма
Орфоэпиялық норма
Орфографиялық норма
Осы норма сақталғанда, сөзге, сөйлем жүйесіне, сөйлеу ырғағына, тіл көркемдігіне мән берген адамның ойы сындарлы, сөзі жатық болады.
Әдеби тілде орфографиялық норманы сақтау жазуда бірізділікті қалыптастырады. Орфографиялық нормадан ауытқуға, оны өзгертіп жазуға болмайды.
Орфоэпиялық норма адамның сөз мәдениетіні қандай екендігін көрсетеді. Сөздердің кейбірі жазылуы бойынша айтылса, күлкілі естіледі. Тілдік заңдылықтарға сәйкес олардың айтылуы бөлек. Мысалы: тәкәппар-тәкәппар, аппақ-әппәқ, көкөніс- көгөніс, ақ алма-ағ алма.
Сөздерді орнымен қолдана білсек, лексикалық норманы сақтағандық болып табылады. Лексикалық нормаға диалектизмдер, кәсіби сөздер, дөрекі сөздер мен жаргондар жатпайды.
Лексикалық норма бойынша тілдегі түрлі мағынадағы сөздерді таңдап қолдана білу керек. Тілімізде мағыналары бір-біріне жуық бірнеше сөздер синонимдік қатар құрайды. Мысалы, ұстаз, мұғалім, оқытушы деген сөздердің мағыналары бір-біріне жақын.
Грамматикалық норма – сөйлемдегі сөздердің орын тәртібінің сақталуы, қосымшалардың сөзге орфографиялық заңдылықтарды сақтай отырып жалғануы, осы арқылы ойдың дұрыс жеткізілуі.
Сөйлем мүшелерінің орын тәртібін сақтамаудан, қосымшаларды ретімен қолданбаудан, сөз тіркестерін дұрыс қолдана білмеуден грамматикалық норма бұзылады. Грамматикалық норманығ дұрыс қолданылмағанын тыңдаушы тез аңғарады.
5. Фармацевт-технологтың кәсіби қызметіндегі тілдің рөлі қандай?
Медицина қызметкері мен пациент арасында өзара түсіністік орнатудың маңызды шарттарының бірі – қолдау сезімі. Егер науқас медициналық қызметкердің көмектесуге емес, көмектесуге ниетті екенін түсінсе, онда ол емдеу процесіне белсенді қатысуы мүмкін. Медицина қызметкері түсіністік танытса, адам оның шағымдары естілгеніне, медицина қызметкерінің санасында тіркелгеніне және ол оларды ойлайтынына сенімді. Бұл сезім медицина қызметкері: "мен сізді естимін және түсінемін" деп айтқан кезде күшейеді – немесе оны көзбен немесе бастың түйінімен білдіреді. Құрмет адамның жеке тұлға ретінде құндылығын тануды білдіреді. Бұл әсіресе медициналық қызметкер науқастың өмірінің мән-жайларымен танысқан кезде анамнез жинау кезеңінде өте маңызды. Эмпатия-пациентпен ынтымақтастық орнатудың кілті. Сіз өзіңізді науқастың орнына қойып, әлемге оның көзімен қарай білуіңіз керек. Аурудың ішкі көрінісін түсіну және ескеру маңызды-пациент сезінетін және сезінетін барлық нәрсе, оның жергілікті сезімдері ғана емес, сонымен бірге жалпы әл-ауқат, өзін-өзі бақылау, оның ауруы туралы идеясы, оның себептері туралы.
- Науқасқа мейірімділік пен мейірімділік танытыңыз.
- Науқасқа өз еркіңізді таңдамаңыз, оның тілектерін құрметтеңіз.
- Мүмкін емес уәде бермеңіз және уәделеріңізді орындаңыз.
- Сенім-медицина қызметкері мен пациент арасындағы қарым-қатынастың негізі.
- Медицина қызметкерінің құпиясын сақтаңыз.
6. Сөйлеу әрекетінің қандай түрлерін білесіз?
Өзінің ерекшеліктері мен қызметіне қарай сөйлеу екі түрге бөлінеді: ішкі және сыртқы.Ішкі сөйлеу тағы да ауызша және жазбаша болып бөлінеді, ал ауызша монологтік және диалогтік болып бөлінеді.
Сөйлеудің барлық түрлері бір-бірімен өзара байланысты. Бірақ, сөйлеу түрлерінің әрқайсысының оның өзіне тән ерекшеліктері бар. Ешқандай да ой тілсіз және материалдық сөйлеу үрдістерісіз айтылуы мүмкін емес. Ауызша, әсіресе жазбаша сөйлеуге даярлықта іштей сөйлеу кезеңі болады. Бұл іштей сөйлеу болып табылады.
Іштей сөйлеу, жоғарда айтылғандай, ауызша және жазбаша болып бөлінеді. Жазбаша сөйлеуде қарым-қатынастың шарты мәтінімен байланысты. Жазбаша сөйлеу ауызша сөйлеуге қарағанда мазмұны жағынан ерекше жинақталған болады. Жазбаша сөйлеуде жазба белгілерді қолдану арқылы іске асады.
Жазбаша сөйлеу ауызша сейлеуден кейін пайда болды және оның негізінде қалыптасты. Белгілі бір адамның тарапынан айтылатын, естілетін сөйлеуді ауызша сөйлеу деп атаймыз. Ауызша сөйлеу — бұл кәдімгі дыбыстың ауызекі сөйлеу тілі, онымен біз басқа адамдармен тікелей қарым-қатынаста пайдаланатын тіл. Ауызша сөйлеу қарым-қатынас кеңістік пен уақыттың жағдайларымен шектеулі болып келеді.
Ауызша сөйлеу диалогтік және монолоғтік болып бөлінеді. Екі немесе одан да көп адамдардың арасында әңгіме,сөйлесу түрінде жүретін диалогтік сөйлеу үрдісінде адам сұрақ қояды және оған жауап береді, сын-пікір айтады, қолдау және қарсылық білдіреді. Күнделікті және жай әңгімеде диалогиялық сөйлеу оның алдын ала қойылған мақсатты сипатта және жоспары болмайды. Осындай әңгіменің бағыт-бағдары және оның нәтижелері белгілі дәрежеде қатысушьшардың айтқандарымен анықталады. Егер әңгіме қатаң белгіленген міндетке бағындырылса, диалогтік сөйлеу мақсатты сипатта болады, айтылатын ойлар кең түрде беріледі.
Диологтік сөйлеу ережесі бойынша монологтік сөйлеуге әсіресе, жазбаша сөйлеуге қарағанда,байланысты және кеңінен айтылған ойларды құруға аз талаптар қойылады. Бұл мынадай жағдаймен түсіндіріледі, себебі әңгімелесушілер бірдей жағдайда болғандықтан, фактілер мен құбылыстарды бірдей қабылдайды, сондықтан да бір-бірін оңай түсінеді.
Монологтік сөйлеу қарым-қатынас тәжірибесінде ерекше орын алады және әртүрлі ауызша және жазбаша сөйлеген сөздері мен баяндамаларында байқалады. Сөйлеудің монологиялық түрлеріне лекциялар, баяндамалар, жиналыстарда сөйлеген сөздер, хабарландырулар бұйрықтар және көптеген басқа да ауызша және жазбаша хабарлар жатады.
Диалогтік сөйлеумен салыстырғанда монологтік сөйлеу сөйлеу түрінің ең күрделі де және қиын түрі.
Жазбаша сөйлеу ауызша сөйлеу сияқты қарым-қатынастың сондай қызметін атқарады. Бірақ ой алмасу ауызша және жазбаша сөйлеуде әртүрлі тәсілдермен және құралдармен іске асады. Жазбаша сөйлеу графикалық түрде, жазба белгілердің (әріптердің) көмегімен бейнеленеді.
Іштей сөйлеу деп дауыс шығармай, әр уақытта сөйлеу үрдісінде қолданылатын сөйлеуді айтамыз.
Терминдер
7. Брикет — қатты мөлшерленген дәрілік түр
Брикет — твердая дозированная лекарственная форма
Briquette — a solid dosage form
12. Мемлекеттік Фармакопея – бұл фармацевтикалық анализді реттейтін негізгі құжат.
Государственная Фармакопея является основным документом, регулирующим фармацевтический анализ.
The state Pharmacopoeia is the main document regulating pharmaceutical analysis.
56. Фармация-дәрілік заттарды іздестіруге, дайындауға, стандарттауға, зерттеуге, сақтауға және босатуға арналған ғылыми білім мен практикалық қызмет жүйесі.
Фармация - система научных знаний и практической деятельности, посвященная изысканию, изготовлению, стандартизации, исследованию, хранению и отпуску лекарственных средств.
Pharmacy is a system of scientific knowledge and practical activities dedicated to the research, manufacture, standardization, research, storage and distribution of medicines.
Ситуациялық тапсырмалар
2.Тірек сөздер мен сөз тіркестерін қолдана отырып, «Қазақстанның фармацевтикалық нарығы» тақырыбына ауызша презентация дайындаңыз.
Сегмент, өнеркәсіп, өндіріс, стандарт, GMP, импорт, экспорт, аймақ, дәрі-дәрмек, технологиялық процесс.
Нарықтың оның дамуын тежейтін әлсіз жақтарына импорт бағыныштылықтың жоғары болуын, соның ішінде, отандық нарықта Европалық Одақ елдерінің, Үндістан, Турция мемлекеттерінің фармацевтикалық 67 компанияларының басым жағдайын; қазақстандық мекемелердің GMP халықаралық стандарт талаптарына сай болмауына байланысты (қазіргі кезде ҚР бес өндірушісінің тек 9 өндірістік сегментінде ғана GMP стандартына сәйкес қорытынды бар) экспорттық потенциалының төмен болуын; халықаралық стандартқа сай жұмыс істейтін қызметкерлердік жоқтығын, жалпы фармацевтикалық салады қызметкерлердің жетіспеушілігін; заманауи өндіріс технологияларының болмауын; дәрі-дәрмекті тіркеу шараларының ұзақтығын; технологиялық процесстің дұрыс болмауын; импортты препараттарды сатып алуға дистрибьютерлерді қосқанда бірегей нарықтың қызығушылығын жатқызуға болады.
Фармацевтика нарығы өте маңызды өнеркәсіпке жатады, өйткені оның ойдағыдай дамуы халық денсаулығының кепілі. Сондықтан аймақтың медицина саласы алдағы уақытта кәсіппорындарды жаңғырту және жаңа өнеркәсіп орындарын салу, оның түрлерін айтарлықтай кеңейту мақсатында фармацевтика саласын дамытып, оны отандық өніммен 50% қамтамасыз етуді алға қойып отыр
19) "Морфологиялық нормалар"термині нені білдіреді?
Морфологиялық нормалар - бұл әр түрлі сөйлеу бөліктерінің сөздерінің грамматикалық формаларын(сан, жыныс, қысқа формалар, сын есімдерді салыстыру дәрежелері және басқалары) дұрыс құруға арналған нормалар. Олардың бұзылуы өтінішті түсінуді қиындататын және сөйлеушінің сөйлеу мәдениетінің төмендігін көрсететін қателіктерге алып келеді. Мысалы:бір килограмм баклажан орнына,баклажан килограммы деген сияқты.
20) Фармацевттің кәсіби мәдениеті қандай?
Дәріханаларға келушілермен сөйлескен кезде фармацевтикалық қызметкер :
1. Науқастың жеке басын құрметтеу қажет: оған(жазсаңдарда болады томендегіні)- ұқыптылық,- сыпайылық,- қызмет көрсету мәдениеті,- мейірімділік, сезімталдық.
2. Өзара түсіністік.
3. Төзімділік
4. Психотерапияның бағыты.
5. Білікті қызмет көрсете білуі
6. ДЗ мен медициналық мақсаттағы бұйымдардың аумақтық және географиялық ерекшеліктерін ескере отырып, сапасы мен қажетті ассортиментін қамтамасыз ету,дәріхана мекемесінің орналасқан жерінің ерекшеліктері және сатып алушының қаржылық мүмкіндіктерін ескеру қажет.
21) Фармацевттің кәсіби мәдениетіндегі ғылыми сөйлеудің рөлі қандай?
Фармацевтің ғылыми мәдениетіне біз фрмацевтің өз әріптестермен сөйлесуін айтсақ болады. Мысал ретінде фармацевтикалық дәрі шығаратын зауттардағы адмадардың ғылыми және кәсіби түрдегі сөйлеуін алып қарайтын болсақ,үлкен аппараттардың,дәрі дәрмектердің және көптеген құрылғылардың атауларын кезіктіреміз,көп жағдайда түсінбейміз. Неге? Себебі біз ол саланың маманы болмағандықтан. Сондықтан әр саланың өзіне ғана түсінікті сөздері болатынындай,адам өз саласының тілінде жетік сөйлеуі маңызды.
Термин
1. Елеу
Елеу – Сусымалы материалдарды Елек жиынтығының көмегімен бөлшектердің мөлшері мен пішінімен ерекшеленетін жеке фракцияларға механикалық сұрыптау (бөлу) процесі. Просеивание-процесс механической сортировки (разделения) сыпучих материалов на отдельные фракции, отличающиеся размерами и формой частиц с помощью сита. Sieving is the process of mechanical sorting (separation) of bulk materials into individual fractions, which differ in particle size and shape by means of a sieve set.
2. Кәсіби құзыреттілік
Кәсіби құзыреттілік-белгілі бір қызмет саласында жұмыс міндеттерін тиімді орындау үшін талап етілетін кәсіби білім мен тәжірибенің (құзыреттердің) жиынтығын, сондай-ақ жұмысқа оң көзқарасты иелену. Профессиональная компетентность- обладание совокупностью профессиональных знаний и опыта (компетенций), а также положительного отношения к работе, требуемые для эффективного выполнения рабочих обязанностей в определенной области деятельности Professional competence: the possession of a set of professional knowledge and experience (competencies), as well as a positive attitude to work, required for the effective performance of work duties in a particular field of activity.
3. Дәрілік заттарды ұтымды пайдалану
Дәрілік заттарды ұтымды пайдалану дәрілік заттарды дұрыс, тиісті және тиісті түрде пайдалануды білдіреді. Рациональное использование лекарственных средств подразумевает правильное, соответствующее и надлежащее использование лекарственных средств. The rational use of medicines implies the correct, appropriate and appropriate use of medicines.
4. Рецепт
Рецепт-дәрігердің дәрі-дәрмектерді дайындау және босату туралы фармацевтке жазбаша өтініші, онда оларды пайдалану туралы нұсқаулар бар. Реце́пт — письменное обращение врача к фармацевту о приготовлении и отпуске лекарств, которое также содержит указания, как ими пользоваться. Prescription-a written request from a doctor to a pharmacist about the preparation and release of medicines, which also contains instructions on how to use them.
5. Сегмент
Сегмент (segment). жедел жадтағы бірін-бірі жабатын бір деңгейдің тармақтарының оверлейлік құрылымды программадағы тобының бірі; теле-өндеуде — буферде орналасатын хабардың бөлігі; жазба немесе жазбаның бөлігі. Сегмент (segment). одна из групп ветвей одного уровня, перекрывающих друг друга в оперативной памяти; в теле-обработке-часть сообщения, которая находится в буфере; запись или часть записи. Segment (segment). one of the groups of overlapping branches of the same level in Ram; in teleworking-part of the message located in the buffer; part of the record or record.
6. Араластыру
Араластыру – қаты затың сұтықтықта еруін немсе бір сұтықтықтың екінші сұтықтықта біркелкі таралуын жылдамдататын әдіс болып каледі. Смешивание-способ, ускоряющий растворение твердого вещества на указательном и равномерное распределение одного указательного вещества на другом указательном. Mixing is a method that accelerates the dissolution of a solid substance in the solute, and the uniform distribution of one solute in the solute in the other.
Ситуациялық сұрақтар
7. Кілт сөздер мен сөз тіркестерін қолдана отырып, "фармацевтикалық өндіріс технологиясы" тақырыбында ауызша хабарлама дайындаңыз»
Сала, химиялық-фармацевтикалық, галенофармацевтикалық, антибиотиктер, органопрепарат, витамин, синтетикалық заттар, табиғи шикізат, галендік препараттар, жаңа галендік препараттар
Фармацевтикалық өндіріс технологиясы қазіргі таңда елімізде қолға алынып жатқан дамушы салалардың бірі болып табылады. Химиялық-фармацевтика өнеркәсібі-дәрі-дәрмек өндіретін химия өнеркәсібі саласы. Химиялық-фармацевтика өнеркәсібіне синтетикалық және фитохимиялық препараттар, антибиотиктер, витаминдер, қан алмастырғыштар және органопрепараттар, әртүрлі мөлшерленген дәрілік заттар (оның ішінде ампуладағы инъекциялық ерітінділер, таблеткалар, драже, капсулалар, таблеткалар, медициналық шырақтар), жақпа, эмульсиялар, аэрозольдер, бұласырлар және т. б. шығаратын кәсіпорындар кіреді. Сонымен қатар кәзіргі кезде табиғи шикізаттарды (өсімдіктерді) пайдалану арқылы галендік жән жаңа галендік препараттар алынуда.
8. Кілт сөздер мен сөз тіркестерін қолдана отырып, "медициналық бұйымдар"тақырыбында ауызша хабарлама дайындаңыз.
Диагностика, алдын-алу, емдеу, қауіпсіздік, тиімділік, механикалық әсер, құрылғы, құрылғы, өмір сапасы.
Ең алдымен диагностика дегеніміз не? Диагностика — техникалық ақауларды іздестіруге жөне анықтауға арналған теория, әдістер және жабдықтар туралы ілім. Медицинада диогностикалық құрылғылардың көмегімен біз аурулардың алдын-алуға және оларды дер кезінде емдеу арқылы адам өмірінің сапасын жақсарта аламыз.
9. Кілт сөздер мен сөз тіркестерін қолдана отырып, "мемлекеттік фармакопея" тақырыбында ауызша хабарлама дайындаңыз»
Нормативтік құжат, стандарт, талап, сапа, мақала, талдау әдістері, бақылау, фармацевтикалық химия, заңды күш.
Фармокопия нормативтик құжат.
Жалпы фармакопеялық мақалалардың ішінде төмендегілер үшін берілетін жалпы талаптар айтылады:
• сынақ әдістері;
• қаптамалық материалдар мен контейнерлер;
• реагенттер; • сапа стандарттары
• дәрілік түрлер
• дәрілік өсімдік шикізаттарының морфологиялық топтары;
• медицинлық иммунобиологиялық препараттар
Қазақстан Республикасы Мемлекеттік фармакопеясы бекітілгеннен кейін өзінің заңды күшке ие болады. Оның талаптары дәрілік заттарды өндірумен, дайындаумен, өткізумен, сақтаумен, бақылаумен және қолданумен айналысатын республиканың барлық кәсіпорындары мен ұйымдары үшін міндетті болып табылады.
Теориялық сұрақтар
22) Ғылыми салада сөйлеу этикетінің қандай ережелері жұмыс істейді?
Сөйлеу этикеті тілдің барлық қажетті құралдарын қолдана отырып, сауатты, мәнерлі, нақты, қисынды және дәйекті түрде ойлау қабілетін қамтиды. Алайда, мәдени сөйлеу жолында тапшы лексика, орынсыз жаргон, паразиттік сөздер және басқа да ауызша қоқыстар түрінде кедергілер туындайды, оларды жою керек.
Сіз біреуге хабарласқан кезде, сіз сол адамның жынысын, жасын және кейде әлеуметтік мәртебесін ескеруіңіз керек. Досыңызға немесе үйіңізге айтқандарыңыз бейтаныс адамға, үлкен адамға, жоғары атаққа қатысты орынсыз және тіпті дөрекі болуы мүмкін.
"Сіз" туралы үндеу әдетте отбасы ішінде, достар мен жақсы таныстар арасында болады. "Сіз" туралы бастауыш мектеп жасындағы балаларға да жүгінуге болады. Басқа жағдайларда, мұндай ауысу байланысқа қатысушылардың жеке рұқсатымен және келісімімен ғана жүреді, бұған дейін "сіз"үндеуі қолайлы болып саналады. Біздің уақытымызда мұндай қоңыраулардың шекаралары бұлдыр болғанымен, адамға "сен" деп жүгіну өз еркімен ұнамсыз және таныс емес болып саналады.
23)"Стилистика" ғылымы нені зерттейді?
Стилистика-тілдік қарым-қатынастың әртүрлі жағдайлары үшін тілдік бірліктерді бірыңғай мағыналық және композициялық тұтастыққа (мәтінге) таңдау принциптері мен ұйымдастыру тәсілдерін, сондай-ақ осы қағидаттар мен әдістердегі айырмашылықтармен айқындалатын тіл білімінің филологиялық пәні, бөлімі. Стилистика ғылымы фармацевтикамен тікелей байланысты деп ойлаймын. Себебі, фармацевттер адамдармен күнделікті қарым-қатынаста болады. Фармацевттің айтқан әрбір сөзі түсінікті, мағыналы болуы қажет. Оның сөз саптауы жұмыс кезінде өте маңызды роль атқарады. Кәсіби терминдерді қандай жағдайда қолдану қажет екенін, қарапайым лексиканы қай кезде қолдану керек екенін жақсы түсінуі қажет.
24) Кәсіби сөйлеу дегеніміз не.
Кәсіби сөйлеу-адамдардың қарым-қатынасы, кез-келген мамандықтың спикерлері тіл арқылы.
Тіл білім алу құралы ретінде, адамның өміршеңдігінің құралы ретінде өте маңызды. Ол рухани мәдениет саласына ғана емес, сонымен бірге өндіріспен, оның барлық салаларымен, әлеуметтік қатынастармен де байланысты, сондықтан ол әлеуметтік саланың құрамдас бөлігі болып табылады.
Уақыт тілдің функцияларын жаңаша қарастыруды талап етеді. Анықтайтын критерий-бұл мамандықты білу, кәсіби терминологияны меңгеру деңгейі, өндірістік және кәсіби салада қарым-қатынас жасау мүмкіндігі.
Қазіргі шындықта аудармашының кәсіби сөйлеуі өте қажет. Экономикалық халықаралық байланыстар бұрынғыдан да маңызды және сұранысқа ие. Сондықтан, шет тілінің белгілі бір айналымының ерекшеліктерін түсінудегі кез-келген дәлсіздіктер үлкен қаржылық қиындықтарға әкелуі мүмкін. Егер сіз ана тілін білмейтін болсаңыз, аударма бюросынан маман жалдаған дұрыс. Кәсіби-семинарлар, баяндамалар, шарттар мен міндеттемелерді аудару кезінде ең жақсы шешім.
Ғылыми-техникалық прогресс, мемлекеттегі экономикалық, әлеуметтік және саяси жүйелерді қайта құру тұжырымдамалардың тұтас қабатын тудырады және ана тілін жаңа терминологиямен қанықтырады. Әр түрлі мамандық өкілдерінің білім деңгейінің жоғарылауымен қатар олардың кәсіби сөйлеуіне қойылатын талаптар да артып келеді.
Біз жаңа мамандықтардың пайда болуына және олардың тілдерінің қалыптасуына куә болдық. Тілдің енгізілуіне байланысты кәсіпорындарда ғылыми-техникалық, қоғамдық және саяси лексика мен терминологияның әртүрлі мамандықтарының сөздігі айтарлықтай байытылады.
Мамандықтың тілін білу дегеніміз-арнайы терминологияны, синтаксистік құрылымдарды құру ерекшеліктерін білу, яғни қалыптасқан тілдік құзіреттілікке ие болу, осы білімді практикада дұрыс және дұрыс пайдалану.
Мамандық тілін білу еңбек тиімділігін едәуір арттырады, қиын өндірістік жағдайда, өз және соған ұқсас мамандықтардың өкілдерімен байланыста болуға көмектеседі.
Маманның кәсіби шеберлігі сонымен қатар нақты арнайы білімді, кәсіби сөйлеу нормаларын сақтай отырып, ұжымда қарым-қатынас жасай білуді қамтамасыз етеді, өйткені мамандарға сөйлеу ережелер жинағы ретінде емес, жеке тұлғаны өзін-өзі қалыптастыру және өзін-өзі тану құралы ретінде қажет.
25) Функционалды стильге тұжырымдамасына анықтама беріңіз
Функционалды стиль-бұл белгілі бір қызмет ету саласы бар және стилистикалық маңызы бар (таңбаланған) тілдік құралдарға ие әдеби тілдің ішкі жүйесі (түрі).
Функционалды стильдер түрлері:
сөйлеу стилі, ғылыми стиль, ресми бизнес стилі, журналистік стиль, көркем әдебиет стилі.
Ғылыми стиль
Ғылыми стиль-бұл ғылым тілі. Бұл сөйлеу стилінің ең көп кездесетін ерекшелігі-презентация логикасы. Ғылыми мәтін астын сызылған, қатаң логикамен ерекшеленеді: ондағы барлық бөліктер мағынасымен тығыз байланысты және қатаң дәйекті түрде орналастырылған; тұжырымдар мәтінде келтірілген фактілерден туындайды. Ғылыми сөйлеу стилінің тағы бір типтік белгісі-дәлдік. Семантикалық дәлдікке (бірегейлікке) сөздерді мұқият таңдау, сөздерді тікелей мағынасында қолдану, терминдер мен арнайы лексиканы кеңінен қолдану арқылы қол жеткізіледі.
Абстракция мен жалпылау әр ғылыми мәтінге енеді. Сондықтан мұнда елестету, көру, сезіну қиын дерексіз ұғымдар кеңінен қолданылады. Мұндай мәтіндерде дерексіз мағынасы бар сөздер жиі кездеседі, мысалы: бос, жылдамдық, уақыт, күш, сан, сапа, заң, Сан, шек; формулалар, символдар, шартты белгілер, графиктер, кестелер, диаграммалар, диаграммалар, сызбалар жиі қолданылады.
Ғылыми стиль негізінен жазбаша формада болады, бірақ ауызша формалар да мүмкін (баяндама, хабарлама, дәріс). Ғылыми стильдің негізгі жанрлары-монография, мақала, тезистер, дәріс және т. б.
Публицистік стиль
Публицистік сөйлеу стилінің мақсаты-оқырманға, тыңдаушыға бір уақытта әсер ету, оны бір нәрсеге сендіру, оған белгілі бір идеялар, көзқарастар ұсыну, оны белгілі бір іс-әрекеттерге, іс-әрекеттерге итермелеу арқылы әлеуметтік маңызды ақпаратты хабарлау.
Публицистикалық сөйлеу стилін қолдану саласы-әлеуметтік-экономикалық, саяси, мәдени қатынастар.
Журналистика жанрлары-газеттегі, журналдағы мақала, эссе, репортаж, сұхбат, фельетон, шешендік сөз, сот, радио, теледидар, жиналыста сөйлеу, баяндама.
Журналистік сөйлеу стилі логикамен, бейнелілікпен, эмоционалдылықпен, бағалаумен, шақырумен және соған сәйкес тілдік құралдармен сипатталады. Ол қоғамдық-саяси лексиканы, синтаксистік құрылымдардың әртүрлі түрлерін кеңінен қолданады.
Ресми іс-қағаздар стилі
Ресми іскери сөйлеу стилі құқықтық қатынастар, қызмет көрсету, өндіріс саласында қолданылады.
Ресми іс-қағаздар стилінің негізгі стильдік ерекшеліктері:
а) өзге түсіндіруге жол бермейтін дәлдік;
б) жеке емес сипат;
в) мәтінді құрудың стандарттылығы, стереотиптілігі;
г) тиісті-нұсқамалық сипат.
Заңнамалық мәтіндерге арналған тұжырымдардың дәлдігі, ең алдымен, арнайы терминологияны қолдануда, термологиялық емес лексиканың бірегейлігінде көрінеді. Іскерлік сөйлеудің типтік ерекшелігі-синонимдік ауыстырудың шектеулі мүмкіндіктері; сол сөздердің, негізінен терминдердің қайталануы.
Іскерлік сөйлеудің жеке емес сипаты онда 1-ші және 2-ші тұлғаның етістіктерінің формалары және 1-ші және 2-ші тұлғаның жеке есімдіктері жоқ екендігінде, ал 3-ші тұлғаның етістіктері мен есімдіктері көбінесе белгісіз жеке мағынада қолданылады.
Ресми құжаттарда тұжырымдардың ерекшелігіне байланысты баяндау мен сипаттама жоқ.
Барлық құжаттар эмоционалдылықтан, экспрессивтіліктен айырылған, сондықтан біз олардан тілдің көрнекі құралдарын таба алмаймыз.
Ауызекі сөйлеу стилі
Ауызекі сөйлеу стилінің негізі-ауызекі сөйлеу. Ауызекі сөйлеу стилінің негізгі функциясы-байланыс, ал оның негізгі формасы — ауызша.
Ауызекі сөйлеу стилінің бөлігі ретінде әдеби тілдің нормаларына сәйкес келетін жалпы қабылданған сөздерді қолдана отырып, әдеби-ауызекі сөйлеу стилі және әдеби нормалардан ауытқып, стильдік төмендеудің көлеңкесіне ие сөздер мен бұрылыстармен сипатталатын ауызекі сөйлеу түрі ерекшеленеді.
Сөйлеу стилінің жазбаша формасы эпистолярлық жанрда жүзеге асырылады (жеке хаттар, жеке хат алмасу, сонымен қатар күнделік жазбалары).
Көркемдік стиль
Көркемдік стиль-көркем шығармашылықтың құралы және сөйлеудің барлық басқа стильдерінің тілдік құралдарын біріктіреді. Алайда, көркемдік стильде бұл бейнелеу құралдары ерекше рөл атқарады: оларды қолданудың мақсаты оқырманға эстетикалық және эмоционалды әсер ету болып табылады. Көркем әдебиет вернакулярлық, диалектикалық сөздер мен сөз тіркестерін, тіпті вульгаризмдерді қолдануға мүмкіндік береді. Көркем әдебиет тілінде әр түрлі бейнелеу және экспрессивті құралдар қолданылады (метафора, эпитет, антитеза, гипербола және т.б.). Тілдік құралдарды таңдау автордың жеке басына, тақырыпқа, шығарманың идеясына, жанрына байланысты. Көркем мәтіндегі сөз мағынаның жаңа реңктерін ала алады.
Көркем стильдің негізгі мақсаты-тіл арқылы көркем образдар жасау, сондықтан көркем әдебиетте көркем, эмоционалды боялған сөйлеу бұрылыстары кеңінен қолданылады.
Жарқын бейнеге деген ұмтылыс авторларды сөйлеу трафареттерінен, үлгілерден аулақ болуға, ойларын білдіру үшін жаңа нұсқалар мен формаларды іздеуге мәжбүр етеді.
Көркемдік стиль жанрлардың, стилистикалық құралдар мен техниканың алуан түрлілігімен сипатталады.
Фармацевтика саласында ғылыми, ресми-іс қағаздар және ауызекі сөйлеу стилі қолданылады. Ғылыми стиль әртүрлі кітаптар, ақпарат құралдарында қолданылады. Ресми іс-қағаздар стилі өндіріс құжаттарын толтырғанда, жасағанда, дәрі-дәрмектердің құрамын жазғанда, экспорт жасағанда және т.б. қолданылады. Ал ауызекі сөйлеу стилі фармацевт клиенттермен, әріптестерімен және т.б. сөйлескенде пайдаланылады.
Терминдер
Келесі терминдерді анықтаңыз:
43. Стандарт
44. Стандарттау
45.Таблетка
46. Термин
47.Терминология
48. Технологиясы
| № | Қазақ тілінде | Орыс тілінде | Ағылшын тілінде |
| 1 | Стандарт - медициналық, фармацевтикалық қызмет, медициналық және фармацевтикалық білім беру саласындағы қағидаларды, жалпы қағидаттар мен сипаттамаларды белгілейтін нормативтік құқықтық акт. | Стандарт-нормативный правовой акт, устанавливающий правила, общие принципы и характеристики в области медицинской, фармацевтической деятельности, медицинского и фармацевтического образования. | A standard is a regulatory legal act that establishes rules, general principles and characteristics in the field of medical, pharmaceutical activities, medical and pharmaceutical education. |
| 2 | Стандарттау - стандарттарды, талаптарды, нормаларды, нұсқаулықтарды, қағидаларды әзірлеу, енгізу және олардың сақталуын қамтамасыз ету арқылы процестердің, медициналық технологиялар мен көрсетілетін қызметтердің сипаттамаларын ретке келтірудің оңтайлы дәрежесіне қол жеткізуге бағытталған қызмет. | Стандартизация-деятельность, направленная на достижение оптимальной степени упорядочения характеристик процессов, медицинских технологий и услуг путем разработки, внедрения и обеспечения соблюдения стандартов, требований, норм, инструкций, правил | Standardization - an activity aimed at achieving an optimal degree of streamlining the characteristics of processes, medical technologies and services by developing, implementing standards, requirements, norms, instructions, rules and ensuring their compliance |
| 3 | Таблетка - қатты, дозаланған дәрілік түрі. | Таблетки-твердая, дозированная лекарственная форма. | Tablets are a solid, dosed dosage form. |
| 4 | Термин - бұл ғылымның, техниканың, өнердің, әлеуметтік өмірдің кез-келген арнайы саласының белгілі бір тұжырымдамасының нақты белгісі болып табылатын сөз немесе сөздердің тіркесімі. | Термин-это слово или сочетание слов, которые являются специфическим признаком того или иного понятия какой-либо специальной области науки, техники, искусства, общественной жизни. | A term is a word or combination of words that is a clear sign of a particular concept of science, technology, art, or any special branch of social life. |
| 5 | Терминология - бұл белгілі бір білім немесе қызмет саласындағы терминдердің жиынтығы (оның ұғымдарын білдіретін сөздер мен сөз тіркестері; мысалы, математикалық, лингвистикалық, сондай-ақ табиғи тілді білудің әртүрлі салалары. | Терминология-это совокупность терминов в определенной области знаний или деятельности (слов и словосочетаний, обозначающих ее понятия; например, математические, лингвистические, а также различные области знания естественного языка. | Terminology is a set of terms in a particular field of knowledge or activity (words and phrases that express its concepts; for example, mathematical, linguistic, as well as various branches of natural language knowledge. |
| 6 | Технология - қажетті нәтижеге қол жеткізудің әдістері мен құралдарының жиынтығы; кең мағынада-практикалық мәселелерді шешу үшін ғылыми білімді қолдану. | Технология-совокупность методов и средств достижения желаемого результата; в широком смысле-использование научных знаний для решения практических задач. | Technology-a set of methods and tools for achieving the desired result; in a broad sense-the use of scientific knowledge to solve practical problems. |
Ситуациялық тапсырмалар
10. Кілт сөздер мен сөз тіркестерін қолдана отырып, "медициналық бұйымның қауіпсіздігі"тақырыбында ауызша хабарлама дайындаңыз.
Өмірге, денсаулыққа зиян науқас, медициналық техника, қорғаныс, механикалық зақым, діріл, Шу, Жылу сәулесі, үйлесімділік, қауіпсіз материалдар, Нұсқаулық.
Медициналық бұйымның немесе медициналық техниканың қауіпсіздігі дегеніміз адамның өміріне, денсаулығына, сондай-ақ қоршаған ортаға зиян келтірумен байланысты жол берілмейтін қатердің болмауы. Осы қателер болмаған кездегі материалдарды қауіпсіз материалдар деп атаймыз. Біз медициналық бұйымды немесе техниканы дұрыс, өмірімізге, денсаулығымызға зиян келтірмей пайдалана алуымыз үшін осы бұйым немесе техниканы қолдану туралы нұсқаулықты пайдалануымыз қажет. Қолдану жөніндегі нұсқаулық– медициналық бұйымды пайдалану жөніндегі нұсқаулықты, медициналық қолдану әдістемесін, паспортты, формулярды, медициналық бұйымды монтаждау, баптау, техникалық қызмет көрсету, жөндеу, тасымалдау, сақтау, кәдеге жарату жөніндегі нұсқаулықтарды қамтуы мүмкін медициналық бұйымның мақсатына, тиісінше және қауіпсіз пайдаланылуына қатысты өндіруші пайдаланушыға беретін ақпаратты қамтитын пайдалану құжаттамасы. Бұл медициналық бұйым немесе техниканы қолданған кезде біз оған механикалық зақым келтірмеуіміз қажет. Себебі, оған механикалық зақым келсе, істен шығады. Бұдан басқа медициналық бұйым мен техниканың істен шығуына діріл, артық, қатты шу, жылу сәулесі әсер етуі мүмкін. Сол себепті медициналық бұйымды зиян келтіретін факторлардан қорғаныста ұстауымыз қажет.
Және біз бұл медициналық бұйым мен медициналық техниканы басқа техникамен бірге қолданған жағдайда оларлың үйлесімділігін аса мән беруіміз керек.
11. Кілт сөздер мен сөз тіркестерін қолдана отырып, "дәрілік зат" тақырыбында ауызша хабарлама дайындаңыз»
Химиялық қосылыс, биологиялық белсенді зат, дәрі, организм, ауру, патологиялық процесс, денсаулық.
Дәрілік зат немесе дәрі дегеніміз - бұл аурулардың алдын-алу, емдеу, диагностика және денсаулыққа күтім жасау, патологиялық процесс кезінде қолданылатын белгілі бір дәрілік түрдегі синтетикалық немесе табиғи заттар жиынтығы. Дәрі-дәрмектер қарапайым, құрамында бір белсенді зат бар және күрделі болуы мүмкін, оның құрамына емдік әсері бар бірнеше зат кіреді. Белсенді зат препараттың негізгі бөлігін құрайды және оның фармакологиялық әсерін анықтайды. Бұдан басқа, дәрілік препараттың құрамына көлем жасау, әсер етуші затты қажетті концентрацияға дейін сұйылту, қажетті түс пен дәм беру үшін пайдаланылатын басқа да химиялық қосылыстар кіруі мүмкін — бұл қосымша заттар. Бұл қоспалар көбінесе науқастың денесіне бейтарап әсер етеді, бірақ кейде жанама әсерлерді тудыруы мүмкін. Мысалы, егер глюкоза толтырғыш ретінде пайдаланылса, препарат қант диабетімен ауыратын науқастарға қарсы.
12. Кілт сөздер мен сөз тіркестерін қолдана отырып, "технологиялық процесс" тақырыбына ауызша хабарлама дайындаңыз»
Операциялар, бастапқы шикізат, дайын өнім, өндірістік процесс, технологиялық операциялар, рәсімдер, GMP, сапа, дәрілік препарат.
Технологиялық процесс дегеніміз шикізаттан дайын өнім алу мақсатында белгілі бір кезектесіп жүретін және бір-бірімен өзара байланысты технологиялық операциялардың жиынтығы. Технологиялық процесс арқылы дәрілік препаратты өндірістік процестер арқылы ала аламыз. Технологиялық процестің өзі 3 сатыдан тұрады. 1-сатыда біз шикізатты өңдеуге дайындаймыз. 2-сатыда негізгі реакция жүреді. 2-саты технологиялық процестің ең басты сатысы болып табылады. 3-сатыда дайын өнімді бөліп алып, тазалаймыз. Дайын өнім, шикізат, өндіретін зауыт, онда болатын процесстер белгілі бір сапа көрсеткіштеріне сай болуы қажет. Мысалы, дәрі-дәрмектер өндірісі GMP стандартына сай жұмыс жасауы қажет. GMP стандарты өндірілген медициналық препараттың формуласы мәлімделгенге сәйкес келетініне; препаратта бөгде қоспалар жоқтығына; тиісті таңбалау бар екендігіне; препарат тиісті түрде оралғанына; ол жарамдылық мерзімі ішінде өзінің қасиеттерін жоғалтпайтынына кепілдік береді.
26) Орыс тілінің стильдері мен негіздерін атаңыз;
Қазіргі орыс тілінің стильдері, олардың негізгі белгілері
Функционалды стиль - бұл белгілі бір қарым-қатынас саласына қызмет ететін және берілген коммуникация міндеттерін орындауға мүмкіндік беретін арнайы тілдік құралдар жиынтығына ие әдеби тілдің бір түрі.
Әдеби тілдің түрлері ретінде функционалдық стильдер нормалар мен стандарттарға бағытталған. Әдеби тілдің бес функционалды стилі бар: ауызекі, ғылыми, ресми-іскерлік, публицистикалық, көркемдік.
Сөйлесу
Әңгімелесу стилі - бұл бейресми қарым-қатынас стилі. Оның элементі - ауызша формальды емес сөйлеу.
Подстильдер:* күнделікті өмір,* күнделікті бизнес,* эпистолярлық (жеке хат алмасу).
Функциялар:* ақпараттық;* эмоционалды (әңгімелесушіге эмоционалды әсер ету).
Қарым-қатынастың бейресмидігіне деген көзқарас, демек, ауызекі сөйлеуде сөйлеудің үлкен еркіндігі сипатталады, ол өзін-өзі тоқтатуы, нормадан ауытқуы мүмкін. Күнделікті өмірде, бейресми қарым-қатынаста адамның әлемге, адамдарға деген эмоционалды-бағалаушылық қатынастың бүкіл гаммасын білдіру қажеттілігі жүзеге асырылады.
Лексикалық құралдар: ауызекі сөздік қорының молдығы, көбінесе экспрессивті және эмоционалды, бұл сөйлеуге айқындық пен бейнелілік береді.
Синтаксистік құралдар: сөздердің ерекше тәртібі, толық емес сөйлемдердің көп мөлшері, интонацияны, сөйлеу жылдамдығын қолдану арқылы мағынасы белгіленетін одақсыз сөйлемдер.
Лаконизм, сөйлеу құралдарының үнемділігі тән.
Ғылыми стиль
* абстракция,
* дерексіз немесе стилистикалық тұрғыдан бейтарап лексиканың таралуы,
* презентацияның бірізділігі,
* терминдерді қолдану,
* сөз қолданудың бір мағыналылыққа бейімділігі,
Стиль өзіне тән: әр түрлі жұмыс салаларына қатысты объектілер мен ұғымдарды атайтын сөздер мен сөз тіркестері. іс-шаралар және әдетте пайдаланылмайды. Терминдер мен кәсіби шеберліктер енгізілген. Тұрақты белгілерді білдіретін етістіктер. Уақыты: қазіргі. тіркеу, сюрреал (болжам), сөйлеу сәтінің ұзартылған уақыты, қазіргі тарихи қолданылмайды (тарихқа қатысты жұмыстарды қоспағанда). сирек формалар өткен. және болашақ. уақыт
Ғылыми стиль жанрлары:* тиісті ғылыми: ғылыми мақала, монография, шолу, диссертация, тезис және тезис, тезистер, мәтінге ғылыми түсініктеме, реферат, дәріс, реферат, конспект;* ғылыми және оқу: оқулық, анықтамалық;* ғылыми-көпшілік: эссе, мақала, шолу;* ғылыми және ақпараттық: конспект хабарлама, дәріс, баяндама;* ғылыми анықтама: сөздік, анықтамалық, энциклопедия.
Ресми бизнес
Ол адамдар мен мекемелер арасындағы іскерлік және ресми қатынастар саласында, құқық, заң шығару саласында қолданылады.
Мінез ерекшеліктері:* тұжырымның дәлдігі* кейбір тұлғасыздық, презентацияның құрғақтығы,
* белгілі бір тәртіп пен іскерлік қатынастарды реттейтін стандарттаудың жоғары дәрежесі, * тұрақты, клишедті айналымдар (баж салыңыз, егер жоқ болса ...)* ауызша зат есімдермен тіркестер
Сыйлық. есепте көрсетілген уақыт. Заңды түрде. қазіргі рецепт. Міндеттеме мағынасындағы болашақ (перспектива).
Журналистік
Бұқаралық ақпарат құралдарын пайдалануға арналған, сонымен қатар, көпшілік алдында сөйлеу индустриясына арналған. Айырмашылық ерекшелігі - автордың оқырманға немесе тыңдаушыға тікелей жүгінуі, өрнек пен стандарттың үйлесімділігі.
Мінез ерекшеліктері
* тілдің тақырыптық және стилистикалық гетерогенді құралдарын қолдану,
* көркем және ғылыми сөйлеудің ерекшеліктері үйлеседі,
* эмоционалды боялған үзінділер мен «интеллектуалды» контексте үйлесімділік,
* науқандық бағдар - экспрессивті-бағалауыштық лексика мен фразеологизмдерді қолдану,
* берілген құжаттың дәлдігіне назар аударып,
* формальдылық, мысалы, ғылыми, ресми-іскери және қоғамдық-саяси терминологияны қолдануда, қысқартуларды кең қолдануда (БҰҰ, ТАСС),
* сөйлеу маркаларының болуы (парақтарды қалдырмаңыз; қатал сын және т.б.)
Ауызекі және көркемдікке жақын.Мақсатына қарай етістіктің қолданылуын кеңейту немесе азайту. Сыйлық басым. Нағыз тарихи. Хроника үшін өткен, болашақ ақпарат / шежіре ретінде. Сөйлеп тұрған.
Публицистикалық жанрлар:* Ресми ақпараттық жанрлар: ақпараттық-аналитикалық мақала, ақпараттық ескертпе;* ақпараттық және экспрессивті жанрлар: газет мақаласы, саяси, экономикалық және осыған ұқсас тақырыптардағы репортаж, корреспонденция, газет ерекшелігі, репортаж, сұхбат, жарнама және т.б.* сендіру жанрлары: қоғамдық даулар: пікірталас, дау, полемика және шешендік өнердің әр түрлі түрлері және т.б.
Көркем стиль
Ол көркем шығармаларда қолданылады, оның негізгі қызметі эстетикалық, оқырманға эмоционалды әсер етеді. Көркем мәтінде, жанрына, мазмұнына, авторлық ниетіне, әдеби тілдің барлық функционалды стильдерінің элементтеріне және ұлттық барлық түрлеріне байланысты тіл (оның ішінде әдеби емес).
Мінез ерекшеліктері:* кейіпкерлер мен әлем бейнелерін жасауға көмектесетін көркемдік құралдардың болуы,* троптарды және басқа көркем бейнелеу құралдарын қолдану.
Жалпы сөйлеу, ауызекі сөйлеу. Бірнеше рет және жүздер болуы мүмкін. Мәнерлілік үшін бәрі. Жылдам етістіктер. Кемел мағынасы бар сапалы өзгеріс. Болашақ кемелді және жетілмеген. Сияқты бөлшегі бар етістіктер. Субъюнктивті күйде -қа бөлшегі ретті жұмсартады.
Жанрлар: ертегі, поэма, поэма, драма, комедия, трагедия, ода, ертегі, сонет, т.б.
27) Ғылыми стильдің мақсаты не?
Ғылыми стиль –табиғат, адам және қоғам туралы объективті хабар беруді мақсат ететін функционалдық стильдердің бірі.
Ғылыми жұмыстардың стилі ғылыми еңбектің мазмұны мен мақсатынан туындайды. Дәлірек айтқанда, ғылыми стильдің мақсаты –бізді қоршаған шындықты мүмкіндігінше дәл және толық түрде түсіндіру, құбылыстардың арасындағы байланыстың себептері мен салдарын ұғындыру, тарихи дмаудың заңдылықтарын ашу т.с.с. мәселелер.
Ғылым саласындағы ойлаудың ең басты формасы –ұғым, ал одан кейінгі ойлау динамикасы тіл арқылы жүзеге асқанда, пікір мен ой қорытуға сүйенеді. Сөйтіп, ғылым ойлаудың интеллектуалдық –ұғымдық бейнесімен сипатталады.
Тым ерте кезде ғылыми шығармалар трактат, диалог, тіпті поэзиялық туындылар (одалар мен поэмалар) ретінде жазылған. Қазіргі ғылыми стильдегі еңбектер прозаға ұқсас сипатта жарық көріп жатады да, оның жанрларына монография, оқулық, мақала, ғылыми есеп, диссертация, реферат, баяндама, тезистер, патенттер, т.б. жатады.
Ғылыми стиль әдетте үш шағын стильге жіктеледі:
• Таза ғылыми шағын стиль;
• Оқулық –ғылыми шағын стиль;
• Көпшілікке арналған ғылыми шағын стиль.
Таза ғылыми шағын стиль белгілі бір ғылым саласындағы зерттеушілер шығармаларының стилі болып табылады, олар сол әріптестеріне арнап жазылады. Қоғамдық –гуманитарлық ғылым саласындағы ғылыми еңбектер көпшілікке түсінікті болып келеді. Сонысына қарамастан, таза ғылыми стильге жатады. Оның басты себебі: ондай зерттеулерде, айталық, әдебиетті жақсы түсінетін мәдениетті оқырманды елең еткізерлік нақтылы теориялық тұжырымдар жасалып отырады.
Оқулық –ғылыми шағын стиліндегі шығармалардың басты мақсаты –шәкірттерге нақтылы бір ғылымның негіздерінен білім беру немесе ғылымның жеке саласы бойынша тұрақты түсінік қалыптастыру. Осыған байланысты мектеп оқушыларына арналған оқулықтар ең бастысы «жеңілден –қиынға қарай, қарапайымнан –күрделіге қарай» деген ұстанымға сай келу керек.
Көпшілікке арналған ғылыми шағын стильде жазылған еңбектер ілгерілерден өзгеше. Олар білім –ғылымның белгілі бір саласындағы мамандарға немесе білім алуға ұмтылған жастарға емес, жалпы қауымға, жасына интеллектуалдық дәрежесіне, ұлттық ерекшелігі мен наным –сеніміне қарамастан, кең аудиторияға арналады. Мақсаты –ғылым саласындағы жаңалықтар туралы немесе елдің ішкі, сыртқы жағдайы туралы көпшілікті хабардар ету.
Ғылыми стильде диалог пен монолог қолданылады. Соның ішінде монолог жетекші орында.
Ғылыми стильдің ауызша және жазбаша түрлері бар. Жазбаша түрлеріне жататындар: монография, мақала, диссертация, рецензия, оқулықтар т.б.
Ауызша түріне жататындар: баяндама, жарыссөз, лекция т.б.
Ғылыми стильдің бұл екі түрінің ішінде жазбаша еңбектер жетекші орын алады.
Фонетикалық ерекшелігіне келетін болсақ, ғылыми стильге байланысты еске алатын жай –еңбектердің көбіне жазбаша түрде болатыны. Дегенмен, ғалым лекция, баяндамасын ауызша оқығанда интонация мен паузаның әдеттегі сөйлеудегі интонация мен паузадан айырмашылығы бар. Ғалым сөйлегенде белгілі бір ұғымға, жаңа түсінікке ерекше екпін беріп, талдауларын интонация арқылы саралап айтады.
Ғылыми стильдің лексикасы туралы сөз болғанда, ең алдымен ескеретін жағдай терминдерге қатысты болмақ. Терминдік даар сөздер мен сөз тіркестері екі түрлі: таза ғылыми терминдер және көпшілікке түсінікті терминдер.
Ғылыми стильдің ерекшеліктерін танытатын көрсеткіштердің бір түрі –морфологиялық тұлғалар. Морфологиялық тұлғалардың сөз таптарына телулі болатыны белгілі. Зат есімдердің қолданылуында қызықты жайлар кездесіп отырады. Сөздердің өздері жекеше келіп, көптік мағынаны білдіреді. Жекеше түрде қолданудың ыңғайлы тәсілі ғылыми атақ, дәрежелер мен мекеме атауларына байланысты болып келеді.
Есімдік пен етістік қиысу арқылы көпше түрде жұмсалып, жекешелік мағынаны білдіретіні бар.
Етістіктің шақ категориясының стилистикалық қызметі әр алуан. Ғылыми стильде көбіне етістіктің осы шақтағы ашық тұлғасы пайдаланылады.
28) Сөйлеу стилінің мақсаты не.
Сөйлеу тілі адамдардың бір-бірімен күнделікті қатынасында пайдаланылады. Сондықтан, онда тілдің коммуникативтік функ-циясы баса сезіледі.
Сөйлеу стилі белгілі бір жағдайда тікелей жасалатын қатынас стилі болғандықтан, ол сөйлеудщ ауызша формасымен тығыз бай-ланысты. Ауызша сөйлеуде еркіндік басым келеді. Яғни үйреншікті жағдайда адамдар қысылмай еркін сөйлейді. Өйткені онда күнделікті өмірге байланысты мәселе сөз болады. Сондықтан сөй-леу тақырыбына сай түрмыста көп жүмсалатын үйреншікті сөздер мен сөз тіркестері қолданылады. Бұл сөйлеу — тіліне тұрмыстық сипат беріп, оны қарапайымдандырады. Сөйлеу тілінің өзіндік ерекшелігін жасайтын айрыкша белгісі — жағдайға (ситуация) байланысты сөйлеу мәнері. Сөйлеу мәнеріне қарай тілдік единицаларды қолдану өзгешелігі болады. Ол ерекшелік ең алдымен, ондағы лексика-фразеологиядан байқалады.
Өмірдің барлық саласында сөйлеу тілі кеңінен пайдаланылады, бірақ оның атқаратын қызметі және тілдік жүйенің пайдаланылуы бір текті болып келмейді. Солай болғандықтан сөйлеу тілін зерттейді.
29) Ресми бизнес стилінің стильдік ерекшеліктері қандай?
Ресми-іскерлік стиль – ресми қарым-қатынас саласында сөйлесу құралы: құқықтық қатынастар және басқару саласында. Бұл сала халықаралық қатынастарды, юриспруденцияны, экономика, әскери саланы, жарнама саласын, ресми мекемелерде байланыс орнатуды, мемлекеттік қызметті қамтиды.
Тілдің кітабының стильдерінің арасында ресми-іскери стиль салыстырмалы тұрақтылық пен жақындықпен ерекшеленеді. Уақыт өте келе, ол мазмұнның өзіндік сипаты бойынша туындаған кейбір өзгерістерге ұшырайды, бірақ оның көптеген ерекшеліктері, тарихи дамыған жанрлары, арнайы сөздік, фразеология, синтаксистік бұрылыстар оны жалпы консервативті сипатқа ие етеді.
Ресми іскерлік стильдің тән ерекшелігі – онда сөйлеу тілінің көптеген стандарттарының болуы – клишелер. Егер басқа стильдерде өрнектелген бұрылыстар көбінесе стилистикалық кемшілік ретінде әрекет етсе, онда ресми-іскери стильде олар көбінесе табиғи әмбебап құрал ретінде қабылданады.
Іскерлік құжаттардың көптеген түрлері макеттер мен макеттердің жалпы қабылданған формаларын қолданады және бұл, әрине, оларды пайдалануға жеңілдетеді және жеңілдетеді.белгілі бір жағдайларда іскерлік практика ғана толтыру керек дайын нысандары пайдаланылады деп ешқандай апат. Тіпті конверттер (әр түрлі елдерде әр түрлі, бірақ берік олардың әрқайсысы жылы құрылған) белгілі бір тәртіппен жазылуы шешті, және ол өз артықшылығы бар және жазу үшін, мен почта қызметкерлері үшін. жеңілдету және іскерлік қарым-қатынас жеделдету Сондықтан, барлық сол ауызша клишелерді, бұл өте орынды болып табылады.
Ресми-іскерлік стилі – бұл құжаттардың стилі: мазмұны айырмашылықтарды және жанрдағы алуан қарамастан халықаралық келісімдер, мемлекеттік реттеу, құқықтық заңдар, жарғылар, ережелер, ресми хат-хабарлар, бизнес мақалалар, т.б., ресми-іскерлік стилі .. жалпы алғанда бірқатар жалпы сипаттамалармен сипатталады.
Оларға мыналар жатады:
1) ықшамдылық, жинақы презентация, тілдік құралдарды үнемді пайдалану;
2) материалдың 2) стандартты келісім, жиі байланысты нысаны (және т.б. жеке куәлік, сертификаттар, туу туралы куәлік, неке туралы куәліктің түрлі түрлері, қаржылық құжаттар), осы стильде тән клишелерді пайдалану ;
3) 3) терминология, дипломатиялық номенклатурасы (заңды, кеңінен пайдалануәскери, әкімшілік және т.б.), және фразеология арнайы қорын (ресми, іс) болуы, мәтін slozhnosokraschennyh сөздер қосу, қысқартулар .;
4) 4) желісі мен әл есепке үшін жиі қолдану ауызша зат Назывным шын мәнінде, сәйкес, қатысты, негізделген предлогтар (, әсері.), Кешенді одақтар (байланысты болуына байланысты, яғни, бұл шын мәнінде Шын мәнінде,) байланысты, бұл және т.б. факт, бұл сондай-ақ жағдайда күрделі сөйлем (бөліктерін қосу үшін қызмет етеді жиынтығы тіркестерінің түрлі салдарынан негіздер бұл туралы; бұл жай себеппен; сондықтан бұл осылайша жағдай, факт, және т.б.);
5) Тұсаукесер 5) сюжеттік стилі, листинг атаулы ұсыныстарды пайдалану;
6) Өз кезегінде, бірінші кезекте мемлекеттік органдардың қызметіне қатысты заңнамалық құжаттардың тілін және халықаралық қатынастармен байланысты дипломатиялық актілердің тілін ажырата алады. Күнделікті-іскери тұрғыда бір жағынан институттар мен ұйымдар арасындағы хат алмасу екінші жағынан контент, жанр және қолданылатын тіл құралдарының табиғаты бойынша ерекшеленеді.
7) Заңнамалық құжаттардың тілі мемлекеттік заңның лексика және фразеологиясы, азаматтық құқық, қылмыстық құқық, еңбек туралы заңдар кодексі, неке және отбасы туралы заңдар кодексі және т.б. қамтиды.
8) Оған әкімшілік органдардың жұмысы, азаматтардың ресми қызметі және т.б. байланысты лексика және фразеология кіреді.
30) Ресми бизнес стилінің мақсаты, қызмет көрсету саласы, функциялары қандай?
Ресми-іскерлік стиль – Іскерлік қатынастар саласында, іскерлік қағаздарда, яғни заңдарда, құжаттарда, актілерде, шарттарда, қаулыларда, жарғыларда, қызметтік хат жазысуда және т. б. пайдаланылатын кітаптың бірі.
Бұл стильдің міндеті-ақпарат беру, нұсқаулар беру. Ресми іскери стиль дәлдігімен, бірегейлігімен, жеке емес сипатымен, мәтін құрылысының стандартталуымен, мәтіннің рецептуралық сипатымен сипатталады.
Ресми бизнес стилі келесі тілдік құралдарды қолданумен сипатталады:
лексика деңгейінде:
толық атауларды, нақты күндерді қолдану;
кітап лексикасы (осыған байланысты,) ;
сөздерді тікелей мағынада қолдану;
экспрессивті және бағалау лексикасының болмауы;
ауызша зат есімдерді жиі қолдану (тестілеу, қолдану, орындау) ;
стандартталған айналымдардың болуы (мерзімі өткен соң, белгіленген тәртіппен, заңды күшіне енсін) ;
синонимдік ауыстырудың шектеулі мүмкіндіктері, жиі лексикалық қайталанулар;
морфология деңгейінде
жеке есімдіктердің болмауы, әсіресе 1 және 2 тұлға, олардың орнына тиісті атаулар, тиісті атаулар немесе арнайы белгілер (Тапсырыс беруші, Орындаушы), сондай-ақ 1 және 2 формадағы етістіктер қолданылады;
синтаксистік деңгейде:
қарапайым сөйлемді оқшауланған айналымдармен, біртекті мүшелермен қиындату;
мәтінді семантикалық блоктарға нақты бөлу, әдетте субпозициялар мен элементтердің сандық дизайнын қолдану.
Үшін ресми-іскери стиль тән сияқты монологтік ұйымдастыру тәсілдері сөйлеу, және диалог (әңгіме екі тұлғалар үшін) немесе полилог (әңгіме бірнеше тұлғалар) .
Негізгі жанрлар: монологиялық-бұйрық, қызметтік өкім, Нұсқаулық, өтініш, сұрау , шағым (рекламация), ұсыныс, Есеп, шолу; жанрлар-полилогтар – жиналыс, кеңес, келіссөздер, сұхбат.
Терминдер
49)Жоғарғы терминология- терминдер саналы икемдеуге және реттеуге оңай көнімді лексиканың ерекше секторын құрайтын, өңдірістің, қызметтің, білімнің сапасындағы терминдердің жиынтығы.
Высшая терминология-совокупность терминов качества производства, деятельности, образования, составляющих особый сектор лексики, в которой термины легко поддаются сознательной адаптации и регулированию.
Top terminology-a set of terms on the quality of production, activity, and knowledge, which form a special sector of vocabulary, the terms of which are easy to consciously adapt and adjust.
50)Трансферт- акционерлік сертификатқа меншік құқығын сатушы-делдалдан сатып алушы-делдалға заң жүзінде ауыстыра отырып табыстау. Бағалы қағаз иесі өзінің атаулы бағалы қағазына меншік құқығын осы бағалы қағаз табысталатын тұлғаны көрсетпестен табыстауы туралы қол қойған құжаты баланстық (теңгерімдік) "трансферт" немесе "бланкілік Трансферт", екі елдің коммерциялық банктері арасында күні бұрын келісілген валюталық соманы өзара алмасу жөніндегі банк операциясы "валюталық трансферт", чектің, вексельдің, коносаменттің, тағы басқа сыртқы бетіне индоссаменттің табыстау жазбасын жазуы жолымен бағалы қағазға меншік құқығын беруі "индоссаменттік Трансферт" деп аталады;
Трансферт-передача права собственности на акционерный сертификат с юридической заменой от продавца-посредника к покупателю-посреднику. Подписанный владельцем ценной бумаги документ о передаче права собственности на ее именную ценную бумагу без указания лица, которому эта ценная бумага будет передаваться, называется балансовым (балансовым) "трансфертом" или "бланковым трансфертом", банковской операцией по взаимному обмену валютной суммы, предварительно согласованной между коммерческими банками двух стран, "валютным трансфертом", передачей права собственности на ценную бумагу путем записи передаточной надписи индоссамента на оборотной стороне чека, векселя, коносамента и;
Transfer-transfer of ownership of a joint-stock certificate with legal transfer from the seller-intermediary to the buyer-intermediary. A document signed by the owner of a security on the transfer of ownership of its registered security without specifying the person to whom this security is transferred is called a balance sheet (balance sheet) "transfer" or "blank transfer", a banking operation to exchange a previously agreed currency amount between commercial banks of the two countries "currency transfer", the transfer of ownership of a security by writing a note of the transfer of an endorsement on the reverse side of a check, bill of lading, bill of lading, etc.;
51)Дәрілік Заттарды орау- аурулардың алдын алуға, оларды диагностикалауға және емдеуге, сондай-ақ ағзасының күйi мен функцияларының өзгеруiне арналған фармакологиялық белсендi заттарды бiлдiретiн немесе олардан тұратын құралдар: дәрiлiк зат, дәрiлiк субстанция, табиғи тектi дәрiлiк шикiзат, дәрiлiк ангро - және балк өнiмдерi, дәрiлiк препараттар, иммунобиологиялық медициналық препараттар.
Упаковка лекарственных средств-средства, представляющие или содержащие фармакологически активные вещества для профилактики, диагностики и лечения заболеваний, а также изменения состояния и функций организма: лекарственное средство, лекарственная субстанция, лекарственное сырье природного происхождения, лекарственные ангро - и балканские продукты, лекарственные препараты, иммунобиологические медицинские препараты.
Packaging of medicines-means representing or consisting of pharmacologically active substances intended for the prevention, diagnosis and treatment of diseases, as well as changes in the state and functions of the body: medicinal product, medicinal substance, medicinal raw materials of natural origin, medicinal angro - and bulk products, medicinal products, immunobiological medical preparations.
52)Фармацевт-технолог- фармацевтің көмекшісінің жұмысына жетекшілік жасайды, дәрілік препараттарды, дәріханаішілік дайындамаларды дайындау кезінде барлық технологиялық талаптардың орындалуын қадағалайды.
Руководит работой фармацевта - технолога-помощника фармацевта, контролирует выполнение всех технологических требований при изготовлении лекарственных препаратов, внутриаптечных заготовок.
Supervises the work of a pharmacist-technologist - assistant pharmacist, monitors compliance with all technological requirements for the production of medicines, intra-pharmacy blanks.
53)Фармацевтикалық қызмет- дәрiлiк заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы өндiру, дайындау (медициналық техникадан басқасын), көтерме және бөлшек саудада өткiзу бойынша денсаулық сақтау саласында жүзеге асырылатын, дәрiлiк заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы сатып алуға (алуға), сақтауға, әкелуге, әкетуге, сапасын бақылауға, ресiмдеуге, таратуға, пайдалануға және жоюға, сондай-ақ олардың қауiпсiздiгiн, тиiмдiлiгiн және сапасын қамтамасыз етуге байланысты қызмет.
Фармацевтическая деятельность-деятельность, осуществляемая в области здравоохранения по производству, изготовлению (кроме медицинской техники), оптовой и розничной реализации лекарственных средств, изделий медицинского назначения и медицинской техники, связанная с приобретением (приобретением), хранением, ввозом, вывозом, контролем качества, оформлением, распространением, использованием и уничтожением лекарственных средств, изделий медицинского назначения и медицинской техники, а также обеспечением их безопасности, эффективности и качества.
Pharmaceutical activity - an activity carried out in the field of healthcare for the production, manufacture (except for medical equipment), wholesale and retail sale of medicines, medical devices and medical equipment, related to the purchase (acquisition), storage, import, export, quality control, registration, distribution, use and destruction of medicines, medical devices and medical equipment, as well as ensuring their safety, efficiency and quality.
54)Фармацевтика өнеркәсібі- негізінен аурулардың алдын алуға, жеңілдетуге және емдеуге арналған дәрілік заттарды зерттеуге, әзірлеуге, жаппай өндіруге, нарықты зерттеуге және таратуға байланысты сала.
Фармацевтическая промышленность — отрасль промышленности, связанная с исследованием, разработкой, массовым производством, изучением рынка и распределением лекарственных средств, преимущественно предназначенных для профилактики, облегчения и лечения болезней.
The pharmaceutical industry is an industry related to the research, development, mass production, market research, and distribution of medicines primarily intended for the prevention, relief, and treatment of diseases.
Ситуациялық тапсырмалар
13. Кілт сөздер мен сөз тіркестерін қолдана отырып, "фармацевт-технологтың міндеттері" тақырыбында ауызша хабарлама дайындаңыз»
Фармацевтикалық білім, өндіріс, технологиялық процесс, дәрілік препарат, талаптарды сақтау, бақылау, жауапкершілік, сапа.
Фармацевтикалық қызметті көрсету және дәрілік препараттардың сапасын қамтамасыз ету мақсатымен кез келген елде белгілі бір функцияларды орындайтын, өзара әрекет ететін органдар жүйесі құрылады, олардың ішінде лицензиялау функциясының ерекше маңызы бар.
Фармацевт-технолог өз мамандығын жетік білетін және Фармацевтикалық білім бар адам болу керек деп ойлаймын. Дәрілік препараттар өндірісін мемлекеттік нормалау, негізінен, төрт бағытта жүргізіледі: 1) Дәрілік препараттар дайындауға рұқсат етілетін адамдар тобын шектеу (фармацевтік жұмысқа құқығы болуы тиіс); 2) Дәрілік препараттар жазылымының құрамын нормалау; 3) Дәрілік препараттарды дайындау үшін қолданылатын дәрілік және қосымша заттар сапасының нормаларын белгілеу; 4) Дәрілік препараттар өндіру. Фармацевт-технологқа қойылатын талаптар: өз ісіне жауапкершілікпен қарау,барлық талаптарды сақтау, және бақылау жүргізіп отыру жұмысын дұрыс орындай білу деп ойлаймын.
14. Кілт сөздер мен сөз тіркестерін қолдана отырып, "экстракциялық препараттар технологиясы"тақырыбында ауызша хабарлама дайындаңыз.
Сығындылар, фармация, өсімдік шикізаты, тұнбалар, концентраттар, жаңа галенді препараттар, экстракция, экстракция, экстрагент.
Қазіргі аналитикалық құралдардың әр түрлі обьектілеріндегі элементтер ізін анықтауда концентірлеу яғни экстракция әдісі қолданылады.Бұл әдіс көптеген белгілі әдістердің ішінен ең көп дамығаны және көптеп таралғаны болып табылады.
Экстракция бұл өзара араласпайтын екі фаза арасында заттың үлестірілуіне негізделген физика және химиялық процесс.Бұл тәсіл заттарды бөлу үшін жиі пайдаланылатын ең күрделі және ең көп дамыған,кең
тараған әдіс.
Өсімдіктерді, препараттарды алу кезінде, экстрактивті заттармен бірге көптеген баллансты заттар да сығындалады. Дәріханада әдетте өсімдік шикізатынан тек кана сулы сығындылар – қайнатпа мен тұнбалар дайындалады. Фармацияда экстракция өсімдік шикізаттарынан эфир майларын, коллоидтарды, т.б. физиологиялық активті заттарды бөліп алу үшін қолданылады. Токсикологиялық химияда улы заттарды бөлу үшін, дәрілік технологияда тұндырма, қайнатпаларды алу ушін қолданылады.
Экстракт-концентраттар - тұнбаларды дайындау үшiн қолданылатын дәрiлiк өсiмдiк шикiзатынан алынған стандартталған концентрленген сығындылар. Оларды зауытта, фабрикаларда дайындалады. ҚР ДСМ 15.12.04 жылғы N 142 бұйрығының 22 тармағына сәйкес: сулы сығындылар алу үшiн дәрiлiк өсiмдiк шикiзатының орнына экстракт-концентраттарды қолдануға болады. Олар сұйық 1:2, құрғақ 1:1, 1:2 болуы мүмкiн. Бұл жағдайда жазылым құрамындағы дәрiлiк заттардың концентрлi ерiтiндiлерiн қолдануға болады.
15.Кілт сөздер мен сөз тіркестерін қолдана отырып, "экстракциялық препараттар" тақырыбында ауызша хабарлама дайындаңыз»
Дәрілік өсімдік шикізаты, сұйықтық, спирт, биологиялық белсенді заттар, алу, балласты заттар, әдісі, табиғи жағдайы, жұмсақ әсері
Дәрілік өсімдік шикізаты – жаңадан жиналған және кептірілген, дәрілік заттарды алу үшін пайдаланылатын шикізат. Биологиялық белсенді заттар – тірі ағзаға спецификалық әсері бар және дәрілік өсімдік шикізатының терапиялық эффектісін анықтайтын табиғи қосылыстарды айтады. Дәрілік өсімдік шикізаты – дәрілік фитопрепараттар немесе басқа фармацевтикалық өнімдер немесе жартылай фабрикаттар өндіру мақсатымен медициналық қолданысқа рұқсат етілге дәрілік заттар, фитопрепараттар, дәрілік өсімдік шикізаты немесе көмекші заттар. Экстрагент – өсімдіктен биологиялық белсенді заттарды экстракциялауға қолданатын ерткіш. Экстрагент ретінде спирт, кетон, жай және күрделі эфирлер, аминдер, т.б. қосылыстар пайдаланылады.
13) Кәсіби лексика тұжырымдаманы ашыңыз.
Кәсіби лексика - белгілі бір мамандық, кәсіп аумағында қолданылатын және сол мамандықтың адамдарына ғана түсінікті болып келетін сөздер.
Мысалы, дәрілік зат, негізгі зат, анестетик фармацевтикаға байланысты болады. Фармацевтер дәрі-дәрмек терапиясының маманы болып табылады және науқастардың пайдасына дәрі-дәрмектерді қолдануды оңтайландыратын денсаулық сақтаудың алғашқы мамандары болып табылатындықтан, оларға өзінің білімдерін жаңарту, әріптестермен кәсібі тілде сөйлесе алу мамандықтың негізгі шарттары болып табылады. Фармацевттер әріптестерімен, жаңа білім алу барысында көптеген кәсібі лексикасын қолданады. Ол лексика басқа мамандық өкілдері үшін түсініксіз болады.
14) «Этикет» деп нені атайды ?
Жалпы этикет сөзінің анықтамасы:
Этикет- қоғамда адам мінез-құлық ережелерінің жиынтығы, түрлі құқықтық, әлеуметттік және зияткерлік мәртебесі бар адамдар арасындағы қарым- қатынас нормалары. Жеке мінез- құлықтың сыртқы түрі ретінде этикет әрқашан адамның рухани әлемінің нақты ішкі мазмұны мен байланысты. Этикет біздің мінез- құлқымыздың әртүрлі аспектілерінде көрініс табады. Мысалы, адамның түрлі қозғалысы, ол қабылдаған қалпы этикеттің мәні болуы мүмкін. Этикет мақсатында біз жиі заттарды, әсіресе киімдерді қолданамыз. Бірақ адамдарға деген көзқарастарды білдірудегі ең маңызды рөл біздің сөйлеуіміз болып табылады. Біздің сөзіміз- біздің іс- әрекеттерімізді вербализациялау.
Фармацевт (фармацевт) пациентпен сөйлескен кезде тонын және бағытты дәл таңдау үшін дәріханаға келушілерді ажырата білуі керек. Мысалы, егде жастағы адамдар жиі сөйлескісі келеді, кеңес алады, ал фармацевт өз қалауын қанағаттандыруға міндетті. Пациенттерді жүйке жүйесінің типіне қарай бөлу керек: ұялшақ адамдарға қамқорлық таныту, ашуланған адамдарға сабырлықпен және сақтықпен қарау, жанасушыларға сыпайы, дөрекілерге ұстамдылықпен қарау. Сондай-ақ, науқастарды аурудың күйіне қарай бөлу керек: аурудың басталуы, аурудың ушығуы, қалпына келтіру кезеңін білу керек.
Фармацевт бәріне бірдей сыпайы және мейірімді, бәріне тез арада қызмет етуге тырысуы керек.
15) Ғылыми салада сөйлеу этикетінің қандай ережелерімен жұмыс істейді?
Сөйлеу этикеті — қандай да бір қоғамда қабылданған адамдар айналасында жəне тиісті мəндермен жүзеге асырылатын сөйлеу əдебінің ережесі. Сөйлеу этикеті — бұл «қатынасты негіздейтін: тілдік, ұлттық, этникалық сияқты көптеген факторлардың түйісіп келетін, адамдар арасындағы қатынас саласы». Ғылыми академиялық қарым-қатынастың сөйлеу этикеті - бұл академиялық ортадағы айтылымның сол немесе басқа сөйлеу дизайнын таңдауды анықтайтын лингвистикалық құралдар мен жалпы этикет нормаларының жиынтығы. Ол қазіргі әдеби тілдің талаптарын және академиялық этикет деп аталатын талаптарды қамтиды. Презентация тәсілі, тілді меңгеру деңгейі мен стилі автордың ғылыми мәдениетін көрсетеді.
Терминдер
№ Қазақ тілінде Орыс тілінде Ағылшын тілінде
1 Дәрілік препарат - синтетикалық немесе табиғи тектес заттардың дәрілік түрдегі заты немесе қоспасы (таблетка, капсула, ерітінді) , жақпа, вакцина және т.б.) және т.б.) аурулардың алдын алу, диагностикалау және емдеу үшін қолданылады. Лекарственный препарат — вещество или смесь веществ синтетического или природного происхождения в виде лекарственной формы (таблетки, капсулы, раствора, мази, вакцины и т. п.), применяемые для профилактики, диагностики и лечения заболеваний. A medication (also referred to as medicine, pharmaceutical drug, medicinal drug or simply drug) is a drug used to diagnose, cure, treat, or prevent disease.
2 Инфузия - бұл дәрілік заттың баяу инъекциясы, көбінесе тамырға салынады. Әдетте бұл әдіс ағзадағы жоғалған сұйықтық пен электролиттерді толтыру үшін, қан препараттарын енгізу үшін немесе ДЗ ұзақ уақыт енгізу үшін қолданылады (мысалы, антибиотиктер немесе ауырсынуды басатындар), сонымен қатар науқастың тамақтануы үшін керек. Инфузия - медленное введение вещества, чаще всего в вену. Этот метод обычно применяется для восполнения утраченной жидкости и электролитов в организме, введения продуктов крови или для длительного введения лекарственных веществ (например, антибиотиков или обезболивающих лекарств), а также для питания больного. Infusion is a slow injection of a substance, most often into a vein. This method is usually used to replenish lost fluid and electrolytes in the body, to administer blood products, or for long-term administration of drugs (for example, antibiotics or pain relievers), as well as to feed the patient.
3 Сығындылар-өсімдік шикізатынан спирттің көмегімен алынатын қоюланған сығынды. Консистенциясына қарай сұйық,қою және құрғақ деп бөлінеді. Сұйық сығындылар(extractum fluidum) боялған. Сұйықтық,қою сығындылар (extractum spissum)-құрамында ылғалдылығы 25% дейін болатын тұтқыр масса , құрғақ сығындылар (extractum siccum)-құрамындағы 5% дейін болатын сусымалы масса. Қою және құрғақ сығындылар капсула,ұнтақ,таблетка,супазиторий пилюля құрамына кіреді. Экстра́кт, или вы́тяжка (лат. Extractum), — концентрированное извлечение из лекарственного растительного сырья или сырья животного происхождения, представляющее собой подвижные, вязкие жидкости или сухие массы. Экстрагентами могут быть вода, спирт, водно-спиртовые растворы, эфир, углекислота; экстракты, соответственно, разделяют на водные, спиртовые, эфирные, масляные, СО2-экстракты и др. An extract is a substance made by extracting a part of a raw material, often by using a solvent such as ethanol, oil or water. Extracts may be sold as tinctures, absolutes or in powder form.
Ситуациялық тапсырмалар
5.Кілт сөздерді қолдана отырып, тақырыпқа ауызша хабарлама дайындаңыз: "Фармацевт – технолог мамандығы»
Фармацевт-технологтың жұмысы фармацевтикалық және медициналық салаларға тиесілі екенін түсіну қиын емес. Мұндай мамандарға қойылатын талаптар Денсаулық сақтау министрлігінің бұйрығымен бекітілген. Олар фармацевтикалық компанияларда да, дәрілік заттарды өз бетімен әзірлеуге лицензиясы бар дәріханаларда да жұмыс істей алады.. Технолог-фармацевт дегеніміз қарапайым фармацевтке қарағанда әлдеқайда кең білімі мен дағдылары бар нағыз специалист.
Фармацевт-технолог білуі қажет:
дәрілік заттардың дайындау технологиясын білуі қажет;
Сапалы дәрілік заттарды өндіру. Оған таблеткалар, ұнтақтар, жақпа майлар, микстуралар, т.б. жатады;
қарапайым азаматтарды және әртүрлі ұйымдарды қауіпсіз, толық жұмыс істейтін дәрі-дәрмектермен және басқа тауарлармен қамтамасыз ету;
дәрі-дәрмектерді және басқа стандартты дәріхана тауарларын қабылдау ережесін бақылау;
сеніп тапсырылған дәрі-дәрмектерді дұрыс сақтау;
қарапайым азаматтарды, медициналық мекемелердің персоналын сатылатын тауарлардың сапасы туралы консультация беру;
фармакологиялық қасиеттеріне байланысты дәрілік заттардың сипаттамаларын бағалау;
ОХТ
5-вариант
5 ВАРИАНТ
1) Материалдық және энергетикалық баланс.
Материалдық және энергетикалық баланс жаңа өндіріске жоба жасағанда және істеп тұрған өндірістің жұмыстарына талдау жасау үшін жасалынады.
Материалдық баланс масса сақталу заңына негізделген. Барлық тұйықталған жүйеде реакцияға түсетін заттың массасы реакция нәтижесінде алынған заттың массасына тең болады. Егер осыны кез келген технологиялық үдерістің материалдық баланысына сәйкестесек: технологиялық операцияға түсетін заттың массасы – кіріс, операция нәтижесінде алынған барлық заттың массасына – шығыс тең немесе заттардың кірісі ΣВ оның шығысына ΣВ тең. Сонымен материалдық баланстың теңдеуі: ΣВ кіріс = ΣВ шығыс.
Материалдық баланс – технологиялық үдерістің айнасы. Периодтық үдерістер үшін материалдық баланс бір операцияға есептеліп, ал үздіксіз үдерістер үшін бірлік уақытқа арналып жасалады. Материалдық баланс барлық үдеріске немесе оның жеке бір сатыларына құрылады. Материалдық баланс қатты, сұйық жəне газдың массасына жеке-жеке түрде беріледі.
Энергетикалық баланс энергияның сақталу заңына негізделген. Соған сәйкес үдеріске енгізілген энергия мөлшері бөлінетін энергияның мөлшеріне, яғни энергияның кірісі оның шығысына тең. Берілген өндірістік операциядағы жылудың кірісі – ΣQ кіріс осы операциядағы жылудың шығысына – ΣQ шығыс тең болуы қажет, яғни: ΣQ кіріс=ΣQ шығыс
ҚОСЫМША: Химиялық-технологиялық үдерістер энергияның əртүрінің (жылу, механикалық, электр энергия) жұмсалуымен байланысты. Бұл үдерістерде жылу энергиясының маңызы зор болғандықтан, жылу балансы жасалады.
Бұл жағдайда энергияның сақталу заңы былай айтылады: берілген өндірістік операциядағы жылудың кірісі – ∑Q кіріс осы операциядағы жылудың шығысына – ∑Q шығыс тең болуы қажет, яғни: ∑Qкіріс=∑Qшығыс
Жылу балансы материалдық баланстың деректеріне сүйене отырып жасалады. Баланс жасағанда берілетін жəне алынатын жылуды, аппаратта өтетін физикалық өзгертулерді жəне химиялық реакциялардың жылу эффектілерін ескереді.
2) Техникалық су және оның сапасына қойылатын талаптар.
ҚОСЫМША: Химиялық өндірістерде су универсалды еріткіш, жылу тасымалдаушы жəне шикізат ретінде қолданылады. Су – сутек жəне оттек алудың көзі, қышқыл, сілті алуда, сонымен бірге көптеген химиялық үдерістерде реагент болып табылады. Сонымен қатар ол өнімдер мен аппараттарды жылытуға немесе салқындатуға, вакуумды құруға және бу шығаруға, еріткіштерді, реакциялық ортаны, экстрагентті немесе сіңіргішті, тасымалдауыш агенттерді, жууға арналған заттарға, айдау заттарына жұмсалады. Көптеген технологиялық процесстер жоғары температура мен қысымда өтеді, ондай технологиялар үшін деминералданған сулар қажет етіледі.
НЕГІЗГІ: Үйлер, зауыттар, жеңіл және ауыр өнеркәсіп, фармацевтика салаларын жылытатын қазандықтар-ешқандай техникалық кәсіпорын өз жұмысында сусыз жұмыс жасай алмайды және оны көп мөлшерде тұтынады. Өндірістік мақсатта пайдаланылатын су - техникалық деп аталады. Әрине, адамдар мұндай суды іше алмайды, өйткені ол сапа мен қауіпсіздік нормаларына сәйкес келмейді.
Техникалық суды пайдаланушылардың үш негізгі бағытын атап көрсетуге болады:
1. Техникалық су мақсатты өнім өндіруге арналған шикізат ретінде. Тұтынушылардың бұл тобына фармацевтика саласын, косметика мен гигиеналық құралдарды, тұрмыстық химия және т.б. өндірушілерді жатқызуға болады.
2. Технологиялық процесте қолданылатын техникалық су. Бұған электронды индустрия және ұнтақты бояу өндірістері кіреді.
3. Техникалық су техникалық прогреске байланысты. Тұтынушылардың бұл тобына барлық ЖЭО, ЖЭС, АЭС және сіздің үйіңізді жылумен және ыстық сумен қамтамасыз ететін барлық қазандықтар кіреді.
Кәсіпорындардағы техникалық суға көптеген талаптар қойылады. Өнімнің белгілі бір түрлерін өндіру үшін қаттылығы немесе құрамы бойынша әртүрлі сұйықтықтарды пайдалану қажет. Соңғы өнімнің сапасы мен қасиеттері осы көрсеткіштерге байланысты.
Техникалық суға қойылатын талаптар әртүрлі. Оларды кәсіпорындардың өздері анықтайды.
Оның келесі қасиеттері бар:
түсі,
мөлдірлігі,
исі,
жалпы тұз құрамы,
кермектік-онда кальций жэне магний тұздарының бар болуы
тотығушылық-онда органикалық заттардың, темірдің оңай тотыққыш косындыларының жэне күкіртті сутектің бар болуы жэне бүлар оңай тотығуға түседі.
pH көрсеткіші-судың кышқылдылығы мен негізділігі (сілтілігі) болып табылады. Көптеген табиғи сулар үшін активті орта рН = 6,5-8,5 шамаларына сәйкес келеді.
ҚОСЫМША: Технологиялық сулардың орасан үлкен мөлшері және залалданған сулардың көп мөлшері су қорларын тиімді пайдаланудың ең алғышартты мәселелерін шешуді туғызып отыр. Бұл мәселелер былай шешілуі мүмкін:
- технологиялық операцияларға (істерге) кететін су шығынының ғылыми негізделген нормаларын жасау;
- қалдықтарды ең жоғарғы дәрежеде толық пайдалану жэне осы арқылы су тазалаушы құрылыстарда оның қажеттілігін азайту;
- аппараттардағы сумей суытудың орнына ауамен суыту процестерін енгізу;
- су шықпайтын түйық өндірістерді және су айналушы орамдарды (циклдерді) ашу.
3) Фармацевтикалық реакторлар, биореакторлар және фармацевтикалық өнеркәсіптегі басқа да ыдыстар.
КІРІСПЕ: Химиялық реактор деп химиялық реакциясы мен масса тасымалдауды (диффузиямен) біріктіріп, химия-технологиялық үрдісті жүзеге асатын аппаратты айтады.
НЕГІЗ: Фармацевтикалық өндіріске арналған жабдық - дәрі-дәрмек өндірісінде қолданылатын құрылғылардың барлық спектрін қамтитын категория. Технологиялық циклдің әр кезеңінде (шикізатты дайындау, өнімге қажетті форма беру, қабықтарды жағу, мөлшерлеу, сыртқы дизайны және орау) арнайы техника қолданылады. Оның көмегімен үздіксіз ағын режимінде әртүрлі дәрілік формалар (таблеткалар, түйіршіктер, капсулалар, майлар) алынады.
Фармацевтика саласында реакторлар таптырмайтын жабдық болып табылады. Олар әртүрлі химиялық технологиялық процестерді орындау үшін қолданылады: гидролиз, кристалдану, бейтараптану, булану, дисперсия, термиялық өңдеу, гомогендеу, еру және т.б. Реакторлар вакциналар, гельдер, майлар, көз тамшылары, антибиотиктер, инфузиялық ерітінділер, емдік сироптар, инсулин және т.б. сияқты фармацевтикалық өнімдерді өндіруде қажет.
Фармацевтикалық реакторлардың кәдімгі химиялық реакторлардан айырмашылығы, олардың ерекше талаптары бар және қатаң GMP (Good Manufacturing Practice) стандарттарына сәйкес келуі керек. Мысалы, тазалау мен зарарсыздандыруға ерекше талаптар қойылады. Фармацевтикалық реактор CIP / SIP жүйелерімен жабдықталған болуы керек, яғни. орнында зарарсыздандыруға және орнында тазартуға арналған.
Сондай-ақ, стандарттар реактор жүйесінің материалдарын қарастырады, олар максималды тазалықты, коррозияға төзімділікті, жылу мен массаның оңтайлы берілуін қамтамасыз етуі керек. Сондықтан реактор жасау үшін фармацевтикалық болат, боросиликат шыны, жабуға арналған фармацевтикалық эмаль сияқты арнайы материалдар қолданылады.
Фармацевтикалық реактор сұйық және қатты дәрілік формаларды (майлар, эмульсиялар, тамшылар, қоспалар, инфузиялық ерітінділер, сарысулар, вакциналар) өндіру үшін қолданылатын негізгі жабдықтардың бірі болып табылады. Заттардың еруі, гомогенизациясы, дисперсиясы үшін қажетті температуралық және химиялық ортаны жасайды.
Гидролиз - тұз иондарының сумен әрекеттесуі;
Бейтараптандыру - қышқылдың негізбен әрекеттесуі;
Кристалдану - басқа аморфты күйдегі заттан кристалдардың түзілуі;
Булану - заттың сұйықтан буға ауысуы;
Химиялық түрлендірулер - реактивтердің трансформациясы;
Дисперсия - ірі бөлшектерді ұсақ бөлшектерге ұсақтау;
Гомогенизация - қатты қоспаларды ұнтақтау арқылы сұйықтықты үлкен біртектілікке келтіру және т.б.
Құрылғының классикалық нұсқасы хроммен, никельмен және молибденмен байытылған, жоғары легирленген баспайтын болаттан жасалған үш қабырғалы бакқа ұқсайды. Бұл қорытпа химиялық реакцияға түспейді, тоттанбайды және жиі дезинфекциялаумен және бумен зарарсыздандырумен үйлеседі. Аппараттың барлық модульдері (бу, ыстық су, жылу оқшаулау) тұйық ортаны құруға және жылу шығынын азайтуға бағытталған. Олар қажетті физикалық-химиялық мәртебе беру үшін заттың қауіпсіз, толық термиялық өңдеуін қолдайды. Қосымша құрылғылардың ішінде салқындатқыштың немесе салқындатқыштың айналмалы қозғалысын қамтамасыз ететін арматура мен араластырғышты ажыратуға болады, соның арқасында бүкіл массаның біркелкі қызуы (салқындауы) пайда болады. Қақпақтың үстінде араластырғышты айналдыратын жетегі бар, бактың төменгі бөлігінде температура датчигі орналасқан. Процесті визуалды бақылау үшін инспекциялық люктер де бар.
Биореактор - интенсивті араластыру жағдайында микроорганизмдерді өсіру үшін қалыпты ауа алмасуы және тұрақты температурасы бар стерильді қоректік ортаны құратын құрал. Ол көбінесе дәрі-дәрмектер мен вакциналар өндірісінде қолданылады. Микробиологиялық зерттеулермен айналысатын зертханалар жабдықтарының негізгі элементі - биореактор - бұл жасушаларды немесе пайдалы метаболиттерді ашыту үшін қолайлы жағдайлар сақталатын камера. Бұл құрылғының негізгі мақсаты - өсірілген микроорганизмдердің тіршілік әрекеті үшін қолайлы жағдайлар жасау: тыныс алу, тамақтану және метаболизм өнімдерін шығару. Жұмыс кезінде құрылғы жасушаларға жылу және механикалық әсер етпестен газ бен сұйықтықтың біркелкі араласуын орындайды. Мәдениеттің ластануын болдырмау үшін бүкіл процесс стерильді жағдайда жүзеге асырылады. Жабдық, ауа және барлық материалдар қысыммен бумен өңделеді.
ҚОСЫМША: Кептіргіш - бұл фармацевтика саласында жиі қолданылатын құрал, оның көмегімен қатты және ұнтақты заттардың ылғалдылығы олардың пайдалы қасиеттерін жақсы сақтау және ұзарту үшін және дәрі-дәрмектерді дайындаудың рецептін нақты сақтау үшін азаяды.
Суды тазарту құрылымы құрамында су бар барлық препараттар үшін таза негіз алуға ықпал етеді. Әдетте, өңдеу 5-6 кезеңде жүзеге асырылады, олардың әрқайсысында белгілі бір сүзгі модулі қосылады.
Дигестер - сұйық дәрілік заттарды жоғары температуралық жағдайда (100 ° C дейін) дайындау үшін қолданылатын жабдықтың кең тараған түрі. Ол көбінесе концентрацияланған ерітінділер, сироптар, қоректік массалар өндірісінде қолданылады.
ҚОСЫМША: https://infourok.ru/prezentaciya-oborudovanie-farmacevticheskogo-proizvodstva-1046343.html
4) Егер 1 т этил спирті үшін этиленнің шығындық коэффициенті 0,78т болса, онда көп реттік циркуляция жағдайында этиленнен алынған этил спиртінің шығымын есептеңіз.
11 ВАРИАНТ 3 ТАПСЫРМА
Аса маңызды мұнай өнімдері және оларды қолдану салалары
Мұнай – судан жеңіл, түсі ашық сары түстен қара қоңыр түске дейін болатын май тəрізді сұйықтық. Мұнай негізінен көміртектен (85-86%), сутектен (12-14%) жəне өзара байланысқан əртүрлі көмірсутектер – алкандар, циклоалкандар, арендерден тұрады. Сонымен бірге, аздаған мөлшерде құрамында азот, оттек, күкірт бар заттар жəне механикалық қоспа болады.
Мұнай өнімдері – көмірсутектер мен олардың туындыларының қоспасы; мұнай мен мұнай газдарынан алынатын жеке химиялық қосылыстар. Мұнай өнімдері отын, майлар, битумдар, ауыр көмірсутектер және әр түрлі мұнай өнімдері сияқты негізгі топтарға бөлінеді. Отын негізіндегі мұнай өнімдеріне көмірсутекті газдар мен бензин, лигроин, керосин, дизель отыны, мазут, т.б. жатады.
Мұнайды өңдегенде алынатын өнімдер: отындар (сұйық жəне газтəрізді), майлағышмайларжəнеконсистенттіжаққыштар, еріткіштер, жеке көмірсутектер – этилен, пропилен, метан, ацетилен, бензол, толуол, ксилол жəне т.б., қатты жəне жартылай қатты көмірсутектер қоспасы (парфин, вазелин, церезин), мұнай битумдары жəне пектер, техникалық көміртек (күйе), мұнай қышқылдары жəне оның туындылары. Мұнай сұйық отындары: мотор жəне қазандық болып бөлінеді. Мотор отындары: карбюраторлы, реактивті жəне дизелді түрлерге бөлінеді. Карбюраторлы отындарға авиационды, автомобилді бензиндер, ал тракторлы отындарға лигроин, керосин, ал дизелді отындарға сығылу арқылы іштен жанатын поршенді двигателдерде қолданылатын газойлдер, со- 161 лярлы фракциялар жатады. Қазандық отындар: мазут жəне басқа мұнай қалдықтары.
Мұнай өз бойынан электр тогын өткізбейді. Сондықтан ол электроникада изолятор (айырушы) ретінде қолданылады. Осы кезеңде мұнай құрамынан екі мыңнан астам халық шаруашылығына керекті заттар алынып отыр: бензин, керосин, лигроин, парафин, көптеген иіссу түрлері, кремдер, парфюмериялық жұмсақ майлар, дәрі-дәрмектер, пластмасса, машина дөңгелектері тағы басқа. Ол қуатты әрі арзан отын — бір тонна мұнай үш тонна көмірдің, 1,3 тонна антрациттың, 3,3 тонна шымтезектің қызуына тең.
16) "Тілдік норма"терминіне түсініктеме беріңіз.
Тілдік норма дегеніміз – тілдегі бірізділік, тіл материалдарын нормалау деген сөз, белгілі бір тәртіп, заңдылыққа бағындыру.
17) Лексикалық норма термині дегеніміз не?
Лексикалық норма – әдеби тілдің жалпыға ортақ сөз байлығының қалыптасқан тұлғада, жалпыға ортақ мағынада жұмсалуы. Нормаға түскен сөз сол қалпында қатып қалмай, әдеби тілдің талабына лайық, заңды өзгеріске ұшырап отыруы да мүмкін. Лексикалық нормаларды сақтау — сөздерді іріктеп, сұрыптап, талғаммен қолдану. Сөйлеу мәдениетінде ойдың дәлдігі, сөздің анықтығы, тазалығы, көңілкүйге әсер ететін шынайылығы, көркемдігі аса маңызды.
18) "Орфоэпиялық нормалар"термині нені білдіреді?
Орфоэпиялық нормалар - ауызша сөйлеудің айтылу ережелері. Оларды тіл білімінің арнайы бөлімі - орфоэпия (грек тілінен orthos - «дұрыс» және эпос - «сөйлеу») зерттейді. Тілдің жалпы қабылданған айтылу нормаларын сақтау адамның сөйлеу мәдениеті деңгейінің көрсеткіштерінің бірі болып табылады.
Термин
Инфузия дегеніміз - өсімдік бөлшектерінен оны қайнаған суға батырғаннан кейін (шай қайнатуға ұқсас) белсенді бөлшектер алынатын процесс.
Инфузия (Infusion) — процесс, при котором активные частицы экстрагируются из растительного вещества после его погружения в кипящую воду (аналогично завариванию чая).
Infusion is a process in which active particles are extracted from a plant matter after it is immersed in boiling water (similar to brewing tea).
Өндірістік алаң-медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы өндіру процесін және (немесе) оның белгілі бір сатыларын орындауға арналған өндірістік және қосалқы үй-жайлардың аумақтық оқшауланған кешені.
Производственная площадка – территориально обособленный комплекс производственных и вспомогательных помещений, предназначенный для выполнения процесса производства изделий медицинского назначения и медицинской техники и (или) его определенных стадий.
Production site – a geographically isolated complex of production and auxiliary premises designed to perform the production process of medical devices and medical equipment and (or) its specific stages.
Тиімділік-жұмысты аз уақыт пен күш жұмсау арқылы орындау немесе қажетті нәтижеге жету мүмкіндігі. Философияда тиімділік дегеніміз қазіргі себептердің белгілі бір нәтиже шығару қабілеті деп түсініледі.
Эффективность — способность выполнять работу и достигать необходимого или желаемого результата с наименьшей затратой времени и усилий. В философии под эффективностью понимается способность действующей причины произвести определённый эффект.
Efficiency — the ability to complete the work and achieve the necessary or desired result with the lowest time and strength. In philosophy, efficiency refers to the ability to produce a certain effect.
6. Түйінді сөздер мен сөз тіркестерін қолдана отырып, "ҚР фармацевтика өнеркәсібінің дамуы" тақырыбына ауызша хабарлама дайындаңыз»
Өнеркәсіп, фармация, дәрілік препарат, жалпы ішкі өнімдегі үлес, Инвестициялар, трансферт, технология, дженерик, GMP.
Фармация халыққа дәрі-дәрімекпен көмек көрсетуді іске асыратын сала. Фармацияның негізіне дәрілік заттарды анықтау, іздеу, оларды зерттеу, дайындау, қалыптау және шығару, сұрыптау, стандарттау, сақтау, тарату және фармациялық қызметті ұйымдастыру жатады. Қазақстандық фармацевтикалық өнеркәсіп дамып келе жатыр , жалпы саны 79 кәсіпорыннан тұрады Эксперттердің бағалауы бойынша отандық өндіріс дәрілік препараттардың ішкі сұраныстың тек 20 %-ғана қамтамасыз етеді.Осылайша, жергілікті фармацевтикалық өнімнің тапшылығы болған жағдайда халық импорт арқылы өз қажеттіліктерін қамтамасыз етуге мәжбүр болады, сол себепті трансферттерді дұрыс ұйымдастыру қажет. Трансферті технологиялар бұл импортты алмастыру жөніндегі міндеттерді тұтынушы үшін зиян келтірмей орындау мүмкіндігі. Дәрілік препараттар ішінде дәрілік шөптер көп сұранысқа ие, шет мемлекеттердің қызығушылығын тудырып отыр, осыны пайдалы отырып дәрілік шөптерді дженерик айналдыру қажет. Дженерик — құрамында химиялық зат бар дәрілік зат-препараттың бастапқы әзірлеушісі-компания патенттеген белсенді фармацевтикалық ингредиент. Биыл жалпы ішкі өнім көлемі 2019 жылдың қаңтар-қазан айларында 4,4 пайызға өсті. Экономиканың өсуінің факторлары инвестициялық белсенділік, ішкі сұраныстың және шағын және орта бизнес үлесінің ұлғаюы, өнеркәсіптің кіші салаларындағы өсім және мұнай өндірудің қалпына келуі болып табылады. Экономиканың салалары бойынша инвестициялық жобалар тобы құрылды. Бұл ортамерзімдік перспективада экономиканыңы тұрақты және сапалы өсу негізін құрайды. Сонымен бірге бұл елдегі іскерлік белсенділікке оң әсер етеді. Инвестициялар 8,2 пайызға өсті.Қазақстандық мекемелердің GMP халықаралық стандарт талаптарына сай болмауына байланысты басқа мемлекеттерге импорт шығара алмайды (қазіргі кезде ҚР бес өндірушісінің тек 9 өндірістік сегментінде ғана GMP стандартына сәйкес қорытынды бар)
Ctrl
Enter
Заметили ошЫбку
Выделите текст и нажмите Ctrl+Enter
Написать комментарий
Посетители, находящиеся в группе Гости, не могут оставлять комментарии к данной публикации.